به‌خاطر اهمیتی که نامه و مطالب نوشته‌شده در نامه پیدا می‌کرد، پاکت نامه ابداع شد. هدف اولیه ایجاد پاکت نامه حفاظت بیشتر از نامه و برای امنیت بیشتر به‌وجود آمد.
نامه نوشتن از قدیم‌الایام در بین انسان‌ها امری معمول بوده و هست. از زمانی‌که هخامنشیان واژه‌ها را با خط میخی بر روی پوست دباغی شده جانوران می‌نوشتند و پوست را به دست چاپار یا پیک داده تا به مقصد برساند؛ تا به الآن که نامه‌نگاری به جزئی لاینفک از زندگی روزمره مردم تبدیل شده است، اهمیت و ارزش این وسیله ارتباطی بیشتر هم شده است. درواقع نامه‌نگاری همزمان با ابداع و پیدایش خط شکل و بسط پیدا کرد و هنوز هم پس از گذشت هزاران سال، خیلی‌ها نامه‌نگاری را یکی از بهترین و مناسب‌ترین شیوه‌های ارتباطی می‌دانند. درواقع نامه‌نگاری از اولین وسایل ارتباطی و به نوعی اولین تکنولوژی ارتباطی هم محسوب می‌شود.
برای جابجایی نامه‌ها در زمان ساسانیان از قاصد استفاده می‌شد و نامه را با اسب به مقصد می‌رساندند. برای رفع خستگی و سرعت عمل بهتر هم در بین راه و در فواصل معین چاپارخانه‌هایی ساخته شده بود که در آن‌ها یک یا چند نفر مرد سوارکار حضور داشتند تا نامه را که قاصد از چاپارخانه قبلی می‌آورد به چاپارخانه بعدی برسانند.
در زمان صدارت امیرکبیر شخصی به نام شفیع‌خان چاپارچی‌باشی از امیرکبیر دستور یافت تا تشکیلات چاپار دولتی را نظم بخشد و امیرکبیر در اوخر سال ۱۲۶۶ دستور ساخت چاپارخانه‌های جدید در تمام ایالت را داد.
از سال ۱۲۶۸ برای ارسال نامه نرخ تصویب شد و تا بیست سال بعد ادامه داشت.
بعد از مدتی کتابچه‌ای نیز تهیه و بین ایالات توزیع شد که در آن صورت چاپارخانه‌ها و مسافت هر کدام قید شده بود، لذا با گرفتن التزام از شفیع‌خان در اندک زمانی ارسال مراسلات و مکاتبات خصوصی مردم بین مرکز و شهرهای مهم شکل گرفته و مرتب شد و مامورین ملزم به اجرای دقیق و صحیح برنامه شدند. از ۱۸۰۰ سال پیش که کاغذ توسط چینی‌ها ساخته شد، نامه‌نویسی روی کاغذ و کتاب‌نویسی پدید آمد و امر نامه‌نویسی خیلی آسان‌تر شد.
به‌خاطر اهمیتی که نامه و مطالب نوشته‌شده در نامه پیدا می‌کرد، پاکت نامه ابداع شد. هدف اولیه ایجاد پاکت نامه حفاظت بیشتر از نامه و برای امنیت بیشتر به‌وجود آمد.
تاریخچه پاکت نامه
تا سال ۱۸۴۰ تمام پاکت نامه‌ها دستی ساخته می‌شدند، یعنی دستی و تک‌تک بریده می‌شد و شکل می‌گرفتند. در آن سال جرج ویلسون در انگلستان روشی ابداع کرد که توسط آن از یک کاغذ بزرگ تعدادی پاکت نامه بریده می‌شد. بنابراین مقدار کل ضایعات و دور ریز کاغذ کاهش می‌یافت.
در سال ۱۸۴۵ ادوین هیل و وارن دلارو، دستگاهی ساختند که با بخار کار می‌کرد و تنها پاکت‌ها را می‌برید بلکه تا هم می‌کرد (هر چند فرآیند چسب کاری مکانیزه هنوز طراحی نشده بود).
انواع پاکت نامه
پاکت نامه محصولی است برای بسته‌بندی که معمولاً از جنسی صاف و ساده مانند کاغذ تهیه می‌شود و طوری طراحی شده که یک جسم صاف مانند سربرگ را در خود جای دهد. به‌طور معمول پاکت نامه از برش کاغذ به یکی از سه روش زیر به دست می‌آید: برش نوری یا الماسی، صلیب با بازوی کوتاه و بادکی. این اشکال باعث می‌شوند در صورت تا شدن به طرف مرکز، یک شکل مستطیلی یا مربعی بسازند که از چهار طرف آن دارای همپوشانی با طرف مقابل است و به این‌ترتیب تا کردن به‌گونه‌ای باشد که آخرین تایی که باید بسته شود در سمت کوتاه پاکت باشد از آن در صنعت تولید پاکت‌های تجاری به عنوان جیب نام برده می‌شود.
گرچه در اصل می‌توان تاخوردگی‌ها را در نقاطی که با هم همپوشانی دارند به یکدیگر چسباند که از این نوع معمولاً برای فرستادن نامه استفاده می‌شود. در برخی پاکت‌ها از فیلیگران استفاده می‌شود که می‌توان آن را ته نقش نامید و آن عبارت است از نوشته یا علاماتی که در متن خمیر کاغذ پیدا می‌شود و زمانی‌که پاکت را مقابل نور قرار دهیم دیده می‌شود.
یک Aerogram به خود نامه وابسته است و هردوی آن‌ها طوری طراحی شده‌اند که به منظور کاهش وزن بتوان داخل‌شان نوشت (پاکت سرخود). هر پاکت دست‌سازی، بالقوه یک کاغذ نامه است، زیرا قبل از تا کردن می‌توان مطلب مورد نظر را در قسمتی از کاغذ که به سمت داخل پاکت تا می‌شود نوشت.
پاکت مورد استفاده جهت پنی انگلستان که در سال ۱۸۴۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت کاغذ نامه‌ای موزی‌شکل بود اما اگر می‌خواستند یک نامه جداگانه در آن قرار دهند هزینه پستی همچنان یک پنی باقی می‌ماند. وزن محموله نباید از یک اونس (۱۳ گرم) بیشتر می‌شد. یک پاکت برگشتی، پاکتی است که آدرس بر آن نوشته شده و کوچک‌تر از پاکت اولیه بوده و در آن جای می‌گیرد. برخی پاکت‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوان از آن‌ها برای نامه برگشت مجدد استفاده کرد که این کار باعث کاهش هزینه می‌شود، چون دیگر نیازی نیست پاکت برگشتی را نیز درون نامه اصلی قرار دهید و وزن آن را زیاد کنید.
صنعت پست مستقیم از پاکت‌های برگشتی به عنوان مکانیزم پاسخ‌دهی بهره فراوان می‌برد. از آن‌جا که پاکت نامه از کاغذ ساخته می‌شود می‌توان به آن طرح یا متن دلخواهی را در امکان مورد نیاز افزود. این چیزی است که پست مستقیم مدت‌ها است از آن بهره می‌برد و همین‌طور به تازگی جنبش هنری است. اکثریت حدود ۴۰۰ میلیون پاکتی که در اندازه‌های مختلف در سراسر جهان تولید می‌شوند ماشینی هستند.
صنعت ساخت ماشین پاکت‌سازی به طور بین‌المللی در انحصار «وینکلر» و «دوبینر» است.
پاکت نامه چیست؟
پاکت نامه برای مراسلات و قراردادن قراردادهای شرکت و… مواردی از این‌دست طراحی می‌شود. ابعاد آن معمولاً یا متناسب با کاغذ A4 است که دو تا، از طول، خورده باشد، یا متناسب با کاغذ A4 و یا A5 است که کاغذ، تا نخورده در داخل آن قرار گیرند.
نوع اول آن برای قراردادن نامه‌ها و مراسلات رسمی که در سربرگ شرکت یا کمپانی نگارش شده است، استفاده می‌شود و به آن پاکت ملخی گفته می‌شود. ابعاد این پاکت‌ها به گونه‌ای است که در حالت بسته‌شدن پاکت، عرض آن برابر عرض کاغذ A4 است و طول آن برابر یک سوم طول A4 (چون کاغذ از دو محل در طول تا می‌خورد و سپس در داخل پاکت قرار داده می‌شود) می‌باشد.
انتخاب گرم پاکت‌های ملخی سلیقه‌ای است و بسته به نیاز شرکت یا مؤسسه و بودجه آن طراحی و چاپ می‌گردند. اما شاید بهتر است ۱۰۰ یا ۸۰ گرم انتخاب شوند. این پاکت‌ها، دارای سه لب چسب در طرفین و پایین کار، هستند که به شکل تصویر طراحی می‌شوند.
قسمت‌های چهار گوشه سفید در برش بعد از چاپ ریزش می‌کنند. این پاکت دارای سه لب چسب و یک درب در بالای پاکت است که به پشت پاکت تا خورد و پاکت را می‌بندد.
نوع دیگر پاکت‌ها، پاکت‌های A4 و A5 است که بسته به ابعاد سربرگ‌های شرکت یا مرسولاتی که قرار است در آن جای داده شوند، قطع A4 یا A5 انتخاب می‌شود. این پاکت‌ها معمولاً برای ارسال و جای‌دادن قراردادها و اوراقی که قرار نیست تا خورده شوند، استفاده می‌گردند. گرم کاغذ این پاکت بهتر است بالای ۱۰۰ انتخاب شود تا پاکت، شیک و شکیل‌تر به نظر رسد. این پاکت‌ها وسط چسب هستند؛ یعنی جلوی پاکت برگشته و در پشت پاکت در وسط به هم رسیده و از داخل چسب می‌خورند. یک در ۵ یا ۶ سانتی‌متری نیز از بالا، پاکت را می‌بندد. لب چسب‌های این پاکت‌ها ۲ عدد می‌باشند.
نکته مهم این است که قسمت‌های لب چسب، در هر نوع پاکتی، بی‌رنگ طراحی می‌شوند. علت بدون رنگ طراحی‌شدن لب چسب‌ها ماندگاری بیشتر و بهتر چسب بر روی کاغذ است. رنگ‌ها باعث می‌شوند که چسب به خوبی روی کاغذ ننشیند و خوب بهم چسبیده نگردند.
همانطور که در قسمت پاکت‌های ملخی نوشتیم قسمت‌های چهارگوشه سفید کار، در چاپخانه بریده و شکل نهایی برای چسباندن پاکت به دست می‌آید.
عناصر تشکیل‌دهنده پاکت نامه
معمولاً بعد از طراحی سربرگ‌ها، پاکت نامه طراحی می‌شود. از آن‌جا که وحدت بصری در اوراق اداری یک ضرورت می‌باشد، پس از پایان چیدمان نهایی سربرگ، از عناصر استفاده‌شده در آن‌ها برای طراحی پاکت نامه نیز استفاده می‌گردد. به این ترتیب وحدت بصری هر دو حفظ شده و نوعی هماهنگی در این دو اوراق ایجاد می‌شود. می‌توانید برای تنوع یافتن و زیباتر شدن کار، گوشه‌های کوچکی از کار را تغییر داده و طراحی نهایی را با فرم و شمایل پاکت نامه متناسب نمایید. مثلاً یک المان را حذف یا اضافه نمایید یا رنگی را پررنگ‌تر جلوه دهید. این‌گونه ضمن حفظ وحدت بصری در هردو کار، تمایزهای کوچکی هم ایجاد می‌شود و مخاطب حس تکرار را در اوراق شما حس نخواهد کرد.
المان‌های موجود در پاکت نامه به جز شماره و پیوست و تاریخ، بقیه با سربرگ مشترک است. وجود نام و لوگوی شرکت، آدرس و سایر راه‌های تماس با شرکت، از ضرورت‌های لاینفک پاکت‌های نامه می‌باشد و عدم وجود آن‌ها نوعی نقص در طراحی به حساب می‌آید.
محل درج آرم شرکت در پاکت نامه، برخلاف سربرگ‌های فارسی‌زبان که باید در گوشه سمت راست قرار داده شود، در بالا و گوشه سمت چپ پاکت نامه قرار داده می‌شوند. گاهی در چیدمان پاکت نامه (خصوصاً پاکت‌های ملخی)، آرم را در گوشه پایین نیز قرار می‌دهند و این کار در برخی طراحی‌ها، زیباتر هم می‌نماید.
گوشه بالا سمت راست پاکت نامه جای قرارگیری تمبر و انجام عملیات پستی، می‌باشد که بهتر است در طراحی این محل حفظ شود و این قسمت تا حد امکان خالی نگهداشته شود.
سؤالات متداول چاپ پاکت
چه نکاتی را در طراحی پاکت نامه رعایت کنیم تا در چاپ دچار مشکل نشویم؟
جداً توصیه می‌کنیم برای اینکه پاکت شما در چاپ، دچار افت کیفیت و مشکلی نشود، حتماً دستورالعمل طراحی را به دقت مطالعه نموده و نکات آن را در طرح خود به‌کار بندید. در اینجا نیز به اختصار به چند نکته اشاره می‌کنیم:
۱- Resolution فایل شما باید ۳۰۰ پیکسل بر اینچ و مُد آن CMYK باشد؛
۲- ابعاد پاکت خود را منطبق بر نقشه مونتاژ تنظیم کنید؛
۳- برای کل قسمت‌های پاکت یک فایل ارسال کنید؛
۴- لب چسب پاکت باید سفید (بدون رنگ) باشد تا صحافی پاکت به درستی انجام شود؛
۵- درب پاکت باید نسبت به پشت پاکت به صورت وارونه مونتاژ شود.
طرح‌های خود را در قالب چه نوع فایلی ذخیره نموده و ارسال کنیم؟
همه فایل‌های ارسالی باید در قالب فایل jpg ذخیره و ارسال شود. دقت کنید که برای چاپ یک پاکت، یک فایل گسترده که در آن همه قسمت‌های آن شامل رو، پشت، درب و لب چسب قرار گرفته، باید ارسال شود.
ابعاد فایل خود را چگونه تنظیم کنیم؟
ابعاد فایل طرح پاکت باید بر اساس ابعاد گسترده آن، که بر اساس نوع پاکت متفاوت است، تنطیم شود. برای اطلاع از نقشه گسترده، نقشه مونتاژ هر نوع پاکت را از قسمت تعرفه‌ها ملاحظه کنید. (دقت کنید که قسمت لب چسب نباید هیچ رنگی داشته باشد)
می‌خواهیم هم رو و هم پشت پاکت خود را چاپ کنیم (طرح داشته باشیم) ؟
اگر پاکت شما از نوع صحافی ملخی باشد، کافی است برای هر قسمت از پاکت طرح جداگانه‌ای طراحی کرده و سپس طبق «نقشه مونتاژ» آن‌ها را کنار هم مونتاژ کنیم. دقت کنید که طرح «روی پاکت»، و «درب پاکت» باید نسبت «پشت پاکت» به صورت وارونه مونتاژ شود. همچنین توجه داشته باشید که در قسمت‌هایی که برای چسباندن پاکت استفاده می‌شود (لب چسب)، نباید هیچ طرحی وجود داشته باشد، چون وجود هر نوع رنگی روی سطح کاغذ مانع از رسیدن چسب به آن و در نتیجه باز شدن لبه‌های آن پس از صحافی خواهد شد.
اگر پاکت شما از نوع صحافی وسط چسب باشد، اولاً توصیه می‌کنیم از این کار منصرف شوید. اما اگر بر این کار اصرار دارید، نظر شما را به نکات زیر جلب می‌کنیم:
۱- در ابعاد استاندارد، روی لبه پایینی پاکت نمی‌توان چاپ کرد. مگر اینکه حداقل ۲ سانتی‌متر از ارتفاع پاکت کاسته شود؛
۲- لبه پایینی پاکت برای صحافی به روی قسمت چاپ‌شده برمی‌گردد. بنابراین اگر پشت پاکت چاپ داشته باشد، پس صحافی یک نوار سفید رنگ که در حقیقت همان لبه پایینی پاکت است که برگشته قرار خواهد گرفت؛
۳- می‌توان در صحافی به طور ویژه این لبه را به جای رو در زیر قرار داد که مشمول صرف وقت و هزینه بیشتر خواهد شد؛
۴- اگر در جلوی پاکت وسط چسب (قسمتی که دو طرف پاکت به هم رسیده و چسبیده شده) از رنگ یک‌دست استفاده شود احتمال مشاهده شدن تفاوت رنگ مابین این دو پس از صحافی وجود خواهد داشت؛
۵- همچنین اگر در جلوی این پاکت از طرحی استفاده شود که طوری تنظیم شده تا پس از صحافی روی هم منطبق شود، باید گفت احتمال جابه‌جا شدن و عدم انطباق طرح پس از صحافی بسیار زیاد است.
تفاوت بین طرح کتان و کتان اصل در چیست؟
منظور از طرح کتان، کاغذ تحریری است که توسط دستگاه امباس (آج‌زن) تحت فشار غلتک، (بعد از چاپ) طرح زده می‌شود. ولی کاغذ یا مقوای کتان اصل، کاغذ یا مقوایی است که از ابتدا و در کارخانه به صورت بافتدار یا طرح دار تولید می‌شود. طبیعی است که کیفیت چاپ و صحافی و غیره با کاغذ یا مقوای کتان اصل به مراتب بیشتر از کاغذ یا مقوای طرح کتان می‌باشد.
ابعاد پاکت نامه استاندارد چقدر است؟
۱۱×۲۲ سانتی‌متر
اگر بخواهیم پاکت نامه ما بزرگ‌تر از استاندارد چاپ شود، حداکثر تا چه ابعادی امکان‌پذیر است؟
حداکثر تا ۱۱×۲۸ سانتی‌متر
ابعاد پاکت A5 استاندارد چقدر است؟
۲۲×۱۶ سانتی‌متر
اگر بخواهیم پاکت A5 ما بزرگ‌تر از استاندارد چاپ شود، حداکثر تا چه ابعادی امکان‌پذیر است؟
حداکثر تا همان ۲۲ × ۱۶ سانتی‌متر می‌باشد.
ابعاد پاکت A4 استاندارد چقدر است؟
۳۱×۲۲ سانتی‌متر
اگر بخواهیم پاکت A4 ما بزرگ‌تر از استاندارد چاپ شود، حداکثر تا چه ابعادی امکان‌پذیر است؟
حداکثر تا ۳۱×۲۴ سانتی‌متر
ابعاد پاکت A3 استاندارد چقدر است؟
۴۳×۳۱ سانتی‌متر
اگر بخواهیم پاکت A3 ما بزرگ‌تر از استاندارد چاپ شود، حداکثر تا چه ابعادی امکان‌پذیر است؟
حداکثر تا ۴۴×۳۲ سانتی‌متر
ابعاد پاکت CD استاندارد چقدر است؟
۱۳×۱۳ سانتی‌متر
پاکت CD قفل‌دار بدون صحافی چیست؟
نوعی پاکت است که بر اساس طرح خاص آن با چفت‌شدن (قفل‌شدن) بخش‌های مختلف آن در هم جمع و بسته‌شده و نیازی به صحافی ندارد.
