رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان ضمن تشریح اقدامات اتحادیه برای ممانمعت از فروش کتاب در فضای مجازی با تخفیف عجیب میگوید: نه تنها پلتفرم‌های مجازی بلکه گستره فضای مجازی و سطح شهر به فروش غیرکارشناسانه کتاب پرداختند که نتیجه آن رشد بی‌رویه کتابسازهاست.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایبنا، برگزاری نمایشگاه‌های کتاب در پلتفرم‌های مجازی این روزها آفت جان اهالی نشر، کتاب و کتابفروشان شده است، شاید در وهله نخست برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب به نفع ناشران، نویسندگان و اهالی نشر باشد، اما وقتی به عمق ماجرا ورود کنیم متوجه خواهیم شد که این نمایشگاه‌ها با تخفیف‌های بالایی که دارند، ـ گاه تا ۸۰ درصد ـ عملاً تنها برای ناشرنماها و کتاب‌های قاچاق راه را باز کرده‌اند، کتاب‌هایی که یا از سوی ناشران حقیقی‌شان منتشر نشده‌اند و یا توسط ناشرنماها در اصل کپی شده کتاب‌های ناشران هستند با اسم مترجمی فرضی و طرح جلدی دیگر.
از همین روست که کپی‌کننده این کتاب‌ها می‌تواند کتاب را با تخفیف‌های عجیب و غریب ۴۰ تا ۸۰ درصد بفروش برساند وگرنه ناشر که با کاغذ بندی ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان مواجه است و با هزینه‌های روزافزون انتشار کتاب و … چگونه می‌تواند چنین تخفیف‌های قائل شود؟
در همین راستا جمعی ۷۰۰ نفره از فعالان نشر خطاب به هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، به تخفیف‌های غیرقانونی در پلتفرم‌های مجازی انتقاد کردند. طوماری که به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ارجاع داده شده است.
با روند رو به کاهش تولیدات جدید در عرصه نشر مواجه هستیم
هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، در این زمینه به خبرنگار تسنیم گفت: انتقاد ما تنها متوجه پلتفرم‌های مجازی به شکل خاص نیست، بلکه ما به گستره فضای مجازی و گستره سطح شهر انتقاد داریم، هر بازاری در این زمینه چه در فضای مجازی و چه سطح شهر فضایی اقتصادی دارد که افراد بسیاری از آن ارتزاق می‌کنند و ضربه‌های اقتصادی این اتزاق ناصحیح زمانی مشخص می‌شود که ما با روند رو به کاهش تولیدات جدید در عرصه نشر مواجه هستیم، تولیداتی که به معنا و مفهموم استاندارد خلق شده باشند و گرنه کتاب‌سازی‌ها که رو به رشدند.
وی ادامه داد: اتحادیه منافع اهل قلم برایش مهم است، آن هم در حالی که نه تالیف جدیدی منتشر می‌شود و نه کتاب جدیدی ترجمه. فضای واقعی نشر کتاب در ایران در وضعیت فعلی بیداد می‌کند.
حسن‌پور با اشاره به فروش کتاب با تخفیف‌های عجیب و غریب در سال‌های اخیر که دامنه آن نیز رو به رشد بوده است، افزود: وقتی یک مشتری کتاب را با ۵۰ درصد تخفیف می‌خرد، پیش خود میگوید، عجب پس کتابفروش می‌توانسته به من اینقدر تخفیف بدهد و نداده است، البته مخاطب حرفه‌ای ما شاید این برداشت را نکند ولی مشکل ما این است که مخاطبان جدید که همه حرفه‌ای نیستند.
وی با باین این مطلب که بستر تخلف در جایی چیده می‌شود که ضابطه‌ای وجود ندارد، گفت: کسی که کتاب ناشر دیگری را کپی می‌کند و بدون زحمت و هزینه با اسم دیگری منتشر می‌کند، چون هزینه نکرده است با تخفیف‌های بالا می‌فروشد، در حالیکه ناشر اصلی که هزینه‌هایی برای انتشار کتاب داده است، کتابش نمی‌فروشد. در حوزه کتاب کارها باید تخصصی باشد، چرا داروخانه بصورت مجازی دارو نمی‌فروشد؟ چون فروش دارو یک کار تخصصی است. فروش کتاب هم برخلاف باور عموم یک کار تخصصی است.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با بیان این مطلب که پلتفرم‌های مجازی و فروشندگان کتاب در سطح شهر اگر زیر نظر اتحادیه ناشران باشند و جواز کسب داشته باشند، ما کمتر شاهد این چنین تخلفاتی هستیم، یادآور شد: اگر تخلفی هم باشد با ساز و کار قانونی موجود می‌توانیم آن را برطرف کنیم و نیازی به شکایت در قوه قضائیه نیست.
بیشتر بخوانید:
ناشران شرکت کننده در نمایشگاه کتاب ابوظبی مشمول معافیت مالی
ثبت نام بهارانه کتاب ۱۴۰۰ آغاز شد
دلایل بالا رفتن قیمت کتاب کودک و نوجوان
کتاب خوب را نمی‌توان با تخفیف فروخت
وی ادامه داد: پس روی سخن انتقاد ما به دو موضوع معطوف است: اول فروش غیرکارشناسانه کتاب در فضای مجازی و دوم فروش با تخفیف کتاب. کتاب خوب را نمی‌توان با تخفیف فروخت، چون ناشر برای آن هزینه کرده است.
تخفیف دادن به یک کالا در قانون تجارت تعریفی دارد، چون وضعیت مالی ناشران خراب است امکان دارد ناشر بخواهد در مقطعی به کالای خود تخفیف بزند که این در فانون نظام صنفی دیده شده است. هر فرد صنفی چهار بار در سال می‌تواند از اتحادیه خود برای تخفیف مجوز بگیرد، اما باید درصد مشخص برای خود تحفیف بگذارد نه اینکه کل مبلغ کتاب را تخفیف بدهد.
حسن‌پور ادامه داد: اینکه برخی ناشرنماها صبح تا شب تخفیف‌های مختلف برای کتاب‌های خود قائل می‌شوند، منطقی نیست، از سوی دیگر مسئولان نیز وضعیت کتاب و کتابخوانی را رها کرده‌اند، اگر ناشران و کتابفروشان مجوز کسب از اتحادیه‌های مربوطه داشته باشند، شاهد چنین اتفاقات غیرکارشناسی نخواهیم بود.
طرح موضوع در مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال و شورای عالی فضای مجازی
وی درباره روند پیگیری اتحادیه ناشران از طومار اعتراضی ۷۰۰ فعال نشر در این خصوص گفت: ما به محض دریافت نامه اعتراضی، مراتب را به معاونت فرهنگی وزارت ارشاد منعکس کردیم، درصدد هستیم تا جلسه‌ای نیز با کارشناسان و مسئولان مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد برگزار کنیم گام سوم نیز بررسی و طرح موضوع در شورای عالی فضای مجازی است.
حسن‌پور با اشاره به اینکه اساساً فروش کتاب در پلتفرم‌های مجازی قانونی است یا خیر؟ گفت: ما واقعاً یک پلتفرم را مدنظر قرار نداریم. چون اتفاقاً خیلی‌ها در دایره این ماجرا قرار می‌گیرند؛ ما یک سایت یا پلتفرم‌های مجازی برایمان مهم نیست؛ بلکه مجموعه‌ای که پشت عرضه این کتاب‌ها است، مهم است.
فروش غیر تخصصانه کتاب درپلتفرم‌های مجازی فاجعه به بار می‌آورد، همچنان که بسیاری از ما تجربه سفارش مجازی کتاب را داشته‌ایم، کتابی را از ناشر اصلی سفارش داده‌ایم و کتاب از ناشر بدون اسم و رسم دار با مترجمی غیرواقعی به دستمان رسیده است، چرا؟ چون ناشر واقعی که نمی‌توانسته این تخفیف را بدهد.
وی ادامه داد: مشخصاً درباره کتاب اتفاق بدی در کشور رخ داده است، طبق قانون نظام صنفی ناشرانی که پروانه نشر از ارشاد دریافت می‌کنند به طور اتوماتیک باید مجوز کسب نیز از اتحادیه ناشران دریافت کنند، این موضوع در سال‌های اخیر دچار تسامح شد. این تسامح موجب شده که در وضعیت مجازی که کمتر نظارت می‌شود، یک ناشر با ۵ اسم متفاوت یک کتاب را با پنج نوع درصد تخفیف بفروش برساند که برای هیچ کدام از این کتاب‌ها هزینه نیز نکرده است.
۸۰ درصد فروش نمایش نمایشکاه‌های کتاب پلتفرم‌های مجازی متعلق به کتابسازهاست
حسن‌پور افزود: یکی از مدیران این پلتفرم‌های مجازی در گفت‌وگویی گفته بود که تنها ۱۰ درصد از این کتاب‌ها برای ناشران کتاب‌ساز است، اما به این نکته توجه نکرده بود که ۸۰ درصد فروش این نمایشگاه‌ها برای همین ۱۰ درصد است.در این پلتفرم‌ها نام ناشران بزرگ مطرح شده است، اما کتاب‌های ناشرنماها بیرون می‌آید. همین باندهایی که در سطح شهر کتاب‌های قاچاق و کتاب‌سازی‌ها را می‌فروشند در سایت‌ها نیز اقدام به فروش می‌کنند.
وی در پاسخ به اینکه اتحادیه در سال‌های اخیر جهت جمع‌اوری چنین فروشگاه‌های کتابی چه اقداماتی کرده است، گفت: ما در بسیاری از پاساژ‌ها موفق به جمع‌آوری فروش کتاب با ۵۰ درصد تخفیف شدیم و برخی دیکر نیز در حال جمع آوری است. اینگونه نیست که ما کار را رها کرده باشیم.
وی با اشاره به عرضه کتاب‌های ممنوعه در بساطی‌های سطح شهر و فضای مجازی گفت: ما در حقیقت دست کسانی که به صورت قانونی کار می‌کنند را بسته‌ایم و دست کسانی که غیرقانونی کار می‌کنند را باز گذاشته‌ایم، کتاب‌های ممنوعه، فاقد مجوز و … براحتی در این بساطی‌ها خرید و فروش می‌شود.
در سال‌های اخیر و با رشد قاچاق کتاب در کشور، تلاش‌هایی برای ایجاد ساز و کار قانونی برای برخورد با این موضوع ایجاد شد، کارگروه‌هایی تشکیل شد و نهادهای قضایی نیز همکاری‌هایی داشتند، مراکز پخشی شناسیایی و پلمب شد افرادی دستگیر شدند و پرونده‌های قضایی تشکیل شد، اما در عمل هنوز نه تنها با قاچاق کتاب برخورد جدی نشده است، بلکه احکام صادره نیز به باور ناشران با جرم انجام شده برابری نمی‌کند.
در این میان قاچاقچیان کتاب، کتاب‌سازها و ناشرنماها حسابی از آب گل‌آلود ماهی گرفته‌اند؛ زیرا با کشف انبارهای قاچاق کتاب تمام فرضیات و آمارهای موجود از سرانه مطالعه و خرید کتاب بربارد رفت و مشخص شد که اتفاقا یک بازار زیرزمینی و اصلی در زیر بازار اصلی فروش کتاب در کشور فعالیت داشته است و سرمایه در گردش بالغ بر ۱۵ میلیارد تومانی این بازار صنعت نشر را به این اوضاع اسفناک رسانده است.
حالا نیز که در کناب انتشار فایل‌های پی‌دی اف کتاب‌های ناشران در کانال‌های تلاگرامی، اینستاگرامی و … خرید و فروش غیرقانونی فایل‌های پی‌دی اف در سایت‌های اینترنتی، پلتفرم‌های مجازی و نمایشگاه‌های ۵۰ درصد تخفیف کتاب در متروها، مراکز خرید و حتی دانشگاه‌ها پلتفرم‌های مجازی اقدام به برگزرای نمایشگاه مجازی کتاب کرده‌اند، نمایشگاهی که به مکانی برای فروش کتاب‌سازی‌ها تبدیل شده است.
انتظار اهالی نشر این است که در این زمینه حمایت‌های بیشتری از سوی نهادهای مرتبط علی‌الخصوص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از اقتصاد نشر وجود داشته باشد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد نهادهای صنفی نیز باید فعالانه‌تر در سراسر کشور فعالیت کنند.
