ما تاکنون مراحل مختلفی از شیوه چاپ سیلک را بررسی کرده ایم؛ در بخش های پیشین روش چاپ چند رنگ (چهار رنگ) توضیح داده شد. در ادامه به معرفی چاپ روی اشیای بی قاعده و ایجاد سایه و روشن می پردازیم.
وقتى مرکب، یا هر ماده دیگر قابل چاپ از یک ورقه‌ی استنسیل عبور داده شود، رنگى که از نقاط باز استنسیل عبور کرده است، روى سطح زیرین اثر خواهد گذاشت. اگر مرکب را از تورى به‌وسیله‌ی کاردک عبور دهیم، عمل چاپ سیلک انجام خواهد گرفت.
باید توجه داشت که منافذ تورى بر حسب مورد، بسته یا باز گذاشته شده‌اند. نقاط باز همان سطوح تصویر است که باید مرکب از توری عبور کند و روى جنس زیرین اثر بگذارد. نقاط بسته همان سطوح غیر تصویری است که مرکب نباید از آن‌ها عبور کند. چاپ سیلک اسکرین در میان هنرمندان نقاش نیز جایگاه و ارزشى خاص دارد و از آن به‌عنوان سری‌گرافی نام می‌برند.
ما تاکنون مراحل مختلفی از این شیوه چاپی را بررسی کرده‌ایم؛ در بخش‌های پیشین روش چاپ چند رنگ (چهار رنگ) توضیح داده شد. در ادامه به معرفی چاپ روی اشیای بی‌قاعده و ایجاد سایه و روشن می‌پردازیم.
چاپ روی اشیاء بی قاعده
برای چاپ روی اشیا مدور و حجم‌دار و به‌طورکلی روی اشیا بی‌قاعده مانند قوطی‌های فلزی، پلاستیکی، انواع بطری‌ها و گالن‌های مصرفی، از تکنیک چاپ سیلک که مستقیماً به روی آن‌ها انجام می‌گیرد استفاده می‌شود.
عامل اصلی چاپ روی اشیاء مدور و بی‌قاعده همان پارچه توری ابریشمی است. در این نوع ماشین‌های چاپ، حرکت شابلون به‌صورت افقی در جهت حرکت سیلندر نگه‌دارنده شیء موردنظر برای چاپ است که در زیر شابلون حرکتی چرخشی را دارد. در این تکنیک راکلت روی سطح شابلون ثابت است. در اثر فشار لبه تیغه آن، هنگام حرکت رفت و برگشت شابلون و حرکت چرخشی شیء در زیر آن‌که هر دو در یک جهت هستند، اثر کلیشه به روی شیء موردنظر چاپ می‌شود.
برای چاپ روی اشیا مدور و حجم‌دار مانند قوطی‌های مختلف فلزی، پلاستیکی و انواع بطری‌ها، غیر از چاپ به روش بالا -که مستقیماً روی آن‌ها انجام داده می‌شود- می‌توانیم با چاپ کردن روی صفحات پلی‌استرول به‌صورت برچسب، لیبل و چسباندن آن‌ها روی شیء موردنظر نیز استفاده کنیم.
امروزه با مکانیزه شدن تکنیک چاپ سیلک، غیر از انجام چاپ به روش‌های مطرح شده، برای بسیاری از اشیا بی‌قاعده ابتدا چاپ روی صفحات و پلاک‌های فلزی یا پلاستیکی انجام داده می‌شود که پس از برش و قالب‌گیری و فرم دادن به آن‌ها، اشیای موردنظر تهیه می‌شوند و مورداستفاده قرار می‌گیرند.
ایجاد سایه روشن ها در چاپ سیلک
همان‌گونه که تهیه کلیشه و چاپ سیلک به‌راحتی و به سرعت انجام داده می‌شود، به همان نسبت می‌توانیم فضاهای متنوع هنری و تزئینی بسیاری را با استفاده از تکنیک‌های مختلف در این چاپ به‌طور گسترده‌ای انجام دهیم. ازجمله چاپ و تهیه انواع ترامها، نقطه‌چین‌ها، خطوط هاشور، نقش‌ها و طرح‌های مختلف از بافت‌ها، اعداد و حروف که می‌توان آن‌ها را در شکل و اندازه چاپ کرد. (شکل ۱)
با چاپ ترامها لتراست‌ها روی پلاستیک‌های شفاف پشت‌چسب‌دار از جنس پلی‌استرول، می‌توان انواع ترامها را در رنگ‌های مختلف تهیه کرد که با برش دادن و به کار بردن آن‌ها، در اجرای طرح‌های مختلف و ایجاد حجم و سایه‌روشن‌ها در کارهای هنری و تبلیغاتی استفاده می‌شوند.
غیر از استفاده از لتراست‌ها، ترامها و طرح‌های مختلف آماده که برای ایجاد سایه‌روشن‌ها در انواع چاپ‌ها و در ساخت‌وساز فیلم‌های نگاتیو در چاپ سیلک به‌کار برده می‌شوند، به خاطر محدود بودن اندازه ترام ها برای ایجاد سایه‌روشن‌ها در سطح کارهای بزرگ، می‌توان از ترکیب رنگ های دلخواه در اندازه‌های مختلف، سایه روشن ها و هارمونی های رنگی و متنوع را به‌خصوص برای زمینه سازی طرح های هنری در این نوع چاپ ایجاد کرد.
برای انجام دادن این سایه روشن ها، با در نظر داشتن فضای لازم و موردنیاز برای ایجاد هارمونی های رنگی در سطح کار، رنگ های دلخواه و موردنظر را در داخل شابلون، در قسمت بالای کلیشه طوری در کنار یکدیگر می ریزیم که در محل تماس کمی از رنگ ها روی یکدیگر پخش شوند. سپس با حرکت دادن رفت و برگشت راکلت به روی رنگ ها، آن ها را در محل تماس با یکدیگر مخلوط می کنیم تا در اثر ترکیب آن ها با یکدیگر، به‌مرور یک سایه روشن (یک هارمونی رنگ) به دست بیاید. (شکل ۲)
برای به دست آوردن چندین سایه روشن متفاوت (ایجاد رنگ های مختلف در سطح یک کار) با استفاده از همین روش، با تغییر دادن رنگ ها می توانیم آن‌ها را در کنار یکدیگر انجام دهیم. (شکل ۳)
برای ایجاد هارمونی رنگ ها و ایجاد سایه روشن های متفاوت، می توانیم آن ها را نسبت به استفاده و کاربردشان در سطح کار، به شکل طولی، عرضی یا مایل انجام دهیم که انجام آن‌ها به نحوه بستن شابلون روی میز کار، کادربندی صفحات کار در زیر شابلون و بالاخره به روش تهیه فیلم نگاتیو و نحوه انجام کلیشه بستگی دارد. (شکل ۴)
