بررسی مرکب های چاپ و مقاومت لیبل در برابر آب و هوا
بسیاری از برچسب ها و لیبل های چاپ شده در فضای بیرون و خارج از ساختمان استفاده می شوند. عمر مفید و مقاومت لیبل در برابر آب و هوا علاوه بر نوع مرکب و ورنی به کار رفته، به جنس خود آنها نیز بستگی دارد. این مطلب کوتاه به مقاومت آب و هوایی لیبل ها و استانداردها و عوامل تاثیرگذار بر دوام آنها می‌پردازد.
لیبل هایی که در محیط بیرون هستند، تحت تأثیر عوامل جوی مختلفی مانند اشعه خورشید، باد، باران و برف قرار دارند. علاوه بر این کیفیت سطح چاپ در میزان مقاومت مهم است؛ به عبارت دیگر کاغذ به نسبت لایه فیلم یا سطوح فلزی، طول عمر کمتری دارد.
شرایط اقلیمی
از آنجا که آب و هوا بستگی به موقعیت مکانی، شرایط اقلیمی، فصول مختلف و تغییرات سالانه دارد، در هر جایی آب و هوا متفاوت خواهد بود. به‌عبارت دیگر شرایط خاص آب و هوایی به دلیل یکسان نبودن موارد مذکور، تکرارپذیر نیستند.
برای ایجاد محیطی متشابه، نیازمند روش های ساختگی و ابزارهای سنجش آب و هوا هستیم. منبع نوری برای این امر، هوای سرد شده لامپ زنون به همراه دمای رنگ ۵۵۰۰ تا ۶۵۰۰ درجه کلوین است. فیلتر باید بین منبع نوری و نمونه چاپی که اشعه UV را کاهش می دهد قرار گیرد. درصد اشعه ماورای قرمز که از لامپ زنون ساطع می شود، با فیلتر گرم کاهش می یابد.
این آزمایش شرایط باران را به همراه رطوبت شبیه‌سازی می‌کند که زمان اسپری کردن در آن باید یک دقیقه و زمان خشک‌کردن ۲۹ دقیقه باشد. در طول زمان خشک شدن، دما نباید از ۴۰ درجه سانتی‌گراد (۱۰۴ درجه فارنهایت) بالاتر رود و برای اسپری کردن فقط باید از آب شیرین استفاده کرد و نباید آب دارای نمک های فلزی باشد.
مقاومت لیبل در برابر آب و هوا
عدم چسبندگی مرکب و ورنی ها، مشکلی است که اغلب در چاپ روی سطوح غیر جاذب دیده می شود. چسبندگی کافی، اولین شرط ضروری برای هرگونه مقاومتی محسوب می شود. موسسه آلمانی برای تعیین استاندارد (DIN)، مقاومت آب و هوایی یا مقاومت جوی را این‌گونه تعریف می‌کند: «مقاومت جوی، پایداری روکشی را در اثر تماس با آب‌وهوا در مکان مشخص و در مدت‌زمان مشخص، شامل می شود و نیز می‌توان عوامل مختلف- ولی قابل‌اندازه‌گیری- را برای آن نام برد.
مانند تغییرات رنگ، تغییرات ته رنگ، گچی و پوسته پوسته شدن، تاول زدن و خوردگی سطح. این تغییرات که با استانداردهای مختلفی بررسی و بیان می شوند، در استانداردهای مختلف لحاظ می شود. بااین‌حال استاندارد DIN فقط مربوط به نساجی و روکش های مربوط به آن است و برای سطوح چاپی وضع نشده است. بنابراین نیاز به استاندارد دیگری احساس می‌شود.»
استاندارد آب و هوا
استاندارد ۵۳۱۶۶DIN، ویژگی مراکز آب و هوایی را تعریف کرده است. میزان مقاومت جوی به شرایط اقلیمی و تأثیر آن بر نمونه های چاپ بستگی دارد و آن شرایط اقلیمی باید با تأثیرات مورد نظر در مرحله نهایی تأیید شود.
طبق استاندارد ۵۰۰۱۹DIN، مراکز آب و هوایی باید بتوانند شرایطی مثل جو معتدل، مرطوب یا شرایط اقلیمی کنار دریا را فراهم کنند. علاوه بر آن اطلاعات جوی و تأثیرات محیطی باید به‌صورت کمی و کیفی ثبت شود. همچنین استفاده از اطلاعات آب و هوایی نزدیک‌ترین ایستگاه هواشناسی توصیه می‌شود.
در مراکز آب و هوایی که دارای تأثیرات محیطی مخرب و فرساینده هستند، می‌توان نمونه‌های استاندارد جوی را طبق استاندارد ۵۰۹۱۷ DIN تعیین کرد.
کاهش عمر مرکب در معرض آب و هوا
طول عمر روکش ها در محیط های باز جوی، به شدت تحت تأثیر عوامل جوی همچون تابش خورشید، دمای هوا، رطوبت و باران قرار می گیرد. دراین‌بین اشعه خورشید نقش مهم تری دارد و قضاوت صحیح نتایج حاصله، به‌طور مستقیم با جزییات میزان تابش اشعه خورشید در ارتباط است. اندازه‌گیری ساعات تابش با دستگاه نورسنجی اتو گراف، برای محاسبه تأثیر تابش، کافی و کاربردی نیست. با کمک پرتوسنج، اندازه‌گیری‌های دقیق بیشتری برای محاسبه تأثیر تابش، امکان‌پذیر می‌شود.
آسیب‌دیدگی روکش و سطح (مرکب و لایه زیرین) که به‌صورت تاول‌زدگی دیده می‌شود، به‌طور عمده از رطوبت و واکنش‌های شیمیایی و فیزیکی عناصر فعال موجود در جو، ناشی می‌شود. در این موارد جمع‌آوری آب باران و تعیین مقدار PH در آن در فاصله‌های زمانی معین می‌تواند مفید واقع شود، این داده‌ها از مقاومت‌های جوی و آب و هوایی، اطلاعات مهمی درباره معیارهای ارزیابی لیبل‌ها می‌دهد. یکی از مهم ترین عوامل، مدت‌زمان مقاومت لیبل در برابر تأثیرات محیطی همراه با عوامل دیگر است.
تأثیرات مرحله چاپ
مهم‌ترین عامل در دوام لیبل ها، انتخاب مرکب و ورنی آن ها است که بنا به نوع چاپ استفاده می شود. از آنجا که انواع مرکب های مخصوص (مرکب های پایه حلالی، مرکب پایه آب یا یووی) با انواع مختلفی از رزین و پیگمنت‌ها، ترکیب می‌شوند، در برابر عوامل رنگ‌بر، دوام و مقاومت های مختلفی از خود نشان می‌دهند. پیگمنت مورد استفاده باید ثبات رنگ زیادی داشته باشد، زیرا در غیر این صورت مقاومت رنگ به سرعت از بین می‌رود. پیگمنت همچنین باید نسبت به اسید، قلیا، چربی و عوامل شوینده نیز از خود مقاومت نشان دهد.
به‌طورکلی پیگمنت هایی که در فرمول مرکب های چاپ به کار می‌روند باید در برابر عوامل مذکور دارای مقاومت باشند. باید دقت کرد ازآنجاکه رزین‌هایی همچون اکریلات، ترکیبی را با پیگمنت تولید می‌کنند که تعیین‌کننده میزان مقاومت نهایی هستند، لذا مهم‌ترین عامل در مجموعه، همین بایندرها یا رزین‌ها هستند.
ورنی های محافظ
عامل دیگری که نباید فراموش شود، ضخامت لایه مرکب بر سطح چاپ شونده است. هرچند که ضخامت لایه مرکب به روش چاپ بستگی دارد، ولی لایه نازک‌تر زودتر از بین می‌رود. به‌عنوان‌مثال چاپ اسکرین ضخیم‌ترین لایه مرکب را ایجاد می‌کند. به‌طورکلی با افزودن ورنی به مرکب یا روی آن (به‌صورت ورنی‌زنی) می‌توان به مقاومت‌های جوی بالاتری دست‌یافت.
ورنی یووی با درجه مقاومت جوی بالا برای این منظور مناسب‌تر است. امروزه بیشتر ورنی‌های یووی از مواد اولیه به‌روز تهیه می‌شود و همانند گذشته زردرنگ نمی‌شوند و به نسبت ورنی‌های پایه آبی، مرکب را بهتر حفظ می کنند.
در خاتمه باید گفت که تمام این معیارها نمی‌تواند همواره بهترین شرایط را برای مصرف‌کننده در انتخاب بهترین لیبل، فراهم کند! لذا قبل از چاپ لیبل ابتدا باید به موارد زیر توجه کرد.
موارد پر اهمیت قبل از چاپ لیبل
- انتخاب روش چاپ (چاپ سیلک اسکرین، لترپرس، فلکسوگرافی یا افست)
- انتخاب مرکب چاپ (مرکب‌های چاپ اسکرین، مرکب‌های یووی، مرکب‌های حرارتی، مرکب‌های پایه حلال یا بدون حلال و مرکب‌های افست)
- انتخاب سطح چاپ شونده مانند کاغذ، مقوا، فیلم PP،PE،PVC یا فویل‌های آلومینیومی (طلا و نقره)
- انتخاب ورنی ورنی یو وی، ورنی‌های پایه حلالی، ورنی‌های پایه آبی یا ورنی‌های رایج (اکسیداسیونی)
از جمله مواردی که در زمان تولید لیبل برای فضای بیرونی باید موردتوجه قرار گیرد، مکان نصب و استفاده لیبل و ماندگاری و طول عمر آن است که در رضایت‌مندی مصرف‌کننده نقش بسزایی ایفا می‌کند.
