تاب آوری در سازمان
نویسنده: شیرین داراپور
تاب آوری معادل واژه Resilience است. در فرهنگ لغت این کلمه، خاصیت کشسانى، بازگشت‌پذیری و ارتجاعى معنى شده است. مفهوم تاب آوری براى اولین بار توسط هالینگ در سال ۱۹۷۳ در زمینه‌ی اکولوژى ارائه شد. سپس تاب‌آوری در زمینه‌های گسترده و گوناگونی از قبیل روانشناسی فردی، رفتار سازمانی، مدیریت زنجیره تأمین، مدیریت بحران و مهندسی ایمنی به کار برده شد. از این رو تاب آوری در سازمان مفهومی جدید در مدیریت کسب و کار است که اهمیت آن امروزه بسیار دیده می شود.
در شرایط کنونی که کسب و کارها دائماً با انواع مختلفی از عدم قطعیت ها روبرو هستند به نظر می رسد باید مجهز به ابزاری باشند تا بتوانند عملکرد خود را بهبود بخشیده و از این شرایط پر رقابت و پرچالش در جهت بقای خود به سلامتی عبور کنند.
تحقیقات بسیاری حاکی از آن است که سازمان ها با هر ابعاد و اندازه ای که باشند می توانند روشی غیر انفعالی را در برابر این بحران ها و عدم قطعیت ها داشته و برای مواجهه صحیح و کاهش اثرات آن آمادگی داشته باشند. تاب آور بودن به این معنا نیست که هرگز دچار بحران و مسائلی از این دست نشوید بلکه تاب آور بودن معنایی عمیق تر را در دل خود دارد. برای درک بهتر این موضوع بهتر است با مفهوم تاب آوری بیشتر آشنا شویم.
تاب آوری فردی
تاب آوری فردی به معنای ظرفیت بازگشتن از دشواری پایدار و توانایی در ترمیم خویشتن است. تاب آوری یعنی اینکه فرد بتواند تمامیت خود را در مواجهه با سختی‌ها حفظ کند. تاب آوری به معنای توانایی مقابله با شرایط دشوار و پاسخ انعطاف‌پذیر به فشارهای زندگی است. تاب آوری نوعی ویژگی است که از فردی به فردی دیگر متفاوت است. تاب آوری حاصل ویژگی‌های شخصیتی فرد و محیط است و از طریق آموزش، یادگیری، تمرین و تجربه حاصل می‌شود.
تاب آوری در سازمان ها Organizational Resilience نیز تعاریف مختلفی دارد. به‌طور کلی تاب آوری در سازمان عبارت است از پویایی های ساختاری و رویه ای که باعث می شود سازمان ظرفیت لازم برای مقابله با دشواری ها و سختی ها را داشته باشد.
تاب آوری در سازمان به همراه مؤلفه هایی دیگری مانند خوش بینی، امیدواری و خود کارآمدی، سرمایه های روان شناختی یک سازمان را تشکیل می دهند. سرمایه های روان‌شناختی یک مزیت رقابتی در سازمان ها است که منجر به رشد ارزش سرمایه انسانی (دانش و مهارت‌های افراد) و سرمایه اجتماعی (شبکه روابط) می‌شود.
مزیت رقابتی برخلاف باور موجود، مفهومی فراتر از داشتن ماشین‌آلات، تجهیزات و تکنولوژی است چه‌بسا سایر رقبا تمامی این موارد را دیر یا زود بتوانند خریداری کنند، در حالی که مزیت رقابتی یعنی داشتن چیزی که رقبا هرگز نمی توانند آن را با پول به دست بیاورند.
تاب‌آوری نیز به عنوان یک مزیت رقابتی شامل توانایی و ظرفیت یک سازمان در مواجهه با بحران ها و چالش ها و توانایی بازگشت به شرایط عادی کسب و کار است. تاب آوری به جعبه ابزار سازمان قابلیت هایی را اضافه می کند که بتوانند با وجود شرایط نامطلوب نیز، به حیات خود ادامه داده و رشد کنند.
سازمان های تاب آور با ابعادی چون ساختارهای مؤثر قدرت، روابط اجتماعی، پذیرش واقعیت، نگرش مثبت نسبت به تغییر، تمایز و ارتباطات شناخته می شوند.
همچنین سازمان های تاب آور، با شناسایی خطرات بالقوه، توسعه سیستم های هشداردهنده خطر، انجام اقدامات فعال و برنامه‌ریزی‌های مؤثر، آمادگی و انعطاف‌پذیری بالایی در خود ایجاد می کنند که قادر هستند بحران ها را با هزینه های کم پشت سر بگذارند.
امروزه نیز کرونا شرایط بحرانی و بی ثباتی را برای کسب و کارها رقم زده و بسیاری از آن ها را به ورطه نابودی کشانده در حالی که در همین شرایط شاهد سازمان هایی هستیم که نه‌تنها در این دوران آسیب جدی ندیده‌اند بلکه با ایجاد تاب آوری در سازمان خود این بحران را به شیوه صحیحی مدیریت کرده و حتی برای مواجهه با بحران هایی که ممکن است در آینده پیش رو داشته باشند نیز آمادگی لازم را کسب کرده اند.
بنا بر این تاب آوری ویژگی بسیار مهمی است که سازمان ها باید برای بقا و تداوم کسب و کارشان به آن مجهز باشند. تاب آوری در سازمان
ادامه دارد …
