تولیدکنندگان مختلف اسم های متفاوتی برای محصولات‌شان می گذارند. انواع کاغذ هم با لایه های مختلف و متفاوتی عرضه می شوند و بنا به کاربری که قرار است داشته باشند می توانند با درصدهای مختلفی با اصل نمونه مُعرف‌شان تفاوت داشته باشند. پوشش دادن و پرداختن به تمام این انواع نه معقول است و نه شدنی، لذا ما در ادامه به نمونه های اصلی و مورد قبول جمعی دست‌اندرکاران این حوزه خواهیم پرداخت. در مقاله بررسی انواع کاغذ، نیم نگاهی به استفاده از کاغذها در صنعت چاپ، بسته بندی و ساخت لایه های پوششی و مقواسازی خواهیم داشت.
معرفی انواع کاغذ
کاغذ روزنامه
در تهیه کاغذ روزنامه از ۹۵ درصد خمیر کاغذ مکانیکی استفاده می شود و یا اینکه خمیر کاغذ براده چوب به کار می‌رود. گاهی برای بالا بردن کیفیت کاغذ روزنامه به آن خمیرهای با کیفیت تری اضافه می کنند تا استحکام بیشتری داشته باشد اما به هر حال مهمترین اولویت این کاغذها عبور راحت‌شان از بین غلتک های ماشین چاپ روزنامه ها است.
مرکب هایی که در چاپ روزنامه ها مورد استفاده قرار می گیرد عموما از درصد بالایی از کربن و روغن تشکیل شده اند و بعد از اولویت ذکر شده (روان بودن روی غلتک های دستگاه چاپ) هر چقدر که قدرت جذب روغن در کاغذ بالاتر باشد مرغوب تر محسوب می شود.
به طور استاندارد کاغذی که برای چاپ روزنامه استفاده می شود وزنی برابر ۴۹ گرم بر متر مربع است. کاغذ روزنامه در مقایسه با دیگر انواع کاغذ درخشندگی کمتری دارد، بین ۵۵ تا ۶۵ و از لحاظ استحکام فیزیکی هم پایین تر است.
کاغذ تحریر
این نوع کاغذ همان است که در چاپ کتاب و کاتالوگ استفاده های زیادی دارد. این کاغذ هم مانند کاغذ روزنامه از خمیرهای مکانیکی ساخته می‌شود با این تفاوت که برای بالا بردن سطح ظاهری و کیفیت پذیری چاپ بالاتر بر روی آن درجات مختلفی از آهار‌زنی و پوشش دهی پیاده می شود.
کاغذ تحریر بر اساس مطالبی که قرار است رویش چاپ بشود در کیفیت متغیر است، مثلا برای چاپ کتاب‌های جیبی ارزان قیمت از کاغذهای کالیپر استفاده می شود که سنگین تر از موارد مشابه است یا مجلات معمولی که در ساخت کاغذشان از ۵۰ درصد خمیر مکانیکی استفاده می شود که بعد از ساخت اولیه پوششی بر آن نهاده شده و براق سازی می شود تا یک سطح سفید و خوب برای چاپ به دست دهد.
کاغذ تجاری
این کاغذها بیشتر در بحث کالاها به کار می روند، کالاهای متفاوت را پوشش می دهند و بر این اساس خصایصی مختص به خود دارند. از این رو گستره وسیعی را در بر می گیرند اما در ساخت کتاب ها و جراید با کیفیت و نفیس، همچنین کاربردهای عمومی دفتری-اداری نیز استفاده می شوند.
درخشندگی این کاغذها معمولا بین ۷۳ تا ۸۵ است و کیفیت خوب آنها طوری است که دمای بالای ماشین‌های فتوکپی را تاب بیاورد و در برابر تابیدگی مقاوم باشند. یک بحث فنی دیگر هم در مورد این کاغذها مطرح است آنها باید مقاومت الکترواستاتیکی یکنواخت و کنترل شده‌ای داشته باشند تا تصویر خوب و یک‌دستی رویشان چاپ شود.
کاغذهای ضد چربی
در ساخت کاغذهای ضد چربی خمیر کاغذ شیمیایی استفاده می‌شود. این خمیر به کلام فنی آنقدر زده شده و ورز داده می‌شود تا توده های الیافی آن به کلی شکسته شود. الیاف ریز شده که از این طریق به دست می‌آیند فشرده شده و آنقدر متراکم می شوند که ساختار به دست آمده از آنها به راحتی اجازه نفوذ مایعات در کاغذ را نمی دهد.
این کاغذها را بنا به مورد استفاده می توان با موادی افزودنی چون ماده شیمیایی فلوئری و یا پلیمر پلی (ونیل ایدن کلراید) پوشش داد تا مقاومتش در برابر مایعات و چربی افزایش یابد. این کاغذها عموما در لایه‌های نخستین مواد غذایی استفاده می شوند تا از نفوذ روغن و چربی ماده خوراکی در بسته بندی بیرونی جلوگیری کنند اما امروزه لایه های پلاستیکی جایگزین خوب و به‌صرفه‌تر و باکیفیت‌تری برای این نوع کاغذها محسوب می شوند.
گلاسین
کاغذهای گلاسین اساسا ضد چربی هستند. یک کاغذ گلاسین بسیار براق، صاف و متراکم است و در روند ساخت نیمه شفاف می شود. بهترین نمونه مصداقی برای استفاده از این نوع کاغذ بسته بندی در محصولات غذایی چون کره است، یا در دیگر محصولات روغنی و عموما خوراکی و یا در زمان‌هایی که کاغذ نیمه‌شفاف مورد استفاده باشد.
کاغذ پوستی
این مدل کاغذ را عموما در زیر مجموعه کاغذ گلاسین طبقه‌بندی می‌کنند هر چند که بسیار نازک‌تر است (در حدی که محیط پشت آن تا حدود قابل تشخیصی مشخص است). این کاغذ هم با درصدی پایین‌تر و مقاومتی خفیف‌تر اما در کل ضد چربی محسوب می‌شود.
این کاغذ مراحلی مشابه ساخت کاغذهای ضد چربی دارد با این تفاوت که آهار زده نمی‌شود و در فرآوری‌اش از اسید سولفوریک استفاده می‌شود. کیفیت الیافی این کاغذ نسبت به دیگر نمونه‌های ضد روغنی کاهش چشمگیری دارد تا حدی که محصول نهایی بیشتر شبیه لایه‌ای پلاستیکی است تا کاغذی. این خصیصه در کنار استحکام بالای آن در برابر رطوبت و عدم متلاشی شدنش در آب و مایعات باعث شده که جایگزین به صرفه‌تری برای لایه‌های پلاستیکی باشد.
کرافت طبیعی
در زمانی که کاغذی مستحکم مورد نیازمان باشد می توانیم سراغ این نوع کاغذ برویم. کرافت طبیعی با رنگ قهوه‌ای روشن همان کاغذی است که از آن پاکت‌های حمل اجناس می‌سازند و یا در کیسه های صنعتی و همچنین لایه های داخلی کیسه های چند لایه استفاده دارد.
گاهی بنا به مورد استفاده باید این کاغذ در برابر ضربه هم مقاوم باشد که در این صورت با ایجاد چین‌هایی بر روی آن استقامتش در برابر ضربه را افزایش می‌دهند و همچنین باعث جذب هر چه بیشتر انرژی کششی شده و دیرتر پاره می شوند.
در صورت نیاز و سلیقه می توان این کاغذ را با ماشین های پرداخت کاغذ سیقل داد و براق کرد تا سطح گلاسه مطلوب‌تر و چشمگیرتری به دست آید. هر چند که این کاغذ با توجه به خصایصش در موارد صنعتی و بسته‌بندی کاربرد زیادی دارد اما به خاطر اساس طبیعی اش و همچنین رنگ و کیفیتش امکان چاپ محدودی داشته (نهایتا چاپ یک آرم و مختصر چیزهای اینچنینی آنهم عمدتا تک رنگ) و در چاپ تصاویر و امثال آن کاربردی ندارد.
کرافت‌های سفید کاری شده و سولفیت ها
گاهی در کنار اهمیت استحکام قابلیت چاپ‌پذیری هم برای ما مهم است، در چنین صورتی است که ما می‌توانیم همان کرافت طبیعی را با عملیات شستشو و سفیدکاری (یا رنگبری) برای مصرفمان آماده کنیم.
اگر قصد دارید عملیات چاپ گسترده و با کیفیتی روی این مدل کاغذ داشته باشید بعد از شستشو و سفیدکاری اولیه با کمک دستگاه‌های کاغذ ساز برای ایجاد یک سطح صاف‌تر پوشش‌دهی می‌کنیم. از این نوع کاغذ در مواردی چون بسته بندی آرد و برنج استفاده می شود.
به جز مصارفی که مستقیما از کرافت سفیدکاری شده در صنایع مختلف می شود، از کرافت سفید شده با تراکم پایین و کاغذهای سولفیتی به عنوان مواد اولیه و پایه ساخت کاغذهای مومی خشک هم استفاده به عمل می‌آید. همان کاغذ کرافت و سولفیت شسته شده را سیقلی داده و برق می‌کنند و آنگاه از آن کاغذ مومی مرطوب نیز به دست می‌آورند. در کاغذ مومی مرطوب روی کاغذهای کرافت طبیعی و سولفیت براق پوششی از موم استفاده می‌شود تا درخشندگی سطحی بالایی برای استفاده‌های بعدی مورد نظر، ایجاد شود.
تیشو (کاغذ نرم)
این اصطلاح در مورد کاغذهای سبک به کار می‌رود که عموما استفاده‌ای در چاپ ندارند و تنها در صنعت بسته‌بندی مورد استفاده دارند. کیفیت نازل ساخت تیشو و استقامت کم آن اگر چه برای بسیاری از موارد غیرقابل استفاده است اما حالت‌پذیری و شکل‌گیری ساده آن و همچنین قیمت ارزانش باعث شده که یکی از اولویت‌های انتخابی برای استفاده در لایه‌های اولیه بسته‌بندی و بسته‌سازی باشد.
کاغذ برچسب
کاغذهای برچسب بسیار شبیه به کاغذهای کتاب (کاغذ تحریر) هستند. این کیفیت چاپ مورد نظر ما است که کاغذ مصرفی را مشخص می‌کند، یک کاغذ بدون پوشش و معمولی عموما برای کپی خط و متنهای بدون عکس و ساده به کار می‌رود و استفاده‌های حرفه‌ای‌تر چاپ کاغذهایی با پوشش‌های بیشتر و مطلوب‌تر طلب می‌کند.
کاغذهایی که پرداخت نهایی شده‌اند و در واقع بدون پوشش خاصی هستند عمدتا چاپی تا کیفیت Ipi110 را جوابگو هستند اما مثلا برای چاپ با کیفیت‌های بالاتری چون Ipi120 و Ipi133 برای دست یابی به کیفیت مطلوب باید از کاغذ بسیار براق‌تری استفاده کرد.
کاغذهایی که در ساخت برچسب از آنها استفاده می‌شود عمدتا همراه با پوشش هستند. کاغذهای پوشش داده شده را می‌توان به شکل مات، نیمه مات، براق و فوق براق با درجات مختلف در هر کدام پرداخت کرد. مثلا یک کاغذ پوشش داده شده کَست (Cast- coated) که باید سطحی بسیار صاف و سیقلی و در عین حال فوق‌العاده براق داشته باشد به وسیله خشک کردن با یک پوشش رسی در تماس مستقیم و دائم با یک استوانه گرم (که پوششی از کُرُم دارد) که سطحی بسیار صاف دارد، تولید می‌کنند.
کاغذ Pouch
این کاغذ در واقع همان کرافت فوق براق بوده که با یک ماده پلاستی سایزر (plasticizer) پوشش داده شده است تا مقاومت و کیفیتش افزایش یابد. کرافتی که با این ماده پوشش داده می‌شود تراکم بالایی دارد و در کنار سطح صاف و براقی که عرضه می‌کند بسیار محکم است. از این کاغذ در بسته‌بندی‌های زیادی استفاده می‌شود که معروفترین استفاده از آن در بسته‌بندی صابون است.
کاغذ لاینر
این کاغذ از نوع کرافت های مستحکم است که استفاده اصلی‌اش در صنعت مقواسازی (در ساخت مقواهای موج‌دار) است. سطوح خارجی بسته‌هایی که ما در ایران به آنها کارتن می‌گوییم از جنس کاغذ لاینر است. این کاغذ قابلیت لایه‌‌افزایی و تراکم متفاوتی دارد که بر اساس عملکرد تعریفی برای بسته و بنا به نوع جنسی که قرار است حمل گردد، تعیین می‌شود.
در ساخت لاینرها از مواد مصنوعی هم استفاده می‌شود اما عمدتا لاینرها از نوع کرافت طبیعی بوده که از ماشینی با دو ورودی تغذیه فرنیش عبور داده می‌شود. سطح داخلی کاغذ لاینر از بیرون آن نا هموارتر است به این خاطر که چسبندگی بیشتری با لایه‌های میانی برقرار کند. سطح داخلی همان کرافت پس از پرداخت نهایی ماشین کاغذ‌سازی است اما اغلب اوقات در ساخت سطح خارجی از کرافت سفید شده (رنگبری شده) استفاده می‌شود.
کاغذ لاینر ظاهری مات دارد به این دلیل که لاینر شسته شده آنقدر سنگین نیست که بتواند زیر لایه‌های کرافت طبیعی را کاملا پوشش دهد. نا گفته پیداست که چاپ روی این کاغذ کیفیت مطلوبی ندارد و به چاپ تکرنگ و ساده محدود می شود، چیزی شبیه آرم شرکت‌ها و توضیحات مختصری که روی کارتن‌های بسته‌بندی آنها مشاهده می‌کنیم.
کاغذ فلوتینگ
این کاغذ از خمیر کاغذ نیمه شیمیایی به دست آمده از چوب سخت و یا از بازیافت مقواهایی که جنسشان از کرافت ضخیم است، به دست می‌آید و استفاده اصلی‌اش در لایه های میانی مقوا است. کاغذ زبر و باریک و میله‌ای شکلی که گاه در چند لایه در میان کارتن بسته‌بندی مشاهده می‌شود همان کاغذ فلوتینگ است.
این کاغذ خواص خوبی چون چسبندگی، سفتی و نازکی و انعطاف پذیری دارد (که باعث می شود از میان غلتک‌های دستگاه ها به راحتی عبور کند) که آن را انتخاب اول و همیشگی و امروز جاافتاده صنعتکاران بخش کارتن سازی کرده است.
فلوتینگ ها بر اساس نوع استفاده مفروض و بعدی بسته بندی درصدهای استحکامی متفاوتی دارند اما فلوتینگ ها یا همان لایه‌های میانی کارتن به طور معمول از کالیپر ۲۲۹ میکرومتر ساخته شده و از وزنی برابر هر متر مربع ۱۲۷ گرم برخوردار هستند.
