رشد ۵۱ درصدی تولید کتاب کودک و نوجوان
مقایسه وضعیت نشر کتاب کودک و نوجوان در بازه زمانی بهار سال جاری و سه ماه نخست سال ۱۴۰۰ از رشد ۵۱ درصدی در تولید و افزایش ۴۶ درصدی شمارگان حکایت دارد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایبنا، بررسی وضعیت نشر کتاب در بهار سال ۱۴۰۱ در مقایسه با زمان مشابه، یعنی بهار سال ۱۴۰۰ در عمده شاخص ها از رشد حکایت دارد. با توجه به آمار‌های خانه کتاب و ادبیات ایران، سه ماه نخست سال جاری در مجموع ۲۶ هزار و ۳۶۶ عنوان کتاب شامل ۱۸ هزار و ۲۳۹ تالیفی و ۸ هزار و ۱۲۶ عنوان کتاب ترجمه در کشور منتشر شده است. مقایسه براساس شاخص «تعداد عنوان‌های منتشر شده» از رشد ۵۲ درصدی می‌گوید. در بهار سال ۱۴۰۰ تعداد عنوان‌های منتشر شده ۱۷ هزار و ۳۷۰ عنوان بود.
از مجموع کتاب‌های منتشر شده سه ماه نخست سال جاری، سهم کتاب کودک و نوجوان ۳ هزار ۹۲۷ عنوان است؛ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که در این حوزه، ۲ هزار و ۶۰۷ عنوان منتشر شده بود، رشد ۵۱ درصدی را شاهد هستیم.
شمارگان ۶ میلیونی در سه ماه برای کتاب کودک
در تحلیل وضعیت نشر، یکی از شاخص‌های اساسی، شمارگان کتاب است؛ چراکه تعداد نسخه‌های منتشر شده حداقل از زبان آمار، سهم کتاب در سبد خرید مردم را بازگو می‌کند. بررسی بانک اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران، از انتشار ۶ میلیون و ۲۵۸ هزار و ۹۰۸ نسخه کتاب در سه ماهه نخست سال جاری در گروه کتاب کودک و نوجوان حکایت دارد؛ در‌حالی‌که بهار سال گذشته، این شاخص بر روی عدد ۴ میلیون و ۲۸۱ هزار و ۱۶۳ نسخه، ایستاده بود؛ بنابراین کتاب کودک و نوجوان از نظر شمارگان نیز رشد قابل توجه ۴۶ درصد را در سه ماه نخست امسال ثبت کرد.
می‌دانیم شیوع ویروس کرونا، برهمه شاخص‌های نشر تاثیر چشمگیری گذاشت؛ به‌عنوان مثال تولید کتاب در سال ۹۹ ـ زمان تاثیر شدید کرونا بر نشر ـ در مجموع چاپ نخست و تجدید چاپ، ۹۴ هزار و ۵۹۹ نوبت بود؛ در‌حالی‌که سال ۱۳۹۸ این میزان برابر شد با ۱۰۵هزار و ۴۰۰ نوبت چاپی. یعنی ۲/۱۰ درصد کاهش.
در این میان نشر کودک و نوجوان، در دوره اپیدمی کرونا متحمل آسیب های جدی شد. به طوری که آمار‌ها می‌گویند، سال ۱۳۹۸ در این حوزه ۱۷ هزار ۹۱۰ عنوان و سال بعد از آن، ۱۴ هزار و ۲۲۵ کتاب منتشر شد؛ به‌عبارت دیگر ۲۰ درصد کاهش. این میزان افت، تنها در یک سال نشان از میزان آسیب‌پذیری این شاخه از نشر دارد.
همان‌طور که پیش‌تر آمد، شمارگان کتاب کودک و نوجوان در سه ماهه نخست سال جاری در مقایسه با سال گذشته، رشد ۴۶ درصدی را نشان می‌دهد. هرچند برای نتیجه‌گیری درباره بهبود وضعیت نشر کتاب کودک و حفظ روند صعودی آن حداقل از نظر شمارگان، تا پایان سال، آن‌هم براساس سه ماه نخست کمی زود باشد؛ اما نمی‌توان از این میزان رشد به‌ویژه بعد از رکود ناشی از کرونا بی‌تفاوت گذشت.
جهش تولید و رشد شمارگان کتاب کودک، در حالی به ثبت رسیده است که افزایش قیمت کاغذ و وضعیت اقتصادی، بازار کتاب را در چند سال گذشته متاثر کرده بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد، رشد ۴۶ درصدی شمارگان کتاب کودک و نوجوان، چشم‌انداز روشنی برای نشر کتاب کودک ایجاد کرده است.
پیشتازی کم رمق تألیف از ترجمه
کتاب کودک و نوجوان طی سه ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه، در دو شاخص تالیف و ترجمه نیز آمار صعودی را ثبت کرد. براساس آمار، یک‌هزار و ۴۰۶ عنوان کتاب تالیفی تا پایان سه ماه نخست سال ۱۴۰۰ در حوزه کودک و نوجوان منتشر شده است؛ این آمار با رشد ۵۲ درصدی به ۲ هزار و ۱۴۴ عنوان رسید. در حوزه ترجمه نیز روند صعودی را شاهد هستیم؛ بهار سال ۱۴۰۰ کتاب‌های ترجمه کودک و نوجوان هزار و ۲۰۱ عنوان بود و در مدت مشابه این عدد به یک‌هزار و ۷۸۳ عنوان رسید؛ به‌عبارت دیگر ۴۸ درصد رشد.
بیشتر بخوانید: انتشار فراخوان پنجمین دوره انتخاب کتاب سال استان البرز
بررسی نسبت تالیف و ترجمه در سه ماه نخست سال جاری نیز نشان می‌دهد، سهم تالیف ۵۵ و سهم ترجمه ۴۵ درصد است. هرچند پیشتازی تالیف از ترجمه طی سه ماه نخست سال جاری، چندان چشمگیر نیست، اما قابل تامل است. چراکه می‌دانیم یکی از نقد‌های جدی به حوزه نشر کتاب کودک، تاثیر‌پذیری قابل توجه بازار کتاب از کتاب‌های ترجمه بود. بی‌تردید ترجمه کتاب ازجمله در حوزه کودک ونوجوان، قابل توقف نیست اما آنچه موضوع ترجمه کتاب کودک را با اهمیت می‌کند تاثیر آن بر مخاطب است.
سهم ۱۵ درصدی با رشد ۵۱ درصدی
نشر کودک و نوجوان با حفظ جایگاه خود و تولید ۳ هزار و ۹۲۷ عنوان کتاب، همچنان بعد از ادبیات در رتبه دوم نشر قرار دارد که به معنای سهم ۱۵ درصدی این حوزه است.
به‌‌نظر می‌رسد، رشد ۵۱ درصدی تولید کتاب کودک و نوجوان در سه ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، علاوه‌بر دو موضوع برگزاری سی‌و‌‌سومین دوره نمایشگاه بین‌‌المللی کتاب تهران با رویکردی نوین و رفع محدودیت‌های کرونایی، در دلایلی دیگری نیز ریشه دارد؛ ازجمله امیدواری بدنه نشر به برنامه‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در حوزه کتاب.
