ممنوعیت دریافت وثیقه نقدی و کسر کارمزد از تسهیلات بانکی
طبق ابلاغ بانک مرکزی به بانک‌ها و موسسات اعتباری، دریافت وثیقه نقدی و کسر کارمزد از تسهیلات بانکی به معنای اخذ هرگونه سپرده به عنوان وثیقه نقدی به هر عنوان قبل یا بعد از اعطای تسهیلات و همچنین کسر کردن کارمزد از اصل مبلغ تسهیلات توسط شبکه بانکی ممنوع است.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایسنا، بانک مرکزی طی بخشنامه‌ای، نتایج ارزیابی چالش‌های فقهی سپرده‌های امتیازی به منظور اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه در شبکه بانکی را که توسط شورای فقهی تبیین شده است، به بانک‌ها و موسسات اعتباری ابلاغ کرد. طبق این ابلاغیه دریافت وثیقه نقدی و کسر کارمزد از تسهیلات بانکی ممنوع شد.
نتایج ارزیابی شورای فقهی بانک مرکزی در خصوص سپرده پذیری امتیازی در شبکه بانکی به شرح زیر اعلام شده است: دریافت وثیقه نقدی و کسر کارمزد از تسهیلات بانکی
الف- رویکرد شورای فقهی بانک مرکزی در خصوص سپرده پذیری امتیازی که در حال حاضر به صورت نسبتا فراگیر در شبکه بانکی کاربرد دارد، تفکیک بین روش‌های مجاز و مشروع سپرده پذیری امتیازی از روش های غیرمجاز و غیرمشروع است.
ب- اعطای تسهیلات قرض الحسنه امتیازی با میانگین گیری، بدین ترتیب که پس از سپرده گذاری مشتری و بر اساس میانگین امتیاز وی، مؤسسه اعتباری بدون شرط قبلی نسبت به پرداخت تسهیلات اقدام می کند، خلاف شرع تشخیص داده نشده است. نکته کلیدی در این روش آن است که مؤسسه اعتباری نباید هیچ نوع تعهد حقوقی برای پرداخت تسهیلات به مشتری بدهد و این موضوع باید به شیوه مناسب (شفاف‌سازی در متن قرارداد، اطلاع‌رسانی روی تارنمای مؤسسه اعتباری، ارسال پیامک و غیره) به اطلاع مشتری رسانده شود.
پ- اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه بدون میانگین گیری و به صورت فوری (معمولاً در یک روز) مشروط به سپرده‌گذاری قرض‌الحسنه، خلاف شرع تشخیص داده شد و متضمن شبهه قرض به شرط قرض (زیاده حکمی) که یکی از انواع ربا محسوب می‌شود، است.
ت- کسر کردن بخشی از تسهیلات تحت عنوان وثیقه نقدی یا کسر کردن کارمزد از اصل مبلغ تسهیلات، مجاز نیست، چراکه با کسر مبلغی از اصل تسهیلات، قرارداد صرفا در بخش باقیمانده منعقد می‌شود و محاسبه سود در بخش کسر شده مجاز نیست.
بیشتر بخوانید: عملکرد بانک‌ها در حمایت از تولید
در پایان، ضمن تأکید بر اینکه اخذ هرگونه سپرده به عنوان وثیقه نقدی به هر عنوان قبل یا بعد از اعطای تسهیلات توسط بانک یا مؤسسه اعتباری غیربانکی ( ابلاغی طی بخشنامه شماره ۳۷۵۵۱۷/۰۰ مورخ ۲۳/۱۲/۱۴۰۰) ممنوع بوده و باید مراتب به واحدهای ذی‌ربط در آن بانک/مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ و بر حسن اجرای آن نظارت شود و در صورت وجود هرگونه سؤال و ابهام احتمالی مرتبط با مراتب فوق، موضوع رأسا از اداره بررسی‌های بانکداری اسلامی و دبیرخانه شورای فقهی بانک مرکزی استعلام شود. دریافت وثیقه نقدی و کسر کارمزد از تسهیلات بانکی
