از سیر تا پیاز بسته بندی/ اهمیت طرح و رنگ ها در بسته بندی

در قسمت های قبل به هدف، نقش و تعاریف حوزه بسته بندی، تاریخچه بسته بندی های چوبی، کاغذی و مقوایی، شیشه ای، منسوج، پلاستیکی و استفاده از مواد جدید در بسته بندی و ویژگی های بسته بندی مطلوب پرداخته شد و در این قسمت به انتخاب نام مناسب و مطلوب برای یک بسته بندی، جاذبه طراحی و استفاده از رنگ ها در بسته بندی پرداخته می شود.

تقریباً تمام محصولاتی که ساخته دست بشر بوده و با استفاده از منابع طبیعی تولید می شوند نیازمند بسته بندی اند. این نیاز را می توان از جنبه های گوناگون مورد بحث و بررسی قرارداد. هویت بخشی، امنیت، ایمنی و سلامت و در نهایت حمل ونقل، همگی نیاز مبرمی به بسته بندی برای تحقق دارند.

حضور بسته بندی در دنیای مدرن، محصور به زمان و مکان خاصی نیست و به معنای واقعی کلمه، همه جا حاضر است. واقعاً آیا می توانید چیزی را مثال بزنید که در بسته بندی عرضه نشود؟ شاید بتوان چند نمونه ذکر کرد ولی این محصولات تعدادشان بسیار کم است. هم اکنون حتی محصولات زراعی و باغی نیز حداقل دارای یک لیبل می باشند و لیبل نیز خود شکلی از بسته بندی است.

بسته بندی ابتدایی ترین نیاز هر محصول پیش از عرضه به بازار می باشد، چرا که تولیدکنندگان برای شناساندن خود و محصولاتشان و البته محافظت از محصول در حین حمل ونقل و نگهداری پیش از فروش به آن نیاز مبرمی دارند. به بیانی بسته بندی می تواند ضمن معرفی نام، خواص، مشخصات فنی و شیمیایی، تاریخ مصرف، قیمت، طریقه مصرف و نگهداری صحیح، محافظت آن کالا را تا زمان مصرف به عهده گیرد و در عین حال یک بسته بندی مطلوب قادر است موجب افزایش زمان حفظ و نگهداری کالای فاسدشدنی باشد.

جاذبه کلام

استفاده از نام مناسب می تواند یک هویت درازمدت را به وجود آورد. دکتر توماس دوپونت در ۱۹۸۴ با تحقیقات خود نشان داده که هر چه نام ساده تر و محکم تر باشد نفوذ آن به درون ذهن بیشتر بوده مدت بیشتری در ذهن مصرف کننده باقی می ماند.

انتخاب نام مناسب و مطلوب برای یک کالا به ویژه برای کالاهای مصرفی یکی از مسئولیت های خطیر مدیران را تشکیل می دهد زیرا مردم ترجیح می دهند کالاهایی را که نام آشنا دارند خریداری کنند.

اگر در یک واحد تولیدی چند نوع کالا تولید می شود بهتر است کلیه این کالاها طی یک نام به بازار عرضه شوند و بر روی همین یک نام فعالیت تبلیغاتی انجام شود.

توصیه هایی در انتخاب نام 

۱- نام باید تلفظ آن راحت بوده و آهنگ خوب و دلنشینی داشته باشد: هر گاه نام، طنین خوش آهنگی داشته و اصولاً گوش نواز باشد سریع تر به خاطر سپرده می شود استفاده از حروفی نظیر ق، غ، خ، گ، در نام موجب سختی تلفظ و استفاده از حروف ساده ای نظیر ل، ی، ن، و نظایر آن موجب خوش آهنگ نمودن نام کالا می گردند

تعداد سیلاب ها نیز در گوش نوازی نام کالا موثرند و توصیه می شود تعداد سیلاب ها کم (ترجیحاً دو سیلابی) انتخاب شوند تا نام کالا بهتر و زیباتر بوده و در ذهن زودتر نفوذ کرده و بیشتر باقی بماند.

۲- باید بتوان برای نام طرح گرافیکی مناسبی تهیه کرد: هر قدر نام یک کالا از نظر فرم و طرح گرافیکی زیباتر و جذاب تر باشد درافزایش جذابیت کالا مؤثر بوده وچشم نوازی کالا را بیشتر می کند برای کالاهای صادراتی باید بتوان یک طرح گرافیکی لاتین مناسب تهیه نمود یک اصل مهم در نام کالا این است که در عین داشتن شرایط لازم خوانا باشد و طرح های گرافیکی نباید موجب مشکل خواندن نام شوند.

۳- نام کالا باید خواص و مزایای کالا را تداعی نماید: اگر نام کالا بتواند معرف خواص و مزایای کالا باشد جنبه تبلیغی خوبی را برای کالا به وجود می آورد مثلاً انتخاب نام کام یا شیرین عسل برای شکلات و بیسکویت، نام های مناسبی است زیرا زمانی که مصرف کننده نیازی را احساس می کند بلافاصله در ذهنش نام کالا که تداعی آن نیاز را دارد نقش خواهد بست.

البته باید توجه داشت که مفاهیم کلمات در میان مردم نواحی و طبقات مختلف یکسان نمی باشد بنابراین باید قبل از انتخاب نام، فرهنگ مردم و طبقه مصرف کننده کالا مورد توجه و شناسایی قرار گیرد.

۴- برای نام بتوان شعار تبلیغاتی مناسبی تهیه کرد: شعار تبلیغاتی می تواند موجب معروف شدن کالا شود و فعالیت های تبلیغاتی بر روی کالا بهتر و جذاب تر انجام شود.

– یک و یک محصول درجه یک

– از مزرعه تا سفره شعار شرکت صنایع شیر تهران

– با لذت برانید شعار BMW

– فقط انجامش بده (JUST DO IT) از NIKE

– کوتاه بودن، دلنشین بودن، یکتا بودن و عدم شباهت به شعارهای دیگران بهترین پارامترهای یک شعار تبلیغاتی خوب است

در مواردی دیده می شود کالاهایی در بازار وجود دارند که نام مناسبی با توجه به موارد فوق الذکر برای آن ها انتخاب نشده است اما از فروش خوبی برخوردار بوده و مردم از خرید این کالا استقبال می کنند که در صورت ریشه یابی درمی یابیم مواردی نظیر قیمت مناسب، کیفیت خوب، شبکه توزیع و… موجب محبوبیت نام و کالای مذکور شده است و بدیهی است که چنانچه نام مناسبی برای این کالاها انتخاب می شد این محبوبیت بیشتر می گردید.

جاذبه طراحی

امروزه از مهم ترین فاکتورهای فروش و موفقیت در بازار تجاری توجه به هنر طراحی بسته بندی است. اهمیت این شاخه از هنر گرافیک تا جایی است که در برخی از کشورها که تولیدکننده نیستند، تنها یک طراحی خوب بسته بندی برای کالایی وارداتی، نام آن کشور را در زمره تولیدکنندگان آن کالا و در نهایت صادرات آن قرار می دهد.

طراحی گرافیکی بسته های محصولات بی شک یکی از مهم ترین و مشکل ترین گرایش های گرافیک به شمار می آید

طرح های بسته بندی (که مطمئناً یک کار گروهی است!) در معرض دید و قضاوت هزاران مصرف کننده و یا کارشناس شرکت تولید کننده قرار خواهد گرفت و ظرافت طرح و منحصر به فرد بودن آن بسته، تنها چیزی است که نگاه آنها را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

طراحی بسته بندی یکی از مهم ترین زیرشاخه های هنر تبلیغات است و نقش ارزنده ای را در جریان اقتصادی جوامع بازی می کند. باید تأکید شود که صادرات کالاها بیش از آنکه به کیفیت محصول وابسته باشد در گرو طراحی خوب بسته بندی و مورد پسند خریدار است.

طراحی لوگوی مناسب و متناسب با موضوع تولیدات، بر اساس معیارهای بین المللی و عاری از هرگونه کپی برداری واستفاده از فونت های خاص به گونه ای که ماهیت محصول را مشخص کند نیز جهت درج در روی بسته بسیار مهم است. طراح باید ابتدا تمام اطلاعات لازم درباره محصول، بازار، رقبا و کارفرما و… را به دست آورد. این اطلاعات شامل بودجه، زمان لازم برای انجام و اتمام کار و موضوعات فنی و مقررات قانونی و اهداف طراحی و استراتژی بازاریابی و خصوصیات برجسته محصول است که آن را از بقیه متمایز می کند. طراح با مطالعه نشریات و گزارشهای تخصصی و پرس و جو، از خرده فروشی ها و.. به جمع آوری و تحقیق می پردازد.

طراح بسته بندی باید با توجه به توان اقتصادی مصرف کنندگان، بسته بندی را طراحی کند و توان تحلیل دقیق خصوصیات فرهنگی کشورها و بازارهای خرد و کلان را داشته باشد. وی علاوه بر اینکه باید گرافیست متبحری باشد در مورد تکنولوژی تولید و مواد مورد استفاده در صنعت بسته بندی نیز آگاهی کامل داشته باشد زیرا این آگاهی باعث ارائه طرح های عملی و اقتصادی و ابتکاری خواهد شد.

طرح زیبا نگاه ها را به خود جلب و بی اراده دست ها را به سوی خود می کشد و رمز این موفقیت در هماهنگی وهمکاری مستمر هنرمندان و تولیدکنندگان است.

۱- طرح باید به گونه ای باشد که نگاه را به سوی خود جلب وبسته را در میان سایر بسته ها شاخص نماید.

۲- طرح بسته باید مبین خواص و مزایای محتوی خود باشد. به طور مثال استفاده از زمینه های سفید و آبی در طرح بسته بندی فرآورده های لبنی که تداعی بهداشتی بودن محصول را می نماید.

۳- طرح بسته علاوه بر تداعی محتوی و زیبایی در کنار بقیه بسته ها باید بتواند طرح جالبی بسازد (به عبارت دیگر بسته ها در قفسه مجموعاً طرح زیبا و چشم نوازی را به وجود آورند).

۴- در بین رنگ های مورد استفاده در طرح تضاد کافی وجود داشته باشد و از به کار بردن رنگ هایی که طول موج نزدیک دارند و موجب ایجاد پدیده خفگی طرح، می شوند اجتناب شود.

۵- طرح در حد امکان ساده بوده و از شلوغی طرح اجتناب شود.

برای ایجاد یک طرح خوب باید استفاده مناسبی از رنگ ها داشته باشیم تا جلوه بصری طرح زیاد شده و رغبت مصرف کننده و تحریک و کشش برای خرید در وی افزایش یابد.

قدرت کشش و جذب نگاه افراد در مورد رنگ های مختلف متفاوت است و این کشش از شدید به ضعیف برای رنگ های مختلف عبارتست از: نارنجی، قرمز مایل به نارنجی، زرد مایل به نارنجی، قرمز، آبی سیاه، سبز، زرد، بنفش و خاکستری.

بیشتر بخوانید: از سیر تا پیاز بسته بندی/ تاریخچه بسته بندی

استفاده از رنگ ها در بسته بندی مواد غذایی

– کودکان رنگ های شاد و بزرگسالان رنگ های ترکیبی را دوست دارند.

 – رنگ آبی حالت خلوص و پاکی و نوعی آرامش داشته و در کنار رنگ سفید القا کننده پاکی و بهداشت است بنابراین در مواد غذایی که جنبه بهداشت مهم است نظیر شیر و فراورده های لبنی کاربرد دارد.

– رنگ قرمز رنگ شاد است و سریع به چشم می آید بهمین منظور در بسته بندی غذای کودکان مثل شکلات کاربرد دارد.

– رنگ زرد بویژه زرد نارنجی که نگاه ها را سریع به سمت خود جلب می کند در محصولات غذایی کودکان مانند شکلات و بیسکویت و رنگ زرد طلایی که جنبه تجملی بودن محصول را افزایش می دهد برای شکلات های گرانقیمت کاربرد دارد.

– رنگ سبز نشانه امید، حیات و زندگی است و در بسته بندی بذرها استفاده می شود.

– رنگ بنفش حالتی جادویی و سحرانگیز داشته که مورد توجه کودکان و بزرگسالان است.

– رنگ نارنجی احساس پاکی، شادی و زنده بودن را تداعی می کند و کاربرد گسترده ای در بسته بندی لبنی و محصولات ویژه کودکان دارد.

– رنگ سیاه نشانه متانت، گوشه گیری و غم است اگر بعنوان زمینه استفاده شود درخشندگی رنگ های دیگر را بیشتر می کند بیشتر برای عناوین کالاها استفاده می شود.

با توجه به اهمیت روانشناسی طراحی بویژه زمانی که محصول برای صادرات تهیه می شود آشنایی با آداب و سنن و فرهنگ دیگر کشورها حائز اهمیت است. مثلاً در چین رنگ سفید نشانه صبحگاه و ببر و اژدها نشانه قدرت است.

موارد فوق اهمیت فوق العاده طراحی بسته بندی به عنوان مهم ترین ابزار برای حضور موفق در بازار را خاطر نشان می سازد و باید توجه داشت که اگر کالا به منظور عرضه در بازارهای خارجی و صادرات تولید می گردد، تعداد رقبا از ده ها به صدها تغییر می یابد وطراحی بسته بندی کالا باید توان رقابتی لازم برای صادرات را داشته باشد.

جاذبه حفظ و نگهداری

در حال حاضر برای کلیه فرآورده های غذایی یک طول عمر مناسب وجود دارد که این مدت ماندگاری در استانداردهای مربوط به هر محصول آمده است. بدیهی است از مهم ترین وظایف پوشش بسته بندی حفظ و نگهداری ماده غذایی طی این مدت می باشد و از طرفی هر قدر بسته دارای جاذبه حفظ و نگهداری مناسبی باشد این جنبه حفاظتی خود پشتوانه جنبه ارتباطی و تبلیغی بسته نیز تلقی می گردد.

جاذبه کمیت وکیفیت مناسب

اگر سه جاذبه فوق در یک محصول بسته بندی شده وجود داشته باشد اما محصول تولیدی به لحاظ کمیت و کیفیت ویژگی لازم را نداشته باشد طبیعی است موفقیت مطلوب در فروش حاصل نخواهد شد ودلیل آن این است که خریدار با توجه به پولی که بابت خرید محصول می پردازد و با توجه به بازار رقابت و محصولات مشابه موجود در بازار توقع دریافت محصولی با کیفیت و کمیت مناسب دارد.