محمود آموزگار، نایب رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در یادداشتی درباره وضعیت و افزایش نرخ محصولات صنعت نشر و نیاز آن به واردات کاغذ نوشت که در ادامه می خوانید.
صنعت نشر در سال های اخیر مشکلات زیادی را به خود دیده و مهم ترین آن افزایش نرخ تمام‌شده محصولات این حوزه است. تا پیش از این، کاغذ با قیمت های مناسب تری در بازار عرضه می شد، اما در حال حاضر بنا بر مسائل مختلفی همچون تحریم و افزایش نرخ ارز، رشد بهای تمام‌شده تولیدات داخلی و همچنین کاغذهای وارداتی رخ داد. در توضیح تاثیر تحریم بر صنایع داخلی تولید کاغذ باید گفت مواد اولیه این صنایع و کارخانجات، وارداتی است، به‌دلیل افزایش تحریم‌ها در سال‌های اخیر، واردات مواد اولیه با دشواری زیادی همراه شد.
تنها خمیر کاغذ برای صنایع تولید کاغذ وارداتی نبوده و بخش زیادی از اقلام مربوط به صنعت نشر نیز وارداتی است. با تشدید تحریم ها، محدودیت های جدی برای واردات لوازم صنعت چاپ و نشر شکل گرفت. این موضوع سبب شد تا واردکنندگان مجبور شوند کالاها را با پرداخت قیمت های بالاتری وارد کنند، در نتیجه این هزینه ها بر نرخ نهایی و تمام شده محصولات صنعت چاپ و نشر تاثیر گذاشته و باعث شد تا افزایش قیمت ها در ابعاد گسترده انجام گیرد.
از سویی دیگر، بخش زیادی از کاغذ موردنیاز کشور از طریق واردات پاسخ داده می‌شود، چرا که تولیدات داخلی از نظر کمیت، مناسب تامین نیاز کاغذ نیست و حداقل دوسوم کاغذهای مصرفی وارداتی است. در چنین شرایطی، نرخ ارز و نوسان آن و همچنین تشدید تحریم‌ها بر روال واردات کاغذ تاثیرگذار و در نهایت نرخ کاغذ در بازار افزایش یافته است.
صنعت نشر در ایران برای ادامه حیات خود به واردات نیاز دارد. تنها کاغذ بر نرخ نهایی کتاب تاثیر ندارد و مولفه‌های دیگری نیز تاثیرگذار هستند. زینک، جوهر و به‌طورکلی مجموعه‌ای از نیازمندی‌های صنعت چاپ وارداتی و بدیهی است تحریم بر نرخ و شرایط واردات این ملزومات تاثیرگذار خواهد بود. تحریم‌ها نرخ تمام‌شده واردات موارد مذکور را افزایش داده و با تامین آنها با سختی بیشتری همراه شده است، در ادامه نیز این هزینه‌ها بر ارزش نهایی کتاب اثر مستقیم دارد.محصولات صنعت نشر
علاوه بر تمام مسائل اقتصادی یادشده، در سال های اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی‌های پی‌درپی آن، مشاغل مربوط به نشر، دچار چالش‌های جدی شدند. قرنطینه‌های طولانی سبب شد تا نقایص مهمی در فروش کتاب و عملکرد کتابفروشی‌ها شکل گیرد.
همزمانی این اتفاق با افزایش نرخ محصولات صنعت نشر، سبب شد تا تورمی شدید در این حوزه به‌وجود آمده و فروش محصولات کاهش بسیار زیادی داشته باشد. در سال های اخیر شیوع ویروس کرونا و افزایش هزینه تمام‌شده تولید در صنعت چاپ و نشر، درآمدهای فعالان این حوزه را به‌طورمستقیم تحت‌تاثیر قرار داد، بنابراین شرایط فعلی بازار محصولات صنعت نشر به‌ویژه کتاب، نامناسب است و با افزایش چند برابری قیمت‌ها، این تولیدات از سبدهای خرید افراد به‌تدریج کمرنگ و حذف شده.
به‌بیانی ساده‌تر، یکی از مسائلی که فروش کتاب را کاهش می دهد، افزایش نرخ آن است. در رابطه با این مسئله، در سال های گذشته به ناشران، کاغذ یارانه‌ای اعطا می شد. با تغییر برخی سازکارها، هرچند هنوز به عده‌ای از ناشران کاغذ یارانه‌ای تعلق می گیرد، اما بخش زیادی از ناشران از این حمایت دولتی برخوردار نیستند.
همین موضوع سبب شده تا بیشتر تولیدات حوزه نشر با کاغذ بازار آزاد انجام شده و نرخ نهایی کتاب متاثر از نرخ کاغذ، بالا رود، در نهایت، خریداران افزایش نرخ کتاب را در حوزه‌های مختلف (کتاب آموزشی، سرگرمی، رمان و …) به‌ناچار پذیرفتند.
بیشتر بخوانید: ثبات قیمت کتاب ضروری است
باید توجه داشت صنعت نشر یک اقتصاد دارد و جدا از باقی بخش‌های اقتصادی کشور نیست. تحریم‌ها فعالیت‌های اقتصادی تمامی بخش‌های اقتصادی را مختل کرده و صنعت نشر نیز از این آسیب بی‌بهره نمانده است.
