۲۰۰ چاپخانه با قدمت ۸۰ الی ۱۱۰ سال در حال حاضر در استان قزوین فعال است اما صنعت چاپ قزوین امروزه حال و روز خوشی ندارد و فعالان آن با دشواری روی پا ایستاده و بسیاری هم تسلیم مشکلات اقتصادی شده و به ناچار کارگران را تعدیل کرده و مُهر تعطیلی بر واحد صنعتی خود زده‌اند.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از پایگاه خبری تحلیلی صبح قزوین؛ صنعت چاپ و بسته‌بندی در استان قزوین هم‌پای کشور قدمتی چندین ساله دارد و روند تکاملی آن از گذشته تا به امروز با فراز و فرودهای بسیاری همراه بوده است.
با نگاهی گذرا به وضعیت صنعت چاپ قزوین درمی‌یابیم نسل‌های مختلفی این صنعت را به عنوان هنر خانوادگی در گذشته دنبال می‌کردند که البته امروز در سایه بی‌توجهی‌ها رو به فراموشی است.
بارها از شهر و خِطّه مینودری قزوین به عنوان مهد فرهنگ و ادب یاد شده و این نشان از ظرفیت دیرینه شهر در فرهنگ و هنر بوده که در تاریخ خوش درخشیده است؛ صنعت چاپ هم که با فعالیت فرهنگی گره خورده نقش قابل توجهی را در این بین دارد.
تعطیلی بسیاری از چاپخانه ها، گریبانگیر صنعت چاپ قزوین
با گذشت زمان و سیر در تاریخ صنعت چاپ قزوین درمی‌یابیم عده‌ای فرهیخته به این صنعت علاقه‌مند شده و سالیان قابل توجهی از عمر خویش را در آن به کار گرفتند که البته با روی کار آمدن تکنولوژی و چاپخانه‌های جدید، صنعت یاد شده وارد عرصه جدیدی در قزوین شد.
واقعیت تلخ اینکه امروز تعطیلی بسیاری از چاپخانه‌ها، گریبانگیر این صنعت شده و مشکلات را دوچندان کرده است؛ این موضوع درست برای کسانی قابل درک است که سالیان متوالی از جان و دل برای فعالیت در صنعت چاپ مایه گذاشته و بی‌وقفه در آن تلاش کردند.
تعطیل شدن هر چاپخانه ده‌ها شغل از قبیل صحافی، کاغذ، طراحی، صفحه‌چین و .. را به تعطیلی و رکود می‌کشاند؛ بحران گرانی کاغذ هم که برای این حوزه جای خود دارد!
ابوالقاسم جلیلیان، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران قزوین را شاید بتوان از قدیمی‌ترین فعالان صنعت چاپ استان قزوین عنوان کرد که با سابقه ۶۰ سال فعالیت در این صنعت تجربه‌های ارزشمندی را حاصل کرده است.
گرانی کاغذ و لوازم یدکی چوب لای چرخ صنعت چاپ قزوین
وی با اشاره به وضعیت صنعت چاپ قزوین اظهار می‌کند: تعدادی از چاپخانه‌های قزوین که فعالیت متوالی داشتند، امروز تعطیل شدند زیرا روند چاپخانه‌ها در شرایط امروزی مانند سابق نیست و با روی کار آمدن تلفن همراه و فضای مجازی و دسترسی به سایت‌ها، کمتر کسی به سراغ چاپ می‌آید.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قزوین عنوان می‌کند: گرانی کاغذ و لوازم یدکی از سوی دیگر فعالیت در صنعت چاپ را با مشکل روبه‌رو کرده و به همین دلیل بسیاری از فعالان این عرصه در حال تعطیلی یا فروش چاپخانه خود هستند.
جلیلیان با اشاره به قدمت صنعت چاپ قزوین تصریح می‌کند: صنعت چاپ پیشینه قابل توجهی در قزوین دارد و این استان در یک بازه زمانی جزو چهار شهر ایران از نظر چاپ بوده اما امروز صنعت چاپ در همه جای کشور از جمله قزوین در حال تعطیلی است.
حل مشکلات صنعت چاپ نیازمند تدبیر مناسب مسئولان
وی ادامه می‌دهد: قزوین بعد از استان‌های بزرگی مانند مشهد، تهران و اصفهان جزو چند استان برتر در صنعت چاپ و بسته‌بندی و دارای امکانات مناسب بوده اما در شرایط کنونی به دلیل مشکلات، فعالیت در این صنعت بسیار محدودتر شده است.
این مسئول بیان می‌کند: نیاز است مسئولان برنامه‌ریزی لازم و جدی را برای بهبود وضع اقتصادی کشور در نظر داشته باشند؛ با ساخت یک ساختمان مشاغلی مانند نجاری، آهن فروشی و بنایی فعال شده اما با توقف آن ۸۰ درصد مشاغل اعم از موزائیک کار، سنگ‌کار و موزائیک فروش تعطیل می‌شود، این موضوع برای صنعت چاپ هم صدق می‌کند.
جلیلیان می‌گوید: وضعیت چاپخانه‌های قزوین به لحاظ تجهیزات و امکانات تقریبا رتبه پنجم را در کشور به خود اختصاص می‌دهد اما تجهیزات به تنهایی پاسخگوی صنعت چاپ نبوده و نیازمند مراجعه مشتری است.
وی اظهار می‌کند: در صورتی که وضعیت گرانی کشور اصلاح شود بسیاری از مشاغل و صنایع مانند چاپ در استان‌ها از جمله قزوین رونق می‌گیرد و چرخه اقتصادی به خوبی می‌چرخد.
عدم ارزش افزوده در چاپخانه‌های قزوین
این فعال حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی با اشاره به ظرفیت‌های مناسب قزوین ابراز می‌کند: ۲۰۰ چاپخانه با قدمت ۸۰ الی ۱۱۰ سال در حال حاضر در استان فعال بوده که قدیمی‌ترین آنها شامل چاپ اتحاد، نور، مریخ و دهخدا است.
جلیلیان یادآور می‌شود: حاشیه سود صنعت چاپ مانند صنایع دیگر محدود است و تنها صنایعی مانند نفت، گاز و پتروشیمی به خوبی فعالیت می‌کنند که درآمدی بهتر از صنعت چاپ و سایر صنایع دارند.
به گفته وی، چاپخانه‌های قزوین در حال حاضر ارزش افزوده‌ای ندارند زیرا تعداد قابل توجهی از آنها نیروهای خود را تعدیل می‌کنند که این امر باعث رکود و تورم می‌شود.
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران استان قزوین در پایان می‌گوید: از مسئولان درخواست داریم تدبیر مناسبی برای تمام مشاغل اعم از صنعت چاپ و سایر صنایع اتخاذ کنند تا شاهد رشد و شکوفایی این صنعت همچون گذشته در استان باشیم.
صنعت چاپ قزوین فاقد ماشین آلات بروز دنیاست
چند سالی می‌شود که بازار نشر و وضعیت چاپ استان قزوین روزهای ناخوشی را می‌گذراند، نیم‌نگاهی به تیراژ روزنامه‌ها و نشریات در دکه‌های مطبوعاتی به این موضوع قوت می‌بخشد که آمار آنها به تعداد زیاد هم نمی‌رسد و حتی جای خود را به مواد خوراکی و تغذیه داده است.
عبدالعظیم موسوی، فعال نام‌آشنایی برای فعالان صنعت چاپ قزوین است که با سابقه فعالیت چندین ساله در این صنعت، حال صنعت چاپ استان را خوب نمی‌داند.
وی اظهار می‌کند: صنعت چاپ کشور در استان‌های مختلف از جمله قزوین فاقد ماشین‌آلات به‌روز دنیا است؛ در دنیا تکنولوژی دیجیتال به کمک صنعت چاپ آمده اما این امر در ایران هنوز اتفاق نیفتاده است و همچنان از دستگاه‌های قدیمی استفاده می شود.
چاپخانه‌دار قزوینی می‌افزاید: تفاوت‌هایی بین چاپ نوین و سنتی وجود دارد؛ برای نمونه چاپ با دستگاه مدرن به دلیل برخورداری از امکانات و تجهیزات روز، نیازمند اپراتور با تجربه نیست اما دستگاه قدیمی و سنتی چنین نیست.
موسوی عنوان می‌کند: صنعت چاپ، از نظر سرمایه‌گذاری بسیار صنعت سنگینی است؛ به عنوان مثال برآورد تقریبی قیمت ماشین‌آلات برای تأسیس یک کارخانه یا صنایع کوچک بین هشت الی ۱۰ میلیارد تومان است اما صنعت چاپ این‌گونه نیست و نیازمند ابزارهای گران‌تر و در عین حال گسترده‌تر است.
وی تصریح می‌کند: صنعت چاپ و بسته‌بندی بسیار گران و سرمایه‌گذاری آن بالاست و برای حصول افزایش هفت الی هشت درصدی کیفیت، باید ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری کرد.
فعال صنعت چاپ در استان با اشاره به مشکلات این صنعت می‌گوید: در حال حاضر مُرَکّب‌های خارجی به دلیل تحریم‌ها به کشور وارد نمی‌شود و مُرَکّب‌های ایرانی هم فاقد کیفیت است؛ مُرَکّب‌ها فاقد مواد نگه‌دارنده بوده و همین امر بر چاپ اثر گذاشته و کیفیت لازم را نخواهد داشت.
موسوی ابراز می‌کند: بعضی از قطعات صنعت چاپخانه مستقیماً وارد کشور نمی‌شود و در صورت عدم تولید و تهیه قطعه کوچک در داخل، آن قطعه با قیمت چندین برابر از بازار سیاه خریداری می‌شود.
صنعت چاپ حاشیه سود محدودی دارد
وی اضافه می‌کند: گرانی کاغذ و مقوا و نداشتن ثبات مشکل دیگر صنعت چاپ است؛ در سه الی چهار سال اخیر یک کارخانه تولید مقوا در کشور تأسیس شده که بخشی از مشکلات حل شده است.
عضو اتحادیه چاپخانه‌داران استان قزوین با اشاره به وضعیت ارزش افزوده صنعت چاپ ابراز می‌کند: صنعت چاپ یک صنعت سفارشی است که بهای آن را باید قبل از تحویل سفارش دریافت کنی، در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهی شد.
موسوی اذعان می‌کند: حاشیه سود صنعت چاپ بسیار محدود است و تنها سود ۵ الی ۱۰ درصدی را به همراه دارد زیرا رقابت در چاپخانه‌های هم‌تراز برای بسته‌بندی و تولید جعبه مورد نیاز کارخانجات بسیار بالاست و بر این اساس حاشیه سود با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
وی با اذعان به اینکه از نظر درآمدی با مشکل مواجه هستیم، ابراز می‌کند: این موضوع در صنعت چاپ ایران رایج نشده که هزینه چاپ قبل از تحویل پرداخت شود.
مشکلات مالیاتی گریبانگیر چاپخانه‌داران
اقتصاد در حال حاضر اصلی‌ترین مسئله کشور و به تبع آن قزوین بوده زیرا این موضوع تمامی حوزه‌ها به ویژه چاپ و نشر را تحت‌الشعاع قرار داده است.
گرانی کاغذ و ارتباط مستقیم ارز با قیمت کاغذ و کمبود آن چالش‌هایی را به همراه داشت و معضلی که باعث شد تا برخی از نشریات تا مرز تعطیلی پیش بروند و برخی هم تعطیل شوند.
هاشم نیساریان از دیگر فعالان صنعت چاپ استان قزوین ضمن ابراز گلایه‌هایی از بی‌توجهی برخی مسئولان به این صنعت در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی صبح قزوین؛ اظهار می‌کند: موضوعات مختلفی از جمله دارائی، مواد اولیه، مالیات و بیمه صنایع مختلفی از جمله صنعت چاپ و بسته‌بندی را با مشکلات همراه کرده است.
وی می‌افزاید: مالیات‌های بی‌ربطی از فعالان صنعت چاپ دریافت می‌شود که هیچ مرجع و پناهگاه قانونی برای پیگیری آن نداریم و در حق ما به عنوان فعالان این صنعت کوتاهی می‌شود.
بی توجهی به حقوق فعالان صنعت چاپ
مدیر موسسه چاپ هنر در استان قزوین ابراز می‌کند: مشکلاتی نیز در خصوص بعضی بیمه‌ها وجود دارد و برخی از آنها در حق فعالان صنعت چاپ کوتاهی کرده و به تعهدات خود عمل نمی‌کنند.
نیساریان می‌گوید: دولت عنوان می‌کند طبق قانون، ارزش افزوده به کاغذ تعلق نمی‌گیرد اما از فعالان حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی مالیات دریافت می‌کند؛ با وجود پیگیری‌های استان‌های دیگر این موضوع برای فعالان صنعت چاپ و بسته‌بندی آن استان‌ها حل شده اما برای قزوین حل نشده است.
این فعال صنعت چاپ با اذعان به اینکه فعالان حوزه یاد شده با مشکلات مختلفی دست‌و پنجه نرم می‌کنند، تصریح می‌کند: مطالباتی را از بعضی بیمارستان‌های استان طی دو سال گذشته داریم که به علت نداشتن بودجه، هنوز پرداخت نشده است.
بیشتر بخوانید: ایجاد فرصت‌ها در اولین نمایشگاه تخصصی صنعت چاپ و بسته‌بندی استان قزوین
لزوم بازنگری در اجرای برخی سیاست‌های صنعت چاپ
نیساریان تصریح می‌کند: مدیریت تهیه کاغذ از مشکلات دیگر صنعت چاپ است که به دست افراد غیرمتخصص اداره و باعث بروز مشکلاتی می‌شود.
به نظر می‌رسد برای حل گره‌ای از مشکلات صنعت چاپ اجرای برخی سیاست‌ها نیازمند دقت بیشتری است و الزامات قانونی در بخش دارائی در راستای بهبود فضای کسب‌وکار نیست و لزوم بازنگری در آنها احساس می‌شود.
قزوین قدمت دیرینه در صنعت چاپ دارد چه خوب است که با تدبیر سیاست‌های مناسب‌تر بستر رشد و شکوفایی این صنعت را بار دیگر در قزوین رقم بزنیم.
