قاچاق کتاب که هر روز ابعاد تازه ای از آن نمایان می شود، این بار از شگردهای برون مرزی بهره می برد. صنعت چاپ در افغانستان که صنعتی بی رمق و ابتدایی است، حالا به حوزه قاچاق کتاب های ایرانی وارد شده است.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از تسنیم، حجم ۱۰ میلیاردی صادرات کتاب از ایران به افغانستان که موجب شده بود افغانستان در سال های ابتدایی دهه ۹۰ به یک بازار بالفعل برای نشر ایران تبدیل شود، امروز دیگر چندان به قوت گذشته نیست. بازاری که اگر به درستی رصد می شد و اوضاع فرهنگی و اجتماعی این کشور به گونه ای دیگر رقم می خورد، می توانست علاوه بر سودی که نصیب جریان فرهنگی دو کشور می کند، به ارتباط بیشتر دو ملت نیز بیانجامد.
صارداتی که نیازمند یک مدیریت در تهران بود برای اینکه مشخص شود چگونه کتاب باید از ایران به افغانستان و با کدام قیمت و تخفیف وارد شود، بازاری که با وجود اینکه ۸۰ تا ۸۵ درصد آن از کتاب های ایران بود، موجب نشد مسئولان فرهنگی نسبت به آن توجه داشته باشند. حالا چند سالی است که این بازار رونق سابق را ندارد؛ ولی با وجود این همچنان مشتریان پر و پاقرص افغانی طالب کتاب های ایرانی هستند.
البته یک بازار فعال دیگر نیز از کتاب های ایرانی در این کشور وجود دارد، بازار کتاب های قاچاق که از ایران تا افغانستان ادامه یافته و پیش‌بینی می شود در آینده ای نه چندان دور بازار اصلی کتاب ایرانی در این کشور شود که این خطرناک است.
قاچاقچی های کتاب در قم، اصفهان و خیابان انقلاب تهران کار خود را چند سالی است گسترش داده و به کشورهای همسایه نیز رفته اند؛ البته کتاب های قاچاق عمدتاً در حوزه ادبیات است و علوم دانشگاهی.
این کتاب‌ها در تهران افست یا منتشر می شوند و با ۵۰ درصد قیمت در کابل به فروش می روند. تخفیف های بالا و چاپ نسخه های قاچاق در شمارگان بالا موجب شده است تا کتاب ارزان تر به دست مشتری برسد؛ در نتیجه بسیاری از اهالی نشر افغانستان نیز مشتری این کتاب ها شده اند.
«ملت عشق»، «انسان خردمند»، کتاب های حوزه علوم انسانی، حقوق و … از جمله پرطرفدارترین کتاب های قاچاق شده به افغانستان هستند. گردش مالی که از طریق فروش این نسخه های قاچاق در افغانستان در جریان است قابل توجه است.
وسعت ورود نسخه های قاچاق به کابل و سایر شهرهای افغانستان به اندازه‌ای است که حالا بسیاری از قاچاقچیان از چاپخانه های این کشور که نه از توان بالا برخوردارند و نه کیفیت لازم را دارند، برای دستیابی به سرعت بالاتر و قیمت پایین تر برای چاپ کتاب ها استفاده می کنند.
محمد‌ابراهیم شریعتی مدیر انتشارات عرفان که در زمینه صادارت کتاب از ایران به افغانستان فعال است، می گوید: قاچاقچیان ایرانی اخیراً در زمینه ارسال کتاب قاچاق به افغانستان به دو شیوه عمل می کنند یا فایل کتاب را در ایران تهیه کرده و برای چاپخانه ای در افغانستان ارسال می کنند و آنجا کتاب با کیفیت بسیار پایین منتشر می شود که خب طبیعی است چون ما صنعت چاپی نداریم.
وی ادامه می‌دهد: یا اینکه کتاب را در ایران چاپ می کنند و آدرس چاپخانه‌ای در افغانستان را درج می کنند که قابل ردگیری نباشد. نسخه های متعددی از کتاب های «انسان خداگونه» و «انسان خردمند» که در ایران مجوز چاپیشان تمام شده است، به این شیوه چاپ شده و هم در بازارهای ایران و هم در بازارهای افغانستان توزیع می شوند. گردش مالی که از طریق فروش این نسخه های قاچاق در افغانستان در جریان است قابل توجه است و اگر ناشران ایرانی فکری نکنند، به زودی کل بازار این کشور را از دست خواهند داد.
به نظر می رسد کاهش قدرت اقتصادی مخاطبان و افزایش قیمت کتاب در سال‌های اخیر موجب شده تا مخاطبان ناآگاه اقبال خوبی نسبت به کتاب های قاچاق که با تخفیف های قابل توجه ۵۰ تا ۷۰ درصدی به فروش می روند، داشته باشند. طبیعتاً این اقبال در افغانستان بسیار بیشتر است. از سوی دیگر نهادهای قضایی با توجه به اینکه سر منشأ این جریان در ایران است، می توانند تا دیر نشده نسبت به قطع این جریان از ایران به افغانستان و از دست رفتن بازار خوبی که کتاب های ایرانی و فارسی در کشور همسایه دارند، اقدام کنند.
بیشتر بخوانید: رکود صنعت نشر آذربایجان غربی، متاثر از کرونا
