زمانی که پول خود را در یک تجارت یا کسب‌وکار سرمایه‌گذاری می‌کنید، یا وقتی‌که می‌خواهید یک کسب‌وکار جدید راه‌اندازی کنید، اولین انتظاری که از این سرمایه‌گذاری دارید، برگشت پول و سرمایه اصلی و به‌اصطلاح سودآور بودن کسب‌وکارتان است. برای سنجش اینکه آیا کسب‌وکارتان سودآور هست یا نه احتیاج به مقیاس‌های کلیدی دارید. یکی از این مقیاس‌های کلیدی، ROI است که نشان می‌دهد سودی که از این سرمایه‌گذاری به دست آورده‌اید چه میزان است؟ درنتیجه با توجه به سودآور بودن می‌توانید تصمیمات مهمی را در زمینه کسب‌وکارتان بگیرید.
ROI چیست؟
ROI مخفف عبارت Return on Investment بوده و به معنای نرخ بازگشت سرمایه است.
نرخ بازگشت سرمایه، سود و زیان یک تجارت را نسبت به سرمایه اولیه مشخص می‌کند و میزان بهره‌وری تجارت موجود یا ایده سرمایه‌گذاری را به ما نشان می‌دهد.
اگر بخواهیم به‌طور خلاصه بگوییم که ROI چیست، می‌توان گفت نسبت سود حاصل به سرمایه کل و هزینه‌های انجام شده را ROI یا نرخ بازگشت سرمایه در نظر می‌گیرند
ROI یکی از شاخص‌های کلیدی اصلی برای سنجش سود و زیان کسب‌وکار است و سودی را که از سرمایه‌گذاری به دست می‌آید، به‌صورت درصدی از هزینه کل حساب می‌کند.
ROI همچنین یک شاخص کلیدی عملکرد است؛ مثلاً شما ۱۰۰ میلیون تومان برای راه‌اندازی کسب‌وکارتان هزینه کرده‌اید و بعد از یک سال حدود ۱۲۰ میلیون تومان به دست آورده‌اید. ۲۰ میلیون تومان میزان سودی است که از این سرمایه‌گذاری نصیب شما شده است.
برای اینکه بدانیم سودی که به دست آورده‌ایم چند درصد از سرمایه اصلی ماست، باید ROI آن را حساب کنیم.
فرمول محاسبه ROI
برای محاسبه ROI یک فرمول مخصوص وجود دارد که عبارت است از:
۱۰۰ × هزینه سرمایه‌گذاری ÷ (هزینه سرمایه‌گذاری ـ ارزش فعلی سرمایه‌گذاری) = نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری
در مثال بالا ارزش سرمایه فعلی ۱۲۰ میلیون تومان است. هزینه سرمایه‌گذاری هم ۱۰۰ میلیون تومان بوده است. با تفریق این دو از هم مبلغ ۲۰ میلیون تومان باقی می‌ماند که سود خالص است.
حالا این ۲۰ میلیون را بر ۱۰۰ میلیون که هزینه اولیه است تقسیم می‌کنیم.
درنهایت عدد به‌دست‌آمده را در ۱۰۰ ضرب می‌کنیم تا نرخ برگشت سرمایه را به دست آوریم.
نرخ بازگشت سرمایه ما یا همان ROI در این سرمایه‌گذاری ۲۰% از سرمایه کل است. یعنی ۲۰% از ۱۰۰% سرمایه ما برگشته است. البته باید توجه داشته باشید که همیشه محاسبه ROI به همین سادگی نیست.
علت و فایده محاسبه ROI
این سنجه کلیدی نقش مهمی را در تعیین استراتژی‌های مربوط به کسب‌وکارمان ایفا می‌کند.
به‌این‌ترتیب که محاسبه ROI به‌صورت عدد و رقم به شما نشان می‌دهد که آیا تصمیماتی که برای کسب‌وکارتان می‌گیرید، ارزش سرمایه‌گذاری را دارد یا نه؟
استراتژی‌های کسب‌وکار
همچنین به شما کمک می‌کند که نرخ بازگشت ایده‌های مختلف را با هم مقایسه کنید و ایده‌ای را انتخاب کنید که نرخ تبدیل بالاتری دارد. اگر نرخ بازگشت بسیار پایین یا منفی بود، باید از آن ایده دست بکشید.
این شاخص عملکرد به شما کمک می‌کند که تصمیمات بهینه‌تری را برای کسب‌وکار خود بگیرید و درعین‌حال تجارت خود را کنترل کنید چراکه با استفاده از ROI می‌توانید بفهمید که هزینه اولیه صرف چه موضوعاتی شده است.
این شاخص کلیدی چشم‌انداز سرمایه‌گذاری و پتانسیل آن را به ما نشان می‌دهد و کمک می‌کند تا به درک درستی از رقابتی که برای یک سرمایه‌گذاری وجود دارد برسیم؛ همچنین محاسبه ROI بسیار ساده بوده و درک آن به‌آسانی ممکن است. این یک مقیاس جهانی است که همه کسانی که در عرصه تجارت و کسب‌وکار فعالیت می‌کنند، به‌سادگی آن را درک می‌کنند.
محدودیت‌های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
roi در محاسباتش زمان را در نظر نمی‌گیرد. در محاسبات نرخ برگشت سرمایه معمولاً زمانی که در طول آن سرمایه نگه‌داشته می‌شود، محاسبه نمی‌شود. مثلاً پول خود را در شرکت الف سرمایه‌گذاری می‌کنید و نرخ بازگشت سرمایه شما بعد از سه سال حدود ۴۰% است. دقت کنید که در محاسبه ROI این سرمایه‌گذاری مدت‌زمانی که پول نگه‌داشته شده، یعنی مدت سه سال محاسبه نشده است؛ بنابراین هنگام مقایسه ROI چند سرمایه‌گذاری باید به این موضوع دقت کنید.
برای حل این موضوع راه‌حلی که وجود دارد به‌این‌ترتیب که باید نرخ بازگشت به‌دست‌آمده را بر بازه زمانی نگه‌داری پول تقسیم کنیم. مثلاً اگر در شرکت الف ۲۰ میلیون سرمایه‌گذاری کنیم بعد از یک سال به ما حدود ۲۴ میلیون بازخواهد گشت. سود ما ۴ میلیون تومان است بنابراین ROI به این شکل محاسبه می‌شود:
۴,۰۰۰,۰۰۰ ÷ ۲۰,۰۰۰,۰۰۰×۱۰۰ = 20
ROI ما در این سرمایه‌گذاری ۲۰% از سرمایه کل است.
مثال بعدی را در نظر بگیرید:
اگر در شرکت ب ۲۰ میلیون سرمایه‌گذاری کنیم بعد از سه سال ۲۸ میلیون به ما بر خواهد گشت. سود ما ۸ میلیون و ROI ما ۴۰% از سرمایه کل است.
شاید در نگاه اول ۴۰% بزرگ‌تر از ۲۰% به نظر برسد، اما نکته‌ای که وجود دارد عدم توجه به بازه زمانی سه‌ساله است. در مثال اول بازه زمانی یک سال است اما در مثال دوم سه سال است. اگر بخواهیم نرخ بازگشت را نسبت هرسال به دست بیاوریم باید ۴۰ را به ۳ تقسیم کنیم.
۱۳.۳ = ۳ ÷ ۴۰
توجه کنید که سرمایه‌گذاری در شرکت الف به ازای هر یک سال ۲۰% سود داشت اما در شرکت ب به ازای هر یک سال ۱۳.۳% سود داشت.
محدودیت بعدی این است که ROI خطرات سرمایه‌گذاری را در نظر نمی‌گیرد.
ریسک‌ها و خطرات موجود در جریان سرمایه‌گذاری را محاسبه نمی‌کند. همچنین فرآیند مقایسه را بیش‌ازحد ساده کرده و همه تفاوت‌ها را در نظر نمی‌گیرد و همین باعث می‌شود که مقایسه به‌درستی انجام نشود. این مسئله بیشتر در مقایسه بین شرکت‌ها به دلیل تفاوت در شیوه‌های حسابداری رخ می‌دهد.
چگونه ROI را بهبود ببخشیم؟
قبل از بیان هر نکته‌ای باید بگویم که راه افزایش ROI با توجه به جایی که سرمایه‌گذاری می‌کنید متفاوت است؛ اما در ادامه تعدادی نکته کلی گفته می‌شود که به بهبود این شاخص کمک می‌کند.
- حتماً از تحلیل و بررسی‌های آماری و تخصصی استفاده کنید.
- تحلیل بازار را در اولویت قرار دهید و به میزان عرضه و تقاضا توجه کنید. داشتن چشم‌انداز درست از بازار و میزان عرضه و تقاضا، در انتخاب سرمایه‌گذاری بسیار مهم است و هرچه اطلاعات بیشتری از بازار داشته باشید، تحلیل بهتری از شاخص ROI خواهید داشت.
- باید هزینه‌هایی را که ضروری نیستند تا جای ممکن، حذف کنید.
بیشتر بخوانید: نحوه راه اندازی ROI ایمیل مارکتینگ
سخن آخر
در این مقاله تلاش کردیم به زبان ساده برای شما بیان کنیم که ROI چیست.
این شاخص کلیدی عملکرد به شما در تدوین هرچه بهتر استراتژی‌های کسب‌وکار به‌ویژه استراتژی‌های مربوط به بازاریابی کمک زیادی خواهد کرد؛ اما نکته اساسی این است که به‌درستی و بر اساس محدودیت‌های شاخص از آن استفاده شود.
