مدیریت رنگ ها در دوربین دیجیتال و چاپ

قدم به قدم با مدیریت رنگ ها

این روزها نیاز به مدیریت رنگ ها و بهبود کیفیت آن ها بیش از پیش احساس می‌ شود، چرا که خیلی‌ ها دوربین دیجیتال دارند و عکس‌ های خود را با نرم‌ افزارهای حرفه‌ ای ویرایش کرده و با پرینترهای جوهرافشان خوب چاپ می‌ کنند.

در این نوشتار، قدم به قدم مدیریت رنگ ها در کامپیوتر را توضیح خواهیم داد. مفاهیم فوق‌ الذکر همیشه برای کاربران مورد سوال و اشکال بوده است. با فهم این اصول و نیز طرز برخورد کامپیوتر با آن ها، به راحتی می‌ توانید دارای سیستمی شوید که رنگ‌ ها را به خوبی به شما نشان می‌ دهد.

کالیبره کردن

از کنترل‌ ها و تنظیمات موجود در نرم‌افزار Adobe Gamma استفاده نمایید. حالا باید به کنترل پنل بروید و برنامه ادوب گاما را انتخاب کنید و آنرا باز کنید. حالا کنترل پنل را انتخاب کنید و در قدم بعدی اولین قدم برای کالیبره کردن هر مانیتور، افزایش روشنایی Brightness صفحه نمایش یا مانیتور است.

باید روی دکمه لود کلیک کنید و تمام فایل‌ های آی‌ سی‌ سی را برگزینید تا به بهترین انتخاب برسید بهترین انتخاب آن است که رنگ بخش‌ های خاکستری به آخرین حد تیرگی برسند ولی سیاه نشوند و نوار زیر آن هم سفید بماند مانند شکل زیر البته توجه کنید که نتیجه‌ ای بهتر از شکل زیر هم می‌ توان به دست آورد.

حالا در منوی کشویی فوسفورز نوع مانیتور خود را باید انتخاب نمایید و اگر در منو مانیتور شما نبود با کلیک روی گزینه آخر و با مراجعه به دفترچه مانیتور باید مقادیر رنگ‌ پذیری را به صورت دستی وارد کنید.

در قسمت Gamma و از طریق پنجره Desired گزینه Windows Default یا Macintosh Defauht را انتخاب، سپس لغزنده بالای آن را انتخاب کنید. و مربع را به بهترین شکل با قاب اطرافش ادغام کنید. اگر می‌ خواهید وایت پوینت مانیتور خود را اندازه و در صفحه ببینید ابزاری در این بخش هست که باید روی دکمه Measure کلیک کنید.

نقطه سفید را روی استاندارد نور روز ۵۰۰۰K تنظیم کنید. البته اکثر حرفه‌ ای‌ ها ۶۵۰۰K استفاده می‌ کنند. چون صفحه نمایشگر را مطلوب‌ تر می‌ کند. البته همیشه سعی کنید اسکرین سیورهای خود را غیرفعال کنید و همین طور سیستم استند بای را تا مانیتور خاموش نشود و تغییر رنگ ندهد البته این شرایط برای وقتی است که شما کار گرافیکی دارید.

تراز رنگ

اگر گزینه View Single Gamma Only را غیر فعال نمایید، سه مربع جداگانه مشاهده خواهید کرد، هنگامی که رنگ‌ های مختلف مانیتور را تراز می‌ کنید، مربع داخلی مربوط به آن رنگ با پس زمینه‌ اش ادغام می‌ شود، قضاوت در مورد بهترین تنظیم رنگ سبز از بقیه مشکل‌تر است.

پرینتر

پس از مطالعه این نوشتار خواهید توانست:

– در هنگام چاپ با پرینتر خانگی، فرآیند مدیریت رنگ را اعمال کنید.

– با استفاده از Rendering Intent، اولویت و نوع چاپ رنگی را برای مقاصد مختلف تعیین کنید.

– قبل از چاپ با پرینتر، آنرا در مانیتور شبیه‌سازی نمایید.

– قبل از چاپ با دستگاه‌های چاپ، آنرا در پرینتر خانگی شبیه‌سازی کنید.

– و درنهایت تصویر خود را برای چاپ با دستگاه‌های چاپ دیجیتال آماده‌سازی نمایید.

در این نوشتار نرم‌ افزار هدف ما، مانند همیشه، فتوشاپ است. چرا که در این نرم‌ افزار فرآیند مدیریت رنگ بسیار کامل و حرفه‌ ای است و با توجه به ارزان بودن آن در ایران (یا بهتر است بگوییم مجانی بودن آن) بهتر است به نرم‌ افزار دیگری نپردازیم.

چاپ با پرینترهای رنگی خانگی

همانگونه که در مقاله مدیریت رنگ گفته شد، پرینتر خانگی رنگ‌ ها را با ترکیب جوهرها تولید می‌ کند ولی مانیتور، رنگ‌ها را با نور تولید می‌ کند. بنابراین نمی‌ توان از پرینتر انتظار داشت که دقیقاً همان رنگ‌ هایی را که شما در صفحه مانیتور می‌ بینید چاپ کند و این همان مفهوم اختلاف Gamut این دو دستگاه است. اما می‌ توان با رعایت اصول مدیریت رنگ و ترکیب آن با فضای کاری خود، چاپ‌هایی با رنگ‌های قابل انتظار داشته باشیم. رعایت اصول زیر در این باره بسیار مفید خواهد بود:

۱- اگر تصویر شما در حالت RGB است برای چاپ با پرینترهای خانگی، آنرا تبدیل به حالت CMYK نکنید. تمام سیر کاری (از ویرایش تا چاپ) باید در حالت RGB باشد.

۲- برای تولید رنگ‌های مورد نظر شما در چاپ، باید اولاً مانیتور کالیبره شود و ثانیاً برای چاپ از پروفایل مخصوص برای پرینتر و کاغذ استفاده شود. در صورتی که پروفایل فقط برای پرینتر تعریف شده باشد (بدون در نظر گرفتن نوع کاغذ) نتایج کار عالی نخواهد بود (هر چند بهتر از زمانی است که اصلاً از پروفایل استفاده نکنید). برای اطلاعات بیشتر درباره تنظیم پروفایل پرینتر، به مقاله مدیریت رنگ مراجعه کنید.

۳- مدیریت رنگ در هنگام چاپ: تنظیم گزینه‌های مدیریت رنگ در صفحه Print With Preview باعث می‌شود که فتوشاپ بهتر بتواند فرایند تنظیم رنگ‌ها در هنگام چاپ بکار ببرد.

برای مدیریت رنگ در هنگام چاپ، بسته به اینکه پروفایل خاص پرینتر و کاغذ را در اختیار داشته باشید یا نه، دو مسیر زیر وجود دارد:

الف) اگر به پروفایل خاص پرینترتان دسترسی ندارید ویا پروفایل‌های خاص کاغذهای مختلف را در اختیار ندارید، به روش زیر عمل نمایید:

در صفحه Print With Preview گزینه Show More Option و سپس Color Management را از منو انتخاب نمایید.

در قسمت Source Space گزینه Document و در قسمتPrint Space  گزینه Printer Color Management را انتخاب نمایید.

 

گزینه Intent نیاز به کمی توضیح دارد:

این گزینه کنترل می‌کند که چگونه سیستم مدیریت رنگ، رنگ‌ها را از یک فضا به فضای رنگی دیگر تبدیل نماید (مثلاً از مانیتور به پرینتر). انتخاب این گزینه بستگی به این دارد که چه رنگ‌هایی در تصویر شما اهمیتی حیاتی دارند و کلاً تمایل شما برای ظاهر کلی رنگ‌ها در تصویر چاپ شده، چیست:

گزینه Perceptual سعی می‌کند ارتباط رنگ‌ها را با چشم انسان حفظ نماید و تصویر نهایی برای چشم طبیعی به نظر برسد. این گزینه برای چاپ عکسهای رنگی دوربینها، به خصوص در مواردی که حاوی رنگ‌های خارج Gamut فراوانی است، مناسب می‌باشد.

گزینه Saturation سعی می‌کند رنگ‌های درخشنده تولید نماید. این گزینه برای چاپ نمودارها و علائم گرافیکی تجاری مناسب است. چرا که در اینجا درخشندگی و جذابیت رنگ‌ها، مناسب‌تر از حفظ ارتباط بین رنگ‌ها است.

با انتخاب گزینه Relative Colorimetric شدیدترین ناحیه پرنور تصویر با روشنترین ناحیه فضای رنگی پرینتر تطابق داده می‌شود و سپس بقیه رنگ‌ها به همان میزان شیفت داده می‌شوند. این گزینه نسبت به گزینه Perceptual رنگ‌های بیشتری را حفظ می‌نماید.

با گزینه Absolute Colorimetric، در این مورد رنگ‌ها به همان صورت اولیه به فضای کاری پرینتر تبدیل می‌شوند و رنگ‌های خارج Gamut نیز حذف می‌شوند. انتخاب این گزینه در مواردی مناسب است که می‌خواهیم نوع چاپ رنگی را بدون تبدیل رنگ ببینیم تا به رفع عیبهای خاص بپردازیم.

پس از انتخاب گزینه Intent دکمه Print را می‌زنیم تا صفحه دوم تنظیم ظاهر شود. در قسمت Properties دقت چاپ را تنظیم می‌نماییم و در نهایت تصویر را چاپ می‌کنیم.

ب) همانگونه که گفته شد در صورت استفاده از پروفایل خاص پرینتر و کاغذ مورد استفاده‌تان، به ایده آلترین حالت چاپ رنگی خواهید رسید. اگر این پروفایل‌ها را در اختیار دارید، برای نصب آنها به مقاله مدیریت رنگ مراجعه نمایید.

پس از نصب پروفایل‌ها، ادامه کار تقریباً مانند روش قبل است با یکسری تفاوت‌های جزئی:

– در مرحله انتخاب Print Space، پروفایل خاص پرینترتان را انتخاب نمایید.

– پس از کلیک روی دکمه Print و در صفحه Properties چون در این حالت فتوشاپ خودش می‌خواهد مدیریت رنگ را انجام دهد، بایستی تنظیمات رنگ درایور پرینتر را خاموش نمایید (همانگونه که در مدیریت رنگ گفته شد اعمال دوباره مدیریت رنگ، باعث به هم ریختگی رنگ‌ها خواهد شد).

Soft-Proofing

در صورتی که یک سیستم به درستی پروفایل شده باشد، می‌توان در مانیتور یک پیش‌نمایش آزمایشی از چاپ نهایی ایجاد کرد تا بفهمیم که در نهایت تصویر در یک پرینتر خاص چگونه چاپ خواهد شد. به این فرآیند Soft-Proofing میگویند. در حقیقت با این کار می‌توان قبل از چاپ، عیب‌های رنگی چاپ آنرا در مانیتور مشاهده کرد و به اصلاح آن پرداخت. باید به خاطر داشت که کیفیت این فرآیند بستگی به کیفیت مانیتور، اصلاح درست پروفایل مانیتور و پرینتر و نیز نورهای محیطی محل کارتان دارد.

با فرمان

View > Proof Setup > Custom

وارد صفحه تنظیم Proof Setup می‌شوید.

از قسمت Profile، پروفایل خاص دستگاه خروجی‌تان را انتخاب کنید: پروفایل پرینتر، پروفایل پرینتر برای چاپ با کاغذ خاص، پروفایل دستگاه‌های چاپخانه‌ای و یا حتی پروفایل یک سیستم عامل دیگر.

سپس گزینه Intent را نیز طبق توضیحاتی که داده شد، انتخاب نمایید.

گزینه Use Black Point Compensation (که معمولاً انتخاب شده است) باعث می‌شود که تیره‌ترین رنگ موجود در فضای کاری تصویر، به تیره رنگ‌ترین رنگ موجود در فضای کاری مقصد (پرینتر) تبدیل شود. این گزینه بهتر است همیشه در حالت انتخاب شده باشد.

گزینهSimulate White Paper  پیش‌نمایشی از رنگ سفید (که توسط پروفایل پرینتر تعریف شده) ایجاد می‌کند.

گزینه Simulate Ink Black  رنگ طوسی تیره‌ای را که اکثر پرینترها به جای سیاه خالص تولید می‌کنند، نمایش می‌دهد.

در حقیقت با این دو گزینه می‌توانید به نوع رنگ سفید یا سیاه خالص که توسط پرینتر تولید می‌شود، پی ببرید.

در نهایت می‌توانید Soft Proof حاصله را برای استفاده‌های بعدی ذخیره نمایید.

نکات قابل توجه برای استفاده از  Soft Proof

– لازم است مجدداً تاکید کنیم که برای استفاده از این روش بایستی پروفایل‌های مانیتور و پرینتر نصب شده باشد و مانیتور نیز کالیبره شده باشد.

– پس از تعیین نوعSoft Proof  و نمایش آن، برای بازگشت به حالت معمول نمایش، از منوی View گزینه Proof Color را از حالت انتخاب خارج کنید. با انتخاب مجدد این گزینه به حالت Soft Proof برگشت خواهید کرد.

– برای آنکه بهتر بتوانید رنگ‌ها را در حالت Soft Proof با حالت اصلی مقایسه کنید، می‌توانید در دو پنجره کنار هم عمل نمایید: برای این منظور از منوی

Window > Arrange > New Window

را انتخاب کنید. حال پنجره اصلی را انتخاب و Soft Proof را برآن اعمال نمایید.

 

Hard Proof

در Soft Proof پیش‌نمایشی از چاپ نهایی در مانیتور تهیه کردیم. حال در Hard Proof ما یک «پیش‌چاپ» از چاپ نهایی تهیه می‌کنیم. این روش برای مواردی کاربرد دارد که شما می‌خواهید تصویرتان را با پرینتر دیگری و یا با دستگاه‌های چاپ حرفه‌ای چاپ نمایید. با این روش می‌توانید یک چاپ شبیه‌سازی شده روی پرینتر خودتان تهیه کنید تا بدانید که در چاپ نهایی رنگ‌ها چگونه چاپ خواهند شد.

برای انجام Hard Proof ابتدا از طریق

View > Proof Setup > Custom

پروفایل دستگاه چاپی که می‌خواهید شبیه‌سازی آن انجام شود، را انتخاب نمایید. آنرا ذخیره کرده و پنجره Proof Setup را با دکمه OK ببندید.

حال از File > Print With Preview وارد پنجره Print شده و Show More Option را انتخاب کنید. در قسمت Source Space گزینه Proof Setup را انتخاب کنید. در جلوی آن نیز همان پروفایل مورد نظرتان باید نمایش داده شود.

در قسمت Print Space در صورتی که از پروفایل پیش فرض پرینتر استفاده می‌کنید گزینه Printer Color Management را انتخاب نمایید. و در صورتی که پروفایل خاص برای پرینتر وکاغذ در اختیار دارید، باید پروفایلتان را از منو انتخاب نمایید. دقت کنید که این پروفایل همان پروفایل مخصوص پرینتر شماست و ربطی به دستگاه چاپ نهایی ندارد. در صورت انتخاب پروفایل خاص برای پرینترتان به خاطر داشته باشید که تنظیم مدیریت رنگ درایور پرینتر (که از طریق Properties  در صفحه بعد Print انجام می‌شود) را خاموش نمایید.

در نهایت تصویرتان را چاپ نمایید تا دریابید که در دستگاه چاپ نهایی، این تصویر چگونه چاپ خواهد شد.

چاپ با دستگاه‌های چاپ تجاری

با فتوشاپ می‌توانید تصاویرتان را برای چاپ‌های تجاری (چاپ با دستگاه‌های چاپ دیجیتال و افست لیتوگرافی) آماده نمایید.

در ابتدا لازم است به دو مفهوم اشاره‌ای داشته باشیم:

Halftoning: در دستگاه‌های چاپ برای آنکه چاپی یکنواخت از رنگ ایجاد نمایند، از فرآیندی بنام Halftoning استفاده می‌کنند. در این فرآیند تصویر به نقاط کوچکی شکسته می‌شود و با ایجاد تفاوت در اندازه این نقاط در هنگام چاپ، امکان چاپ رنگ‌های یکنواخت حاصل می‌شود. در پرینترهای جوهرافشان نیز تصویر به نقاط کوچکی شکسته می‌شود اما اندازه این نقاط متفاوت نیست. امکان کنترل فرآیندHalftoning  بخوبی در فتوشاپ فراهم شده است.

Color Separation (جداسازی رنگ‌ها): در چاپ‌های تجاری هر تصویر رنگی به چندین رنگ مجزا تقسیم شده وهر کدام روی یک صفحه مادر Master Plate چاپ می‌شود تا درنهایت با ترکیب آنها تصویر مورد نظر چاپ شود. در اکثر مواقع این‌ها رنگ‌های CMYK هستند. در فتوشاپ امکان تنظیم دقیق و جداگانه این رنگ‌ها نیز وجود دارد.

مهم‌ترین موضوع در زمینه آماده‌سازی تصاویر برای چاپ تجاری، اطلاع داشتن از نحوه عملکرد و روند کاری مرکز چاپ مورد نظر است. باید با آن مرکز تماس گرفته و از نحوه عملکردشان اطلاعاتی کسب کنید. مثلاً ممکن است آن‌ها اصلاً فایل CMYK را از شما قبول نکنند، چرا که می‌خواهند خودشان با تنظیمات خاص، این تبدیل را انجام دهند. کلاً چند سناریو زیر ممکن است وجود داشته باشد:

الف) کل روند کاری باید در حالت RGB انجام شده و فایل به صورت RGB به مرکز چاپ تحویل داده شود. در این حالت نکته مهم آن است که اولاً شما پروفایل کاری خود را به فایل تصویری الحاق نمایید و ثانیاً در مرکز چاپ نیز امکان خواندن پروفایل الحاقی شما وجود داشته باشد.

برای الحاق پروفایل کاری شما به فایل تصویر در هنگام استفاده از دستورSave As، در قسمت Color، گزینه ICC Profile را انتخاب نمایید.

ب) تا مرحله اتمام ویرایش، کار در حالت RGB انجام می‌شود و سپس به فرمت CMYK تبدیل می‌گردد. پس از تبدیل، بایستی تنظیمهای دقیق و ظریف، با استفاده از Levels، Curve  و Hue/Saturation، انجام شود. این تنظیمات به خصوص برای نواحی تیره و یا روشن تصویر اهمیتی حیاتی دارند.

ج) برخی مراکز چاپ فایل تصویری فتوشاپ را قبول نمی‌کنند بلکه تنها با فایل‌های برنامه‌های صفحه‌بندی (مانند Adobe Page Maker یاAdobe Indesign ) و یا برنامه‌های ویرایش‌‌برداری (مانندAdobe Illustrator ) کار می‌کنند. در این موارد باید فایل نهایی خود را در این برنامه‌ها قرار داده و فایل خروجی آنها را به مرکز تحویل دهید.

نکته جالب آن است که با انجام یک Soft Proof یا Hard Proof دقیق و حرفه‌ای می‌توانید قبل از چاپ نهایی نمونه شبیه‌سازی شده را در مانیتور یا پرینتر خانگی خود ببینید و اگر نیاز به اصلاح داشت، قبل از ارسال فایل، ویرایش‌های رنگی را انجام دهید. البته برای این کار نیاز به پروفایل دستگاه چاپ مورد نظر دارید.