چند ناشر از حضور در نمایشگاه کتاب تهران انصراف داده‌اند و این نمایشگاه را به ضرر کتابفروشی‌ها می‌دانند.
در فاصله چهار روز باقی مانده به افتتاح سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مسئله انصراف چند ناشر از حضور در این نمایشگاه ابعاد رسانه‌ای پیدا کرده‌است؛ ناشرانی که نمی‌خواهند در نمایشگاه کتاب تهران حضور پیدا کنند، یک ادعای مشترک دارند و آن ضرری است که نمایشگاه کتاب به کتابفروشی‌ها می‌رساند.
نشر مرکز، یکی از مؤسسات انتشاراتی است که از حضور در سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب انصراف داده‌است. این مؤسسه در بیانیه‌ای عنوان کرده‌است: «نشر مرکز برای حمایت از کتابفروشی‌ها به خصوص کتابفروشی‌های شهرستان‌ها در سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شرکت نمی‌کند.» این ناشر، در ادامه بیانیه خود از ارائه تخفیف‌های ویژه به مؤسسات پخش کتاب و کتابفروشی‌ها در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اشاره کرده‌است.
مدیر فروش این مؤسسه انتشاراتی، در مصاحبه با یک خبرگزاری می‌گوید: «وضعیت کتابفروشی‌ها پیش از کرونا خوب نبود و با آمدن کرونا و تعطیلی‌های زیادی که کتابفروشی‌ها تجربه کردند، وضعیت‌شان حادتر شد. برای حمایت از آن‌ها نه در نمایشگاه‌های مجازی شرکت کردیم و نه در نمایشگاه حضوری شرکت خواهیم کرد.»
نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، که امسال به دوره سی و سوم از برگزاری آن خواهیم رسید، در طول بیش از سه دهه فعالیت خود، در کنار فعالیت‌های نمایشگاهی و برگزاری نشست‌های ادبی و فرهنگی، کارکرد مهم فروشگاهی نیز پیدا کرده است. بحث فروش کتاب شاید مهم‌ترین و اقتصادی‌ترین بخش نمایشگاه برای شرکت‌کنندگان و بازدید‌کنندگان باشد؛ موضوعی که به طور مستقیم به ضرر کتابفروشی‌ها در سطح شهر‌ها است؛ مسئله‌ای که باعث بروز چندین مورد اعتراض و انصراف از سوی ناشران شده‌است. چهار سال پیش، نشر «قطره» در بیانیه‌ای اعلام کرد که در راستای حمایت از کتابفروشی‌ها، در این آوردگاه و نمایشگاه‌های استانی کتاب، شرکت نخواهد کرد. این مؤسسه انتشاراتی با دعوت از مردم برای خرید کتاب از کتابفروشی ها، بیانیه‌ای با عنوان «کتابفروشی محله خود را زنده نگه داریم» منتشر کرد.
بیشتر بخوانید: مراحل آماده سازی سی و سومین نمایشگاه کتاب
وضعیت کتابفروشی‌ها گویا هر ساله باعث نگرانی بخشی از جامعه نشر می‌شود. محمد حسینی، نویسنده و مدیر یک مؤسسه انتشاراتی با اعلام انصراف از حضور در سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران می‌گوید: «نمایشگاه کتاب عین این است که نفت بر سر کتابفروشی‌ها بریزی و آن‌ها را آتش بزنی، زیرا بودجه اندکی را که یک خانواده برای خرید کتاب تعریف کرده، به نمایشگاه می‌برد و تا دو، سه ماه در کتابفروشی پیدایش نمی‌شود. کتابفروشان مگر چیزی جز کتاب ناشران را می‌فروشند؟ نمی‌دانم این همکاری و همیاری کردن برگزارکننده‌ها و شرکت‌کننده‌ها برای نابودی کتابفروشی‌ها چه معنایی دارد و چرا دارند این کار را می‌کنند؟ سال‌هاست این کار را انجام می‌دهند و حرف تازه‌ای ندارم. هر آدمی که در حوزه کتاب باشد و انصاف داشته باشد، بر این حرف من صحه خواهد گذاشت؛ می‌خواهد مسئول خانه کتاب باشد یا ناشر باتجربه و باسابقه. این عین واقعیت است که دارد اتفاق می‌افتد.»
منافع ناشران در نمایشگاه کتاب
البته، این موضع تنها بیانگر بخشی از جامعه نشر است و نمی‌توان آن را به عنوان یک رویکرد صنفی در مواجهه با نمایشگاه کتاب تلقی کرد. حضور در نمایشگاه کتاب برای ناشران منافع مالی خوبی به همراه دارد و ارتباط مستقیم آن‌ها با خریداران کتاب و حذف واسطه‌های توزیع، سود‌آوری نمایشگاه کتاب را برای ناشران تضمین می‌کند. با این حال، دور شدن نمایشگاه کتاب از مفهوم نمایشگاه بودن و نزدیک‌شدن آن به واژه فروشگاه، به دور از اهدافی است که باعث شکل‌گیری نمایشگاه کتاب شده‌است.
مسئولان سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران هنوز واکنشی به انصراف چند ناشر از حضور در نمایشگاه نداشته‌اند و در مقابل حتی یاسر احمدوند، رئیس این دوره از نمایشگاه، با اعلام تکمیل ظرفیت حضور ناشران در سی و سومین دوره از نمایشگاه تهران، امکان حضور ناشران جدید را منوط به طراحی فضای جدید یا انصراف دیگر ناشران کرده‌است. به گفته احمدوند بیش از ۲ هزار و ۸۰۰ ناشر در این دوره از نمایشگاه کتاب ثبت‌نام کرده‌اند و در دو بخش فیزیکی و مجازی نمایشگاه حاضر خواهند‌بود.
