اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به مناسبت روز صنعت چاپ تور رسانه ای با حضور تعدادی خبرنگاران و عکاسان همدان و با همراهی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون امور فرهنگی و رسانه این اداره کل برگزار کرد. چاپ همدان
صنعت چاپ نخستین بار در زمان سلسله تانگ در کشور چین و به شیوه‌ای ساده اختراع شد. پس از آن گوتنبرگ آلمانی در سال ۱۴۴۸ میلادی چاپ سربی را اختراع و به تدریج دستگاه چاپی اختراعی خود را تکمیل کرد و سپس ماشین چاپ با حروف سربی قابل انتقال را به راه انداخت. به عقیده متخصصان اهمیت اختراع گوتنبرگ به حدی است که آن را به عنوان یکی از عوامل زمینه‌ساز رنسانس قلمداد می‌کنند.
مروری بر صنعت چاپ در ایران نشان می‌دهد نخستین چاپخانه‌ای که وجود آن در دوره قاجار مسلم است چاپخانه‌ای است که در سال ۱۲۳۳ هجری قمری یا سال قبل از آن توسط آقای زین العابدیـن تبریزی ایجاد شد همچنین تحقیقات نشان می‌دهد در ابتدا تمام دستگاه‌های چاپ که وارد ایران شدند، چاپ سربی بودند.
در تقویم ایرانیان ۱۱ شهریورماه به عنوان روز ملی صنعت چاپ نامگذاری شده که در سال ۱۳۸۲ و با تلاش اسدالله جامی، مدیرکل وقت دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اتفاق افتاد. در آن زمان اهالی صنعت چاپ به شورای فرهنگ عمومی درخواست دادند و توضیحات بسیاری برای لزوم ورود این روز در تقویم مطرح کردند.
همدان از دیرباز تاکنون در عرصه چاپ پیشرو بوده و با پیشرفت تکنولوژی‌های نوین، صنعت چاپ هم در استان به روز شده است، هنوز هم با وجود مشکلات فراوان چاپخانه‌های بسیاری در این دیار فعال هستند و در ارتقاء فعالیت‌های فرهنگی تلاش‌های زیادی صورت می‌گیرد.
سال گذشته و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، موزه چاپ استان که نشان از قابلیت‌ها و پتانسیل‌های فراوان این صنعت در همدان دارد و یکی از بی‌نظیرترین موزه‌های چاپ کشور است، در مجتمع فرهنگی، هنری بوعلی‌سینا راه‌اندازی شد. به بهانه روز ملی صنعت چاپ، فعالان رسانه به همراه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، معاونان وی و تعدادی از فعالان صنعت چاپ همدان از موزه چاپ و چاپخانه‌های نوین، گیتی، اکباتان، پدیده هنر، تندیس و آرتا طلیعه درسا بازدید کرده و از نزدیک با این صنعت جذاب و فعالان این عرصه آشنا شدند.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان در این بازدید بیان کرد: وقتی که در قرن ۱۵ گوتنبرگ دستگاه چاپ را اختراع کرد، فکر نمی‌کرد تا این حد در حوزه‌های مختلف تحول ایجاد کند و مؤثر باشد، صاحب‌نظران این حوزه معتقدند صنعت چاپ سبب شد تغییر و تحولی عظیم در زمینه‌های مختلف ایجاد و سبب پیشرفت علم شود.
مسعود ویژه با اشاره به اینکه چاپ، صنعتی زیربنایی و تأثیرگذار در حوزه‌های علم و فرهنگ است، افزود: امروزه یکی از ملاک‌های ارزیابی کشورها زیرساخت‌های چاپ است و در کشور ما نیز با وجود تحریم‌ها زیرساخت‌های خوبی در این زمینه وجود دارد.
وی با بیان اینکه همدان به لحاظ زیرساخت‌های حوزه چاپ جزء ۱۵ استان مطرح کشور و به لحاط کیفی جزء پنج استان برتر است، تصریح کرد: این صنعت به شدت به تکنولوژی روز وابسته است و فعالان حوزه چاپ باید دستگاه‌های خود را مرتب به‌روز رسانی کنند که این کار سرمایه بالایی را می‌طلبد.
ویژه با تأکید بر حمایت مسئولان از سرمایه‌گذاران حوزه چاپ، اظهار کرد: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در حد توان تلاش می‌کند تا از این قشر فرهیخته حمایت شود، علاوه بر این ما می‌توانیم با فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ روزنامه‌خوانی این صنعت را مورد حمایت قرار دهیم.
وی با ابراز امیدواری از اینکه می‌توان شاهد تحولات خوبی در این عرصه بود، گفت: وزارتخانه در زمینه تسهیلات فعالان حوزه چاپ اقداماتی انجام داده است؛ به عنوان مثال در زمینه خودکفایی صنایع کاغذ و تولید کاغذ اتفاقات خوبی افتاده و به سمتی می‌رویم که به زودی شاهد ملی بودن صنعت نشر باشیم و در استان هم زمینه این کار ایجاد خواهد شد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان ادامه داد: یکی از وظایف ما ارتقاء سطح علمی و آموزشی عرصه فرهنگ است و می‌توانیم این امر مهم را در اولویت سرفصل‌های خود قرار دهیم.
مدیر موزه صنعت چاپ استان همدان نیز در ادامه با اشاره به اینکه مجموعه فوق سال گذشته همزمان با جشنواره صنعت چاپ و با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شد، اظهار کرد: دستگاه‌ها و لوازم توسط اعضای صنعت چاپ همدان به موزه اهداء شده است.
محمدمهدی لیلاچیان موزه چاپ همدان را مجموعه‌ای بی‌نظیر دانست و مطرح کرد: این موزه یک مجموعه تخصصی و نخستین نمونه خصوصی آن در کشور است همچنین بازدید از موزه روزهای دوشنبه برای گروه‌های متقاضی و بازدید عمومی روزهای پنجشنبه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ امکان‌پذیر است.
وی درباره سیر تاریخی وسایل موزه بیان کرد: موزه صنعت چاپ همدان قسمت‌های مختلفی دارد؛ به عنوان نمونه بخش پیشکسوتان، چاپ افست، صحافی، چاپ دیجیتال، لیتوگرافی و اسناد از جمله بخش‌های موزه است که قدمت برخی از وسایل به ۹۰ سال می‌رسد.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران همدان نیز در ادامه درباره جایگاه صنعت چاپ استان گفت: صنعت چاپ همدان جایگاه خوبی در کشور دارد و با توجه به پتانسیل‌های استان آینده بهتری برای آن پیش‌بینی می‌شود اما این حوزه نیازمند سرمایه‌گذاری در زمینه‌های مختلف مثل بسته‌بندی است.
امین خضریان با بیان اینکه اگر سرمایه‌گذاری در حوزه چاپ انجام شود افق روشنی پیش روی این صنعت در استان باز خواهد شد، افزود: در همدان حدود ۱۸۰ واحد در حوزه چاپ فعالیت می‌کنند و تنها بیش از ۵۰۰ نفر به طور مستقیم در شهر همدان فعال هستند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر به علت شرایط اقتصادی هزینه واحدها بالاست، تصریح کرد: فعالان حوزه چاپ نیازمند استفاده از تسهیلات ارزان‌قیمت هستند تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهد.
مدیر مسئول چاپ گیتی با بیان اینکه چاپ در حوزه فرهنگ، رسانه، آموزش، تجارت و صنعت اثرگذار است، افزود: فعالان این حوزه به حمایت ویژه نیاز دارند که این حمایت می‌تواند در بخش‌های مختلف مثل بیمه، تسهیلات و … باشد.
خضریان با بیان اینکه صنعت چاپ همدان در بین ۱۰ استان برتر کشور است و با توجه به پیشینه آن در استان باید ارتقاء پیدا کند، گفت: در سال‌های گذشته ساختار قدیم چاپ به صورت استاد شاگردی بود اما امروز این رشته در دانشگاه‌ها آموزش داده می‌شود و بسیاری از بخش‌ها نیز تکنولوژی محور هستند.
در ادامه بازدید، مدیر مسئول چاپ اکباتان یکی از مشکلات این حوزه را عدم ثبات قیمت کاغد دانست و گفت: قیمت مواد اولیه مثل قیمت ارز و طلا به روز است و ثباتی در کار نیست به همین علت نمی‌توانیم پاسخگوی مشتری باشیم.
امید زرگریان با اشاره به اینکه جایگاه چاپ همدان در گذشته بهتر بود و در حال حاضر در دست واسطه‌ها است، اظهار کرد: تحریم‌ها تأثیر زیادی بر این صنعت گذاشته است؛ به عنوان مثال در چاپخانه ما تعدادی از دستگاه‌ها غیرفعال است و به علت تحریم لوازم آن، امکان ادامه کار ندارند.
وی با بیان اینکه صنعت چاپ در توسعه فرهنگ استان تأثیر زیادی دارد، مطرح کرد: این صنعت به تجهیزات جدید نیاز دارد نه افراد جدید و متأسفانه تجهیزات بیشتر فعالان این حوزه قدیمی است.
مدیر مسئول چاپ تندیس نیز در ادامه با اشاره به اینکه بیشتر مجموعه‌های فعال در حوزه چاپ به مشکلات اقتصادی خورده‌اند، بیان کرد: ما برای پرداخت حقوق پرسنل مشکل داریم، چند سال است کارهای دولتی انجام ندادیم و سفارش‌هایمان از خارج از استان است که آن هم مشکلات خود را دارد.
مجید پاریار اضافه کرد: علاوه بر این، به دستگاه‌های تکمیلی نیاز داریم و برای انجام بعضی از کارها باید سفارشات را به دیگر چاپخانه‌ها ببریم که این کار اصلاً به صرفه نیست همچنین مدت‌هاست دستگاه چاپ کتاب تهیه کرده‌ایم اما سفارش چاپ کتاب نداریم و این دستگاه بلااستفاده مانده است.
گفتنی است که از صنعت چاپ می‌توان به عنوان یکی از زیرساخت‌های مهم توسعه فرهنگی نام برد، امروز اما کاهش چاپ کتاب و محصولات فرهنگی، افزایش چند برابری قیمت مواد اولیه، نوسانات بازار ارز، گسترش فضای مجازی و… از جمله چالش‌های پیش روی فعالان این حوزه است.
