به گزارش چاپ و نشر آنلاین؛ هنگامی‌که سخن از کاهش مواد آلی فرار در سالن چاپ می شود، یک سؤال همیشگی وجود دارد؛ آیا مواد آلی فرار می توانند در محل چاپخانه های افست باعث نگرانی شوند؟ برای پاسخ صحیح و متقن به این سؤال، ضروری است که ابتدا ساختمان مرکب های افست را مورد بررسی قرار دهیم و سپس به مواد شوینده‌ی مورد استفاده در سالن چاپ بپردازیم.
آیا مرکب‌های چاپ افست خطرناک هستند؟
بیشتر مرکب‌های افست دارای مواد روغنی معدنی حاصل از تقطیر مواد نفتی هستند که نقطه‌جوش آن‌ها به‌اندازه کافی بالا است که جزو مواد فرار شیمیایی به‌حساب نمی‌آیند. این مسئله در توصیه‌های مرتبط با حفاظت محیط‌زیست تعریف نشده است.
معنی VOC یا ماده آلی فرار عبارت است از یک مایع آلی که فشار بخار آن در دمای ۲۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برابر با ۰۱/۰ کیلو پاسکال باشد. فشار اتمسفر در شرایط معمولی بسیار بالاتر از این رقم بوده و رقم ۰۱/۰ قابل‌اغماض است. این وضعیت نسبت به مواد شوینده‌ای که به‌طور معمول برای شستشوی ماشین چاپ به کار می‌روند، فرق اساسی دارد.
کنترل سالن چاپ
سیستم های ورودی که در آن‌ها فعالیت ماشین های چاپ افست را کنترل می‌کنند به‌مراتب بهتر از ماشین چاپ فلکسو و گراور هستند. فقط شرکت‌هایی که سالیانه حدود ۲۵ تن حلال فرار مصرف می‌کنند (برای شست‌وشو یا مواد افزودنی به آب چاپ افست) تحت کنترل منظم قرار می‌گیرند، درحالی‌که برای چاپگرهای فلکسو و گراور سالیانه فقط پنج تن مصرف می‌شود.
این یعنی در حال حاضر برای بیشتر چاپچیان افست ورقی مورد نگران‌کننده‌ای برای کنترل قانونی وجود ندارد. بااین‌وجود میزان کنترل می‌تواند عوض شود. بسیاری از مدیران چاپخانه ها ممکن است بخواهند میزان مصرف حلال را در محیط چاپخانه کمتر کند تا فضای سالن چاپ آن‌ها ازنظر زیست‌محیطی اصلاح شود. گزینه‌های ممکن همگی برای کم کردن میزان حلال‌های فرار مصرفی هستند. یکی از این گزینه‌ها کاربرد شوینده‌ای است که پایه روغن گیاهی دارد و برای شستشوی ماشین چاپ به کار می‌رود ولی موارد دیگر همچنان باقی می‌مانند.
قابلیت امتزاج با آب
یکی از گام‌هایی که باید برداشته شود در مورد مواد شوینده‌ی ماشین‌های چاپ افست و کاربرد موادی است که قابل امتزاج با آب هستند. این موارد می‌توانند در حفاظت محیط‌زیست کمک مؤثری باشند. این مواد دارای ۹۸ درصد حلالی است که به کمک امولسیون کننده‌ها، قابلیت امتزاج با آب را پیدا می‌کنند.
هنگام مصرف، این مواد با آب مخلوط می‌شوند و میزان اثر حلال فرار به‌اندازه‌ی آب مخلوط شده کم می‌شود. در عمل این محصولات در اولویت توجه و علاقه قرار دارند، زیرا که آن‌ها هرگونه مواد قابل‌حل در آب و حلالی را که روی لاستیک و نوردها باقی بمانند، یکجا شسته و از بین می‌برند. علاوه بر این، منافع زیست‌محیطی موجب شده که مواد شوینده‌ی پایه آب معرفی و توسعه پیدا کند.
افزایش مصرف شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های امولسیونی پایه آب مقوله‌ای است که همیشه امکان افزایش دارد. این مواد ترکیبی از حلال‌ها، امولسیون کننده‌ها و پاک‌کننده‌ها هستند که کاملاً با آب مخلوط شده و امولسیونی شده که موجب کاهش میزان مواد آلی فرار می‌شوند.
آن‌ها شامل مخلوط پایدار شده‌ی هیدروکربن‌ها و آب هستند که ازنظر مشخصات، خاصیت حلال‌های قابل امتزاج با آب را دارند و مصرف‌کننده در کنار ماشین چاپ، آن‌ها را با آب مخلوط می‌کند. در حال حاضر مواد حلال فرار هنوز وجود دارند ولی نسبت آن‌ها کم شده است. محصولات پایه آب مناسب‌ترین شوینده برای شست و شوی لاستیک در ماشین‌های چاپ ورقی، ماشین‌های چاپ رول تجاری و ماشین‌های چاپ روزنامه هستند.
مشکل در ماشین‌های چاپ رول فقط در فاصله‌ی زمانی توقف ماشین چاپ برای جابه‌جایی رول کاغذ است که شوینده‌ی پایه آب امولسیونی ممکن است جایگزین خوبی نباشند.
مرحله‌ی بعدی حذف هیدروکربن‌های آروماتیک (بودار)، حلال‌های کلره یا هالوژنه و اترهای گلیکولی است که به نظر می‌رسد زیاد موردپسند و خوشایند نیست. درنتیجه، محصولات دیگری عرضه شد. این محصولات بر اساس حلال‌های هیدروکربنی آلیفاتیک با مخلوط پاک‌کننده‌ها و مواد شکننده کشش سطحی به‌منظور جبران پاک‌کنندگی کم آلیفاتیک‌ها به‌جای آروماتیک به کار می‌روند؛ بااین‌وجود هنوز این شوینده‌ها دارای مقداری مواد فرار و آلیفاتیک هیدروکربنی هستند.
هیدروکربن های غیر فرار
حلال‌های هیدروکربن که به‌صورت سنتی سال‌ها است که به‌طور مدام در چاپخانه‌ها مصرف می‌شوند در طول سال‌ها توسعه‌ی بسیاری پیداکرده‌اند. امروزه تصفیه‌کننده‌ها و مخلوط‌های هیدروکربن‌ها برای تولید حلال‌های مورد مصرف چاپخانه‌ها (که به‌اندازه‌ی شوینده‌های پایه گیاهی سالم هستند و آلوده‌کنندگی کمی دارند) به وجود آمده‌اند؛ بنابراین امکان فرمولاسیون هیدروکربن‌های شوینده برای مصرف در سالن چاپ به وجود آمده است.
این محصولات دارای مواد آلی فرار کمتری (در حد صفر) بوده و قابلیت تجزیه بیولوژیکی دارند. جدولی که در ادامه می‌بینید مقایسه‌ی هیدروکربن‌های قابل‌تجزیه‌ی سریع بیولوژیکی (RBHs) با شوینده‌های پایه گیاهی (VCAs) را نشان می‌دهد.
حلال‌های هیدروکربن سال‌های متمادی مصرف می‌شوند و سوء اثرات آن‌ها بر سلامتی به شکل وسیع موردبررسی قرارگرفته است، به همین دلیل است که ما در مورد صدمات بنزن و هگزان نرمال آگاهی داریم.
همچنین به دلیل مصرف طولانی هیدروکربن‌ها و مطالعات انجام‌گرفته، اثرات هیدروکربن‌ها بر سلامتی به‌خوبی فهمیده شده‌اند؛ بنابراین انتخاب آن‌ها ازنظر صدمه بر سلامتی کاملاً شناخته‌شده و قابل‌کنترل هستند و تا زمانی که در مصرف آن‌ها اثرات سوء دیده نشده است، مشکلی در مصرف آن‌ها وجود ندارد. به خاطر اینکه روغن‌های معدنی غیر فرار بوده و دیر خشک می‌شوند، دلیلی برای حذف آن‌ها از محیط چاپخانه وجود ندارند؛ بنابراین تغییرات بزرگی برای جایگزینی آن‌ها به‌وسیله شوینده‌های پایه گیاهی (VCAs) نیاز نیست.
هیدروکربن‌های قابل‌تجزیه‌ی بیولوژیکی فوری (RBHs) در سطوح لاستیک‌های مصرفی رایج، بدون مشکل هستند و ازنظر شیمی، خوردگی هیدروکربن‌ها به‌خوبی شناخته‌شده است. بدین ترتیب آن‌ها کاملاً قابل‌کنترل هستند. هیدروکربن‌های قابل‌تجزیه‌ی سریع بیولوژیکی ممکن است دقیقاً همانند هیدروکربن‌های معمولی کاربرد داشته باشند.
میکرو امولسیون ها
میکرو امولوسیون‌ها آخرین فناوری در مرکب چاپ هستند که مزایای هر دو حالت امولسیون‌های متداول و حلال معمولی را دارند. ازآنجاکه امولسیون‌های متداول شامل مقادیر قابل‌ملاحظه‌ای از آب هستند، منجر به کمترین مقدار VOC شده و به سهولت پاک شوندگی را فراهم می‌کنند. به همین دلیل آن‌ها می‌توانند مواد قابل‌حل در حلال و آب را برطرف و پاک کنند.
برخلاف امولسیون‌های متداول، میکرو امولسیون‌های روشن (به خاطر ریزی ذرات در مقایسه با امولسیون‌های با ذرات درشت که عمدتاً کدرتر بوده و شیری‌رنگ به نظر می‌رسند، روشن‌تر بوده) و دارای ویسکوزیته‌ی پایین‌تر هستند؛ بنابراین همانند حلال‌های متداول به نظر می‌آیند.
آن‌ها همچنین به‌طور نامحدود پایدار بوده و هرگز خاصیتشان در انبارداری طولانی یا در مجاورت حرارت و گرما تغییر نکرده و از هم جدا نمی‌شوند. نسل جدید پاک‌کننده‌های میکرو امولسیونی گران هستند و به پلیت‌های مثبت آسیب می‌رسانند. در مورد محصولات جدید هر دو بحث قیمت و ضرر نداشتن روی اکثریت سطوح وجود دارد و به‌صورت شوینده‌های چندمنظوره‌ای مطرح هستند که به دلیل داشتن مواد فرار کمتر و اثرات شویندگی قابل‌ملاحظه از محصولات متداول و رایج، برتر و بهتر هستند.
