پلاستیک‌ها در زندگی روزمره ما فضای زیادی را اشغال کرده اند. اگر به اطرافمان خوب نگاه کنیم رد پای پلاستیک‌ها را می‌بینیم. بطری‌ها، بسته بندی ها، ظروف یکبار مصرف، نایلون‌ها و حتی لوازم شخصی مانند مسواک همه از پلاستیک ساخته شده اند و این یعنی تولید روزانه هزاران تکه پلاستیکی.باید برای کاهش مصرف پلاستیک تدابیری اندیشید.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از خبرنگار ایمنا، پلاستیک‌ها، ساخته شده از پلیمرهای مصنوعی با پایه نفتی هستند و به راحتی در طبیعت تجزیه نمی‌شوند به همین دلیل است که وقتی برای تفریح یا پیاده روی، به بوستان‌ها، پارک‌ها، دشت و دیگر مناطق طبیعی می‌رویم می‌بینیم پلاستیک‌ها و نایلون‌ها از شاخ و برگ درختان آویزان شده‌اند، بطری‌های نوشیدنی در رودخانه‌ها شناورند و پوسته خوراکی هم در گوشه و کنار افتاده است! این ها تنها بخشی از عوارض خطرناک مصرف بی رویه پلاستیک‌ها است. برای تجزیه یک قطعه پلاستیکی در طبیعت به زمانی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ سال نیاز است. حال تصور کنید که چطور قرار است این همه وسایل و اشیای پلاستیکی در اطراف ما جای خود را به ماده‌ای دیگر بدهند و یا اصلاً از دنیای ما حذف شوند؟
به منظور فرهنگ سازی و ارتقای سطح دانش شهروندان در زمینه مضرات استفاده از کیسه‌های نایلونی و کاهش مصرف پلاستیک، ۲۱ تیر ماه از سوی طرفداران محیط زیست روز بدون کیسه نایلکس نامگذاری شده است.
روزانه حدود ۷۰ تن نایلون در اصفهان وارد پسماند می‌شود
رحیم محمدی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان در این باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برای مدیریت و کاهش مصرف پلاستیک اولین گام تغییر نگرش و خواستن است تا سبک زندگی خود را تغییر دهیم و برای حفاظت از محیط زیست و توسعه سلامت قدم برداریم.
وی با بیان این که روزانه حدود ۷۰ تن نایلون در اصفهان وارد پسماند می‌شود، ادامه می‌دهد: تأکید ما به افزایش آگاهی و تغییر نگرش مردم مبنی بر حذف نایلون و پلاستیک است و با همین رویکرد نیز اقدام به توزیع کیسه پارچه‌ای برای خرید و کیسه پسماند خودرو به عنوان جایگزین‌هایی برای نایلون می‌کنیم و در پازل‌ها نیز این رویکرد را در قالب تصاویر آموزنده به کودکان نیز آموزش می‌دهیم.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تاکید می‌کند: ۲۱ تیرماه، روز بدون پلاستیک مناسبت مهم و قابل توجهی تلقی می‌شود چرا که از یک سو آسیب‌های وارد شده به محیط زیست به دلیل مصرف و پراکنده شدن بی رویه پسماندهای پلاستیکی را نشان می‌دهد و از سوی دیگر شهروندان را به اتخاذ رویکرد درست و انجام رفتارهای صحیح در این رابطه وادار می‌کند.
محمدی اظهار می‌کند: از پلاستیک‌هایی که ناخواسته وارد چرخه مصرف می‌شود، بارها با کاربردهای دیگر استفاده می‌شود، حتی می‌توان با بازآفرینی آنها را به وسایل جدید و قابل استفاده تبدیل کرد در این راستا شهروندان باید توجه داشته باشند که پلاستیک‌ها را با پسماند تر مخلوط نکنند و همراه با سایر پسماندهای خشک جمع آوری کرده به ایستگاه‌های بازیافت تحویل دهند تا وارد فرآیند صحیح بازیافت شود.
وی توضیح می‌دهد: در اصفهان روزانه ۲۶۶ هزار بطری وارد سطل زباله می‌شود یعنی حدود ۱۱ هزار و ۱۰۰ بطری در ساعت و ۱۸۵ بطری در دقیقه، این آمار واقعاً ترسناک است. بطری‌هایی که در طبیعت تجزیه نمی‌شوند، پایه نفتی دارند و فقط از طریق بازیافت به چرخه استفاده برمی‌گردند. می‌توانیم با کاهش مصرف پلاستیک مانع از ورود این سرمایه‌ها به پسماندها شویم.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اصفهان به برنامه‌های این سازمان به مناسبت روز جهانی بدون پلاستیک اشاره می‌کند و می‌گوید: برگزاری اولین رویداد تجربه نگاری شهروندان اصفهانی به مناسبت روز جهانی بدون پلاستیک تحت عنوان پلاستیک کمتر، زندگی بهتر در دو بخش فیلم کوتاه و فایل صوتی با موضوعات پاکسازی طبیعت از پسماندهای پلاستیکی، خرید سبز، آموزش و آگاهی بخشی و «نه به پلاستیک» در شرایط کرونا یکی از پروژه‌های این روز است که انتشار فراخوان و ارسال آثار آغاز شده است و امروز برگزیدگان این رویداد اعلام خواهند شد.
محمدی با اشاره به پاکسازی پارک کوهستانی صفه به عنوان دیگر برنامه فرهنگی روز بدون پلاستیک ادامه می‌دهد: با همکاری گروه مردم‌نهاد “رفتگران طبیعت” برنامه پاکسازی پارک صفه را در روز بیستم تیرماه و با شعار پلاستیک کمتر زندگی بهتر اجرا کردیم. ایجاد ایستگاه موقت آموزشی فرهنگی مدیریت پسماند با رویکرد کاهش مصرف پلاستیک، اجرای برنامه آموزشی فرهنگی ویژه کودکان، برگزاری مسابقات با همکاری دفاتر تسهیلگری و توسعه محلی و فرهنگسراها، برگزاری کارگاه آموزشی با موضوع مدیریت پسماند با رویکرد کاهش مصرف پلاستیک ویژه بانوان با همکاری شهرداری منطقه ۱۲ و فرهنگسرای استاد مظاهری و برگزاری وبینار آموزشی با موضوع مدیریت پسماند با رویکردکاهش مصرف پلاستیک ویژه پرسنل سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان دیگر برنامه‌هایی است که به این مناسبت تدارک دیده شد.
محمدی تاکید می‌کند: در نظر داشتیم با ایجاد یک پویش فرهنگی و اجتماعی برای گروه‌های مختلف، تلنگری برای شهروندان ایجاد شود تا در زمینه مدیریت کاهش مصرف پلاستیک با دقت و حساسیت بیشتری رفتار کنند.
وضعیت تولید و مصرف پلاستیک در ایران وحشتناک است
وحید نوروزی، دکترای محیط زیست با بیان این که پلاستیک دشمن درجه یک کره زمین و تمام موجودات زنده آن است، می‌گوید: پلاستیک در طبیعت تجزیه نمی‌شود بلکه به ذرات ریز تبدیل شده و در خاک وارد منابع خاکی و در آب وارد بافت بدن ماهیان و دیگر جانداران و در نهایت وارد چرخه غذایی انسان می‌شود که در طولانی مدت، مشکلاتی را برای سلامت انسان‌ها به همراه دارد. زباله پلاستیکی از طریق ساحل و رودخانه‌ها وارد دریاها و اقیانوس‌ها و پس از آن موجب گرفتار شدن آبزیان در آن می‌شود. آبزیان، پلاستیک را به عنوان غذا می‌خورند که در نهایت مرگ آنها را به همراه دارد همچنین مواد پلاستیکی که به عنوان زباله دور انداخته و در مراتع و دشت‌ها پراکنده می‌شود علاوه بر نازیبا کردن چهره طبیعت، تلفات حیات وحش را در پی دارد.
وی اضافه می‌کند: متأسفانه کشورمان ایران بین ۱۰ کشور پرمصرف در زمینه مصرف پلاستیک جای گرفته و هر سال بیش از ۵۷۰ هزار تن زباله پلاستیکی تولید و در طبیعت رها می‌شود. این در حالی است که هیچ قانونی برای کاهش مصرف پلاستیک در ایران نداریم و صرفاً ۲۱ تیرماه، روز بدون پلاستیک را با چند کار نمادین جشن می‌گیریم و بی محابا از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف استفاده می‌کنیم.
این فعال محیط زیست تاکید می‌کند: وضعیت تولید و مصرف پلاستیک در ایران بسیار وحشتناک است و متأسفانه در زمینه کنترل و کاهش مصرف پلاستیک پیگیری‌های لازم وجود ندارد بنابراین نیاز مبرم به اجرای قانون “نه به پلاستیک” داریم. اگر خیلی زود سراغ مدیریت مصرف پلاستیک نرویم هیولای پلاستیک تا چند سال آینده، ایرانمان را خواهد بلعید.
راه های ارائه شده برای کاهش مصرف پلاستیک
نوروزی با اشاره به تجربیات جهانی در کاهش استفاده از ظروف پلاستیکی می‌گوید: به دنبال اثرات مخرب ناشی از مصرف پلاستیک و با تصویب پارلمان اتحادیه اروپا، طی یک اقدام کاملاً محیط زیستی، ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا از دوازدهم تیرماه به صورت اجباری و برای همیشه با محصولات پلاستیکی یک بار مصرف خداحافظی کردند، در واقع در ۲۷ کشور در حوزه اتحادیه اروپا استفاده از محصولات پلاستیکی شامل بشقاب، لیوان و فنجان قهوه، کارد و چنگال و قاشق، نی نوشیدنی، گوش‌پاک‌کن و نگهدارنده بادکنک‌ها ممنوع شد، البته تمام این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها طی یک برنامه‌ریزی طولانی مدت و در قالب دستورالعمل اتحادیه اروپا بدون پلاستیک اجرایی شده است.
وی ادامه می‌دهد: اکنون تمام کافه‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌های کوچک و بزرگ مجبور به تهیه فنجان و کاردو چنگال‌های ساخته شده از بامبو، سلولز یا سایر مواد زیست تخریب پذیر شده‌اند و خرید و فروش و مصرف اقلام اشاره شده پلاستیکی جریمه سنگینی دارد.
همچنین از سال‌ها پیش بسیاری از فروشگاه‌های بزرگ، کیسه پلاستیکی خرید را به رایگان نمی‌دهند و در ازای آن پول می‌گیرند، به زودی هم بطری‌های پلاستیکی، ظروف نوشیدنی و مواد غذایی برای مصرف فوری، ظروف بسته‌بندی‌ها و حتی دستمال مرطوب هم محدود خواهند شد. کانادا هم به منظورکاهش مصرف پلاستیک تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی استفاده از محصولات پلاستیکی یکبارمصرف (محصولاتی از قبیل کیسه خرید، نی، همزن آبمیوه و قهوه، قاشق و چنگال و ظروف بسته‌بندی غذا) را ممنوع خواهد کرد.
این دکترای محیط زیست اظهار می‌کند: کشورهای پیشرفته در اقدامی جالب برای آغاز محدودیت‌های عمومی، ابتدا تولید کنندگان اینگونه وسایل را مجبور می‌کنند هزینه‌های پاکسازی و آگاهی مردم را در مورد تأثیرات زیست محیطی محصولات خود پرداخت کنند بنابراین از مدت‌ها قبل زمینه سازی می‌کنند و در تاریخ مقرر، تصمیم اجرایی می‌شود. هدف نهایی آنها رسیدن به یک مدل اقتصادی در اتحادیه اروپا است که از طریق آن سایر اقلام پلاستیک‌هایی یکبارمصرف باقیمانده تا سال ۲۰۳۰ الزاماً با مواد قابل استفاده مجدد جایگزین شود.
بیشتر بخوانید:
بازرسی اتحادیه چاپخانه داران تهران و کشف بسته بندی های تقلبی
تولید ظروف پلاستیکی یکبار مصرف ممنوع شد
نوروزی خاطرنشان می‌کند: بیشتر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، قوانین کشور خود را برای اجرای بخشنامه پلاستیک یک بار مصرف، تنظیم کرده‌اند. در فرانسه و طبق مصوبه فوریه سال ۲۰۲۰ اکثر بسته بندی‌های میوه و سبزیجات ممنوع شده است.
تصویب مالیات برای کشورهای تولید پلاستیک
همچنین استفاده از کیسه‌های پلاستیکی چای، شیرینی‌ها و اسباب بازی‌های پلاستیکی هم ممنوع است همچنین طبق بخشنامه‌ای دولتی در لوکزامبورگ، فروش وسایل یک بار مصرف پلاستیکی اشاره شده در تمام جشنواره‌ها ممنوع شده است در همین حال در یونان استفاده از ظروف پلاستیکی در آژانس‌های دولتی از ماه فوریه غیرقانونی اعلام شد که اولین ممنوعیت در نوع خود است. کشورهای دیگر مانند ایتالیا و بلژیک نیز برای کاهش مصرف پلاستیک حتی برای لوازم ضدعفونی، مالیات تصویب کرده‌اند.
وی با بیان این که روزانه بیش از ۱/۳ میلیارد بطری پلاستیکی نوشیدنی در سراسر جهان فروخته می‌شود، می‌گوید: این ظروف پلاستیکی از پت ساخته شده‌اند و معضلشان همچنان ادامه دارد. فقط ۶۵ درصد بطری‌های PET در اروپا برای بازیافت جمع آوری می‌شود و تجزیه بقیه بطری‌ها که جمع آوری و بازیافت نمی‌شوند، صدها سال طول می‌کشد. هدف نهایی اتحادیه اروپا، رسیدن به جمع آوری ۹۰ درصد بطری‌های PET برای بازیافت تا سال ۲۰۲۹ (با هدف موقتی ۷۷ درصد تا سال ۲۰۲۵) است. تکلیف تولید کنندگانی که بطری‌های PET را می‌فروشند هم مشخص شده است. تولید کنندگان باید هزینه‌های پاکسازی مدیریت زباله همچنین افزایش آگاهی در مورد تأثیرات محصول بر محیط زیست و پایدارترین روش‌های دفع را بپردازند.
