افزایش جمعیت و سلیقه های مختلف و نیازهای بهداشتی و حفظ ویژگی‌های کالا تا رسیدن به مصرف‌کننده‌ی نهایی باعث شده تا بهترین و با کیفیت ترین بسته‌ها روز به روز طراحی شوند. آنچه در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته آشنایی با تاریخچه ی بسته بندی مقوایی و شرکت های سازنده ای است که برای ماندگاری بالا و صادرات بین المللی خود تلاش می‌کنند و همچنین در ادامه به مواد و خصوصیات انواع آن اشاره ای شده و طرح های مختلف نیز معرفی شده اند.
چاپ و تبدیل
– تبدیل Rell به Roll برای پر کردن و چسب زنی بسته‌ها به شکل تغذیه ی Rell
روی مقواها به صورت حلقه به حلقه، به وسیله ی چاپگرهای فلکسو و گراور عمل چاپ انجام می‌شود. سپس مقوای چاپ شده که به صورت ریلی است را به وسیله ی PE پوشش داده که این عمل یا در قسمت رویی مقوا یا در قسمت زیرین آن انجام می‌شود. اگر به یک‌لایه ی مانع دیگر نیاز باشد، ریل ها را با PE که یک لایه فویل آلومینیومی روی آن قرار دارد لامینه کرده یا می‌توان در هر دو سمت، مقواها را با PE لامینه کرد.
در صورت استفاده از پوشش PE سنگین در طرف داخلی بسته به پوشش PE دیگری نیاز است. نکته ی مهم این است که آلومینیوم به‌عنوان لایه ی ممانعت کننده در برابر نور و اکسیژن در مواد بسته‌بندی به کار می‌رود و PE نیز فقط به‌عنوان پوشش قسمت خارجی بدنه بسته است. سپس رول‌ها به اندازه‌های موردنیاز بریده و برای تبدیل کردن آن‌ها به بسته، به بخش بعدی برای ادامه‌ی فرآیند انتقال یافته تا عملیات پر کردن و چسب زنی صورت گیرد. یک استثنا نیز وجود دارد و آن هم نوع تترا کلاسیک است که در زمان تبدیل به اندازه های کوچک بریده نمی‌شود.
بیشتر بخوانید: بسته بندی مایعات و خصوصیات انواع آن
– فرآیند تبدیل به صورت حلقه به ورقه (در عملیات چاپ، مقواهایی که روی آن‌ها چاپ نشده است)
امکان تولید انتخابی بسته از بسته‌هایی که مواد اولیه ی آن‌ها با مواد اکسترود شده لامینه گردید چاپ و اندازه بری به صورت آنی صورت گیرد، وجود داشته و روش چاپ همانند گراور و فلکسو است. بهتر است برای رسیدن به چاپ پذیری خوب روی PE، لزوماً تیماری سطحی پس از اکسترود کردن PE روی آن انجام گیرد. این تیمار سطحی تخلیه ی الکتریکی است، یا هدایت شعله ی گاز که باعث اکسید شدن سطح PE می شود.
در نهایت انجام این کارها باعث غیرفعال شدن مولکول های سطح PE می شود. از آنجایی که عمل چاپ روی بخش بیرونی PE انجام می‌شود، از این‌رو جوهر می بایست از مقاومت خوبی در برابر رطوبت و مالش برخوردار باشد. پلی اتیلن و دیگر پوشش های ممانعتی را می توان قبل از عمل چاپ به ورقه تبدیل کرد و آن‌ها را اندازه بری نمود.
در صورتی که عمل چاپ در ابتدا صورت گیرد، ورقه ها پس از چاپ شدن اندازه بری شده و از آن‌ها کارتن های خالی انفرادی به دست می آید. چاپ نیز باید از مقاومت کافی برخوردار باشد. طرحی از نوع خاصی که شامل تعداد پنج ورقه ی کم عرض بوده که هر کدام نیز ۱۵ میلیمتر لبه دارند.
سپس لبه ی این صفحه ها بریده می‌شود. در این فرآیند باید نوار به پهنای ۴ میلیمتر از لبه ی مقوا حذف شود. لبه ای که از برش بر جای میماند دارای ۴ میلیمتر عرض است که محتویات آن شامل PE و فویل آلومینیومی به انضمام الیاف بازیافتی بوده که به اندازه ی ۱۸۰ درجه از وسط تا زده می‌شود؛ به طوری که حدود ۱۰ میلیمتر از لبه ی باقی مانده در تماس با PE است.
پس از اتمام این مرحله ورقه های کارتن به سمت بالا تا زده شده و شکافی به عرض ۱۰ میلیمتر در کارتن ایجاد می‌گردد که از هوای گرم یا شعله برای ایجاد آن استفاده می‌شود. تراشه یا زائده‌ای که از تا کردن مؤثر کارتن و نیز چسباندن این تاها به هم به وجود می‌آید، ضخامتی دو برابر مقوا دارد.
این ساختار با عرض کم که در بخش درونی ورقه چسبیده شده، این اطمینان را می‌دهد که در زمان پر کردن بسته از مایع هیچ تماسی بین مایع و بخش‌هایی از کارتن که پوششی ندارند، ایجاد نشود.
طرح های بسته بندی مقوایی
تترا کلاسیک (هرمی)
این طرح اولین شکل بسته بندی مقوایی مایعات است که به وسیله یک شرکت سوئدی طراحی شد و پیش از سرهم کردن این بسته از یک نوار باریک پلی اتیلن استفاده می کنند تا از تماس لبه ها با مایعات جلوگیری شود.
طرح آجری
به شکل آجر مستطیلی شکل و مخصوص حمل در پالت های اروپایی طراحی شده و در چهار حالت متفاوت تولید می‌شود: بیس لاین، میدلاین، اسکوآلاین و اسلیم لاین. شیر و آبمیوه ی پاستوریزه می‌توانند در بسته‌بندی مکعبی چهارگوش چندلایه برای توزیع محل‌های سردخانه‌ای عرضه شود. درزهای اطراف و کناری آن که با یک نوار پلی اتیلن پوشانیده می‌شود، در مجاورت هم به صورت مقطع مربعی و هم مستطیلی موجود است.
طرح بالشتکی
این طرح از بسته بندی مناسب بازارهای در حال توسعه است. بسته بندی به شکل کیسه و بدون تاخوردگی است و نیاز به دستگاه های ساده دارد.
طرح خمیده‌ی هشت‌وجهی
این طرح‌ها را همه‌ی شرکت‌هایی که به کار بسته بندی مایعات مشغول هستند و به یکسری ویژگی‌های مشترک نسبت به سبک زندگی و اختلاف محصول نیاز دارند ناشی می‌شود. تترا پریزما یک طرح هشت سطحی است.
طرح اُمبی شپ بدین صورت است که بر اساس سفارشات مشتری و نیازهای بازار اقدام به ساخت می‌کند. این بسته بندی مقوایی مناسب چای سرد، قهوه‌ی سرد، شیر، نوشیدنی های تقطیر شده و آبمیوه است.
تترا ریکارت
تترا ریکارت سیستم جدید بسته بندی مقوایی و فرآوری غذاهایی است که ماندگاری زیادی دارند. شرکت های سوئدی هم اکنون با استفاده از فناوری استریلیزه در ظرف، راه‌حلی برای بسته‌بندی آن دسته از مواد غذایی است که به طور سنتی در قوطی فلزی یا بطری شیشه و پارچ نگهداری می‌شوند، دارد؛ مانند میوه‌جات، سبزیجات، غذاهای آماده یا غذای حیوانات. ازنظر تکنیکی این روش را می‌توان یک گام بزرگ در فناوری به شمار آورد، چراکه پیش از این «جوشاندن» یک قوطی پاکتی امکان‌پذیر نبود. پلی اولوفین یعنی پلی پروپلینی که با گرمای کافی چسبانیده شده و تا دمای ۱۳۰ درجه ی سانتی‌گراد مقاومت دارد.
طرح سه گوش
قسمت بالای این بسته بندی مقوایی از چندلایه شیب‌دار تشکیل شده است و ابتدای ته بسته بندی چسب خورده و بسته می‌شود، سپس پر شده و در آخر، قسمت بالای آن چسپ خورده و بسته می‌شود. این طرح خود به شکل‌های مختلف تولید می‌شود.
علیرضا محمدلو، محمدرضا دهقانی فیروزآبادی
