سال‌ها است چاپکاران در ماشین های چاپ فلکسو خود، از فرآیندهای چاپی دیگر نیز استفاده می کنند و با استفاده از ماشین های چاپ ترکیبی سعی در پیشبرد کار خود دارند. این روند به ویژه در ماشین های چاپ رول باریک برای تولید لیبل بیشتر به چشم می خورد.
امروزه استفاده از یونیت سیلک اسکرین در ماشین های چاپ فلکسو رول کم عرض امری عادی است. بیشتر چاپکاران از یونیت اسکرین برای انتقال لایه های ضخیم مرکب روی کار به ویژه رنگ سفید استفاده می کنند. تا از این طریق مرکب حالت برجسته به خود بگیرد. امروزه سازندگان ماشین آلات رول کم عرض یونیت های افست و برخی مواقع گراور نیز به ماشین های فلکسو خود اضافه می کنند.
پرسش اینجاست، چرا باید فرآیندهای چاپی دیگر را به یک ماشین چاپ فلکسو اضافه کرد؟ جواب این پرسش بر اساس نوع کار چاپی و نیازهای مشتریان ارائه می شود. چاپکاران فلکسو باید از خود بپرسند به چه کیفیتی نیاز است؟ از چه سطح چاپپذیری استفاده می شود؟ (فیلم شفاف، لیبل پشت چسبدار، شرینک روده‌ای و …) مشتری من چقدر حاضر است پول بابت کار خود پرداخت کند؟ بقیه مواردی که باید در نظر گرفته شود تیراژ، تعداد و تعدد سفارشات، پرسش های دیگری که پاسخ آنها می تواند استفاده از ماشین های چاپ ترکیبی را توجیه‌پذیر کرده یا رد کند.
استفاده از افست در ماشین فلکسو
از فرآیند افست هنگامی در ماشین چاپ فلکسو استفاده می‌شود که به کیفیت چاپ رنگی بسیار بالا نیاز باشد مثل نوانس‌های رنگی ظریف(Vignettes) و یا نوع سطح چاپپذیری که برای چاپ لیبل روی برخی از نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود.
چاپ روی این سطوح معمولا تنها توسط فشار لاستیک سیستم افست امکان‌پذیر است. به تازگی بحث و جدل در مورد تکنولوژی افست و پتانسیل آن برای چاپ لیبل و بسته‌بندی شدت پیدا کرده است. این روند در آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد. علت آن هم پیشرفت‌هایی است که در زمینه ارایه ماشین‌های بدون شفت به دست آمده است. ظهور این تکنولوژی امکان استفاده همزمان از چند فرآیند چاپی را در یک ماشین فراهم آورده است، زیرا می‌تواند در حالی که افست با دیگر سیستم‌های چاپی ترکیب شده کشش رول را حفظ کرده و رجیستر کار را به خوبی تنظیم کند.
از سوی دیگر تغییر کار در افست کم هزینه‌تر است و ماشین‌های فلکسو پیشرفته امروزه هزینه‌ای برابر با ماشین رول افست به چاپکار تحمیل می‌کند. مزایا و کاستی‌های هر یک از فرآیندهای چاپی فراوانند. با این حال برخی از آنها اهمیت بیشتری دارند.
مزایای افست
▪ هزینه ظهور و آماده‌سازی پلیت افست ارزان‌تر از فلکسو است و عملیات تصویرسازی روی پلیت نیز آسان‌تر است.
▪ فرآیند پیش از چاپ افست آسان‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر از فلکسو است.
▪ چاپ نوانس‌های ظریف(vignettes) با استفاده از افست بهتر انجام می‌شود.
▪ استفاده از اسلیو با کات اف متغیر باعث شده تکرار کار چاپی توسط افست ارزان‌تر و ساده‌تر شود.
▪ رجیستر رنگ به رنگ در افست به ویژه در تصاویر ۴ رنگ بهتر از فلکسو است.
▪ برخلاف فلکسو در افست مشکلاتی از قبیل پله پله شدن رنگ‌ها( Banding) وجود ندارد.
▪ در مجموع کیفیت افست بهتر است.
کاستی های افست
▪ افست به اپراتور ماهر نیاز دارد.
▪ هنگامی که افست همراه با فرآیندهای دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، پیچیده‌تر می‌شود.
▪ استفاده از افست به سرمایه‌گذاری بیشتر نیاز دارد و برای کنترل کیفیت از تجهیزات الکترونیکی بیشتری در آن استفاده می‌شود.
▪ تعمیر و نگهداری سیستم افست گرانتر از فلکسو است.
▪ در مقایسه با فلکسو تغییر مکرر کار توسط افست مشکل‌تر و گرانتر است و نیز زمان بیشتری می‌برد.
▪ تکنولوژی مرکب‌زنی در افست در مقایسه با فلکسو تفاوت اساسی دارد و یک چاپکار فلکسو با آن آشنایی چندانی ندارد.
▪ کنترل توازن میان مرکب و آب در افست حیاتی است و تا حد زیادی به مهارت اپراتور و سرمایه‌گذاری بالا در تجهیزات الکترونیک بستگی دارد.
▪ چاپ تنپلات‌های یکدست از نقاط قوت افست نیست.
بحث در مورد تفاوت و چالش‌های افست در مقابل فلکسو کار آسانی نیست و می‌تواند تا زمان‌های طولانی ادامه داشته باشد. هر کدام کاربردها و مزایای خود را دارد.
آنچه اهمیت دارد این است که فلکسوکاران برای افزایش کیفیت و یکدستی چاپ فلکسو تلاش می‌کنند. فلکسو باید بتواند کیفیت بسیار خوب و یکنواخت و تکرارپذیر ارایه کند.
ورود گراور به صحنه
گراور نیز راه خود را به داخل ماشین های چاپ ترکیبی رول کم عرض و رول عریض پیدا کرده است.
معمولا از گراور برای چاپ رنگ سفید در ابتدای کار و یا در انتهای کار استفاده می‌کنند. همچنین گراور می‌تواند درخشندگی مرکب‌های متالیک حلالی را چه برای لیبل و چه برای دیگر کارهای بسته‌بندی به ارمغان بیاورد. در چاپ الکترونیک نیز از گراور به خاطر یکنواختی و یکدستی و همچنین تکرارپذیری آن برای انتقال لایه‌های ضخیم مرکب استفاده می‌شود. گراور کاربردهای کلدسیل،کوتینگ و ورنی نیز دارد. برای تیراژهای بسیار زیاد گراور هنوز رقیب ندارد.
هزینه استفاده از ماشین های چاپ ترکیبی
هزینه استفاده از یونیت اسکرین روتاری در ماشین‌هایی که از موتورهای خودتنظیم استفاده می‌کنند، چندان بالا نیست. به عنوان مثال یک ماشین چاپ لیبل ۹ یا ۱۰ رنگ با عرض رول ۱۶ اینچ را در نظر بگیرید.
قیمت این ماشین اگر تنها از سیستم فلکسو یووی در آن استفاده شده باشد حدود یک میلیون دلار است. اگر یک یونیت اسکرین مجهز به موتور خودتنظیم به این ماشین اضافه کنیم، قیمت ماشین ۶ تا ۷ درصد افزایش پیدا می‌کند. اگر ماشین مدولار بوده و به راحتی بتوان یونیت اسکرین را جایگزین یکی از یونیت‌های فلکسو کرد، افزایش قیمت یعنی ۵ تا ۶ درصد خواهد بود.
این تفاوت به خاطر این است که ماشین دارای یونیت خشک‌کن یووی است و برای خشک کردن مرکب سیلک اسکرین از همین یونیت استفاده خواهد شد. این ارقام شامل هزینه‌های ساخت شابلون و پیش از چاپ سیلک اسکرین نمی‌شود. امروزه سازندگان ماشین‌های چاپ لیبل، نیز یونیت اسکرین روتاری یووی را به عنوان بخشی جداناپذیر از ماشین فلکسو یووی خود عرضه می‌کنند. در چنین ماشینی همه یونیت‌های فلکسو می‌تواند چاپ اسکرین نیز ارایه دهد. این امر هزینه اضافه کردن دو یا سه یونیت اسکرین روتاری به ماشین فلکسو را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
حالا یک ماشین ۸ رنگ فلکسو یووی را در نظر بگیرید که هر ۸ یونیت فلکسو آن قابلیت چاپ اسکرین نیز داشته باشد. قیمت چنین ماشینی ۱۰ درصد بیشتر از یک ماشینی است که تنها می‌تواند چاپ فلکسو انجام دهد. تغییر وضعیت از فلکسو به اسکرین و بالعکس در چنین ماشین‌هایی دست کم ۵ دقیقه برای هر یونیت زمان می‌برد.
این زمان شامل تعویض سیلندر چاپ، جاگذاری اسکوییچی، پمپ مرکب و متعلقات دیگر است. چاپکاران لیبل امروزه برای هر چه سریع‌تر انجام شدن این تغییر و تبدیل تلاش می‌کنند. هزینه‌های مربوط به اضافه کردن یونیت‌های افست به فلکسو طی سال‌های اخیر کاهش یافته است. با این حال سازندگان ماشین‌های چاپ فلکسو به دلیل افزایش نرخ یورو در مقابل دلار، قیمت ماشین های چاپ ترکیبی خود را افزایش دادند. این ماشین‌ها علاوه بر یونیت افست دارای یونیت‌های اسکرین، طلاکوب، گراور و هر آنچه در تخیل شما می‌گنجد می‌باشند.
اضافه کردن ۵ یونیت افست به یک ماشین فلکسو قیمت ماشین را ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. البته این ماشین‌ها از نوع ماشین‌هایی هستند که در یک یونیت از تکنولوژی فلکسو و افست یک جا استفاده می‌کنند.
در این ماشین هزینه تغییر وضعیت را از یک سیستم به سیستم دیگر نیز باید محاسبه کرد. ماشین‌های جدیدتر از سیستم اسلیو استفاده می‌کنند که باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.
هزینه اضافه کردن یک یونیت گراور به ماشین تا حد زیادی بستگی به دیدگاه سازنده ماشین دارد. آیا یونیت گراور را می‌توان جابه‌جا کرد و یا این‌که مکان آن در پیکره‌بندی ماشین چاپ ثابت است؟ آیا می‌توان آن را با یک فرایند دیگر تعویض کرد؟ عملیات خشک کردن مرکب گراور چگونه انجام می‌پذیرد؟ مرکب‌های حلالی را چگونه می‌توان در چنین ماشینی به کار گرفت؟
البته همه این موارد به نحوه‌ای که چاپکار می‌خواهد از یونیت گراور در ماشین های چاپ ترکیبی خود استفاده کند، بستگی دارد. اضافه کردن یونیت گراور به ماشین های چاپ ترکیبی گران‌ترین بخش از سرمایه‌گذاری روی اینگونه ماشین‌ها خواهد بود.
مشکلات و چالش ها
ماشین های چاپ ترکیبی به درد همه نمی‌خورد! چاپکاران و تبدیل‌کاران باید وضعیت خود را به درستی بسنجند و در مورد قابلیت‌ها و نیروی انسانی خود ارزیابی درستی داشته باشند. اگر تصمیم گرفته‌اید که یک فرایند چاپی به فرایند موجود در چاپخانه اضافه کنید باید هم به راه‌حلی که سازنده ماشین ارایه می‌دهد و هم به راه‌حل‌های دیگر(OEM) یکسان توجه کنید. باید با خودتان رو راست باشید. اگر شما یک یونیت اسکرین جدید به یک ماشین چاپ فلکسو ۱۵ ساله اضافه می‌کنید، در حقیقت دارید تکنولوژی از دو نسل مختلف را در هم می‌آمیزید، آیا چنین کاری منطقی است؟
برخی از مشکلاتی که چاپکاران فلکسو در اثر عدم تفکر و توجه با آن مواجه می‌شوند، عبارتند از:
▪ تصور این‌که استفاده از ماشین های چاپ ترکیبی کار آسانی است. البته سازندگان اینگونه ماشین‌ها نیز مایلند این توهم را در شما ایجاد کنند
▪ سرمایه‌گذاری بیشتر روی تجهیزات و خدمات
▪ هزینه و پیچیدگی بیشتر تجهیزات پیش از چاپ برای تغذیه ماشین های چاپ ترکیبی
▪ نیاز به اپراتورهای ماهر برای کار با ماشین‌های پیچیده ترکیبی
▪ هزینه بیشتر تعمیر و نگهداری
▪ نیاز به پرسنل بیشتر
▪ تکنولوژی‌های مختلف مرکب زنی و نیاز به فراگیری مهارت‌های جدید
▪ اگر میزان سفارشات بیش از توان تولید ماشین های چاپ ترکیبی باشد، نمی‌توانید آنها را توسط ماشین‌های غیرترکیبی خود انجام دهید
▪ اگر همه نیازهای مربوط به فرایندهای مختلف ماشین های چاپ ترکیبی زیر یک سقف جمع نشوند، زمان انجام و تحویل کار افزایش پیدا می‌کند
▪ از آنجایی که نمی‌توانید همه کارها را به خوبی انجام دهید-زیرا با فرایندهای مختلف چاپی آشنا نیستید- مشتریانتان از شما ناامید می‌شوند.
آیا راه‌حل دیگری وجود دارد؟
البته که وجود دارد. فلکسو را انتخاب کنید و در آن استاد شوید. هر چه باشد شما نمی‌توانید رضایت خاطر همه را برآورده کنید. آدم همه کاره در حقیقت هیچ‌کاره است. هیچ چیزی به خودی خود به سرعت تغییر نمی‌کند مگر این‌که خود آدم‌ها تغیر کنند و هزینه این کار را نیز بپردازند.
درباره نویسنده
دنی مک گی رییس شرکتMPS America و شریک سابق شرکتNovaflex Inc از فروشندگان عمده ماشین های چاپ فلکسو، گراور و افست برای صنعت چاپ لیبل است.او به عنوان سخنران با انجمن فنی فلکسوگرافی آمریکا(FTA) همکاری می‌کند و خدمات مشاوره‌ای نیز ارایه می‌دهد.
