نگاهی به وضعیت صنعت چاپ در جهان نشان می‌دهد آمریکا، آلمان، ژاپن، ایتالیا، انگلستان، هند، اندونزی و چین در حال حاضر بیشترین سهم صنعت چاپ جهان را به خود اختصاص داده‌اند.
چاپ، یکی از صنایعی است که زمینه‌ساز وقوع بسیاری از تحولات در جهان شده و در حال حاضر نیز بخش عظیمی از درآمدهای کشورهای مختلف جهان را به خود اختصاص داده است. هرچند با تحولات قرن اخیر، این صنعت نیز تحولات زیادی را تجربه کرده، اما آنچه هنوز هم به طور تقریبی در تمام دنیا مشترک است، این است که کارگران صنعت چاپ به طور معمول از آموزش‌های غیررسمی برای افزایش مهارت خود استفاده می‌کنند و به معنای دیگر در بحث آموزش، نقش تجربه از سایر مولفه‌ها پررنگ‌تر است.
با این حال با رشد فناوری و ظهور فناوری‌های تازه در صنعت چاپ، اشتغالزایی برای کارگران عادی به سرعت در حال کاهش است چرا که فناوری پیشرفته پیش از هر چیز نیازمند تکنسین‌هایی ماهر و آموزش‌دیده است.
آمریکا، شریک صنعت چاپ هند
چاپ که در تعاریف به معنای تولید نسخه‌های متعدد از یک تصویر یا متن است، یکی از صنایع مهم هند به شمار می‌آید. انواع سنتی چاپ در این کشور شامل چاپ برجسته، سنگی، لیتوگرافی و چاپ روی صفحه نمایش است. این صنعت در هند به سرعت در حال رشد است و در این میان آمار ۳ هزار و ۵۰۰ فارغ‌التحصیل رشته مهندسی چاپ نیز گواه همین موضوع است. در این میان چاپ ویژه بسته‌بندی با سرعت بیشتری نسبت به زیرشاخه‌های دیگر این صنعت در حال بروز شدن است.
کارشناسان روند رشد مثبت این صنعت در هند را به دو دلیل اصلی گسترش سواد و به همراه آن پیشرفت تجارت و صنایع در این کشور می‌دانند. با این حال صنعت چاپ در بازارهای داخلی هند با موفقیت چندانی مواجه نیست، چرا که درصد افراد باسواد و علاقه‌مند به مطالعه در این کشور بسیار پایین است و بر همین اساس از مجموع ۴۹ هزار نشریه هندی، درآمد سالانه آنها در کل رقمی حدود یک میلیارد دلار عنوان شده است.
این آمار را می‌توان به تعبیری دیگر شکست صنعت چاپ در بازارهای داخلی هند خواند. بر همین اساس نیز این کشور علاوه بر تاکید بر سوادآموزی، عمده تمرکز خود را بر بازارهای بین‌المللی گذاشته است و انتظار دارد رقم رشد خود را به میانگین ۶ درصد در سال نزدیک کند.
نگاهی به گذشته صنعت چاپ در این کشور از تحولات عظیمی خبر می‌دهد. صنعت چاپ هند از اوایل دهه ۹۰ میلادی و همزمان با آغاز روند خصوصی‌سازی درهای خود را به سوی مدرنیته گشود و این کشور با سرمایه‌گذاری بر این صنعت توانست از فناوری و ماشین‌آلات پیشرفته استفاده کند. هند به سرعت توانست گامی فراتر بگذارد و در زمینه ساخت ماشین‌های چاپ نیز فعال شود به طوری که با ظرفیت بالای تولید و نیز رعایت استانداردهای بین‌المللی در فرآیند ساخت به یکی از سازندگان عمده چاپگرها و دستگاه‌های چاپ تبدیل شده است.
در حال حاضر درآمد این صنعت در هند از مرز ۱۱ میلیارد دلار گذشته است و محصولات خود را به بیش از ۱۲۰ کشور جهان از جمله کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته و به ویژه چین، امریکا، ژاپن، کره، استرالیا و اروپا صادر می‌کند.
بنابر آمارهای منتشر شده از سوی دولت این کشور در حال حاضر بیش از ۲۵۰ هزار شرکت هندی فعال در زمینه چاپ در شهرهایی از جمله دهلی نو، کلکته، بمبئی، حیدرآباد، چنای و سیواکاسی مشغول فعالیت هستند و در مجموع توانسته‌اند بیشترین تعداد پرس چاپ را نیز از آن خود سازند. هند در سال ۲۰۱۵ میلادی توانست از طریق این صنعت به درآمدی ۲۱ میلیارد دلاری دست یابد و رشد خود را در این زمینه افزایش دهد به طوری که سرعت چشمگیر رشد این کشور در صنعت چاپ توجه سرمایه‌گذاران خارجی را به سوی خود جلب کرد و حمایت‌های دولتی نیز باعث شد کشورهایی از جمله امریکا سهم عمده‌ای از صنعت چاپ هند را ازآن خود سازند.
بازار ماشین آلات صنعت چاپ
با نگاهی به دیگر کشورهای آسیایی و مروری بر صنعت چاپ ژاپن می‌بینیم که صنعت چاپ این کشور در حال تجربه تغییرات عمیقی در زمینه رسانه‌های چاپی است. این تغییرات که با گذر از رکود اقتصادی طولانی و تجربه تحولات اجتماعی و جغرافیایی ژاپن به وجود آمده باعث شده تا با وجود پیشرفت‌های چشمگیر این صنعت، بازار صادرات ماشین‌های چاپ ژاپنی ۱۱ درصد کاهش یافته و صنعت چاپ ژاپن با شرایط خطر مواجه شود؛ روندی که گذر از آن نیازمند روآوردن به نیازهای روز جامعه، تزریق سرمایه و تحمل ضررهای اولیه است.
اندونزی، از دیگر کشورهایی است که با داشتن بزرگترین اقتصاد در جنوب شرقی آسیا و سهم بالای تولید توانسته پا به پای کشورهای در حال توسعه صنعت چاپ خود راگسترش دهد. نرخ رشد این صنعت در اندونزی ۳۸ درصد عنوان شده که شامل چاپ افست، فلسکو و دیجیتال می‌شود.
اما در چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان، صنعت چاپ وضعیتی پایدار را تجربه می‌کند. در طرح ۵ ساله رشد صنایع چین، صنعت چاپ با رشد ۱۹ درصدی خود توانسته سهم زیادی از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص دهد و علاوه بر این یکی از بزرگترین تولیدکنندگان ماشین‌آلات چاپ در جهان شناخته شود. در سال ۲۰۱۲ میلادی اعلام شد که بیش از ۱۰۴ هزار شرکت چاپ در این کشور وجود دارد که زمینه اشتغال بیش از ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را فراهم آورده است.
خرده‌فروشی، نیروی محرکه صنعت چاپ آلمان
صنعت چاپ در آمریکا با بیش از ۵ هزار شرکت فعال و بیش از یک میلیون نیروی کار، در بخش‌هایی مانند چاپ تجاری، چاپ روزنامه و چاپ بسته‌بندی فعال است. رقم فروش این صنعت در آمریکا از مرز ۱۴۰ میلیارد دلار گذشته و تا حدودی از سایر رقبا جلو افتاده است. دولت آمریکا اعلام کرده است که تا ۳ سال آینده در زمینه چاپ دیجیتال رشد سریع‌تری را نسبت به قبل تجربه خواهد کرد.
با این حال در آن سوی دنیا و در کشور آلمان که پیشگام صنعت چاپ به شمار می‌آید، اوضاع، کمی برخلاف میل این صنعت می‌شود. آلمان نیز با داشتن بزرگترین بازار چاپ اروپا، یکی از برترین‌های جهان در این صنعت به شمار می‌آید. صنعت چاپ آلمان در سال ۲۰۱۱ میلادی و پس از عبور از بحران مالی سال ۲۰۱۰ میلادی توانست پیشرفت کند، با این حال و در مقایسه با سایر کشورهای جهان، اوضاع چندان بر وفق مراد نیست.
براساس آمارهای منتشر شده در همین سال، صنعت چاپ نسبت به سال قبل‌تر خود با سقوط ۱۱ درصدی مواجه شده بود که آماری چندان خوشایند به شمار نمی‌آید. جمع درآمد این صنعت به رقم ۱۶ میلیارد یورو رسید در حالی که تا پیش از وقوع بحران مالی ۲۰۰۸ میلادی، درآمد این صنعت به مرز۱۸/۵ میلیارد یورو رسیده بود.
در حال حاضر حدود ۱۰ هزار شرکت چاپ و بیش از ۱۵۰ هزار نیروی انسانی در این صنعت مشغول به کار هستند و به طور متوسط هر یک از این شرکت‌ها ۱۶ نفر را به استخدام خود در آورده است. صنعت چاپ در آلمان حدود ۸۰ درصد از بازار نشر این کشور را زیرپوشش قرار داده است.
از نظر روش‌های چاپ، چاپ افست ۴۲ درصد، چاپ فلکسو ۲۱ درصد، چاپ گراور ۱۳ درصد، چاپ دیجیتال ۱۲ درصد و سایر چاپ‌های نوین ۱۲ درصد انواع چاپ در این کشور را تشکیل می‌دهد. ارزش صادرات صنعت چاپ آلمان حدود ۴ میلیارد یورو عنوان شده و مشتری اصلی آن کشورهای سوئیس، اتریش، فرانسه، هلند و انگلیس است. آلمان در حال حاضر عمده واردات خود را از کشورهای چین، بریتانیا، فرانسه، لهستان و اتریش انجام می‌دهد. در آلمان، نیروهای محرکه توسعه صنعت چاپ، صنعت خرده‌فروشی و بازار کتاب است.
بنا بر آمار منتشر شده از سوی فدراسیون صنایع چاپ بریتانیا، گردش مالی صنعت چاپ بریتانیا بیش از ۱۴/۳ میلیارد پوند رسیده و نام این کشور را به عنوان یکی از ۵ تولیدکننده بزرگ محصولات چاپ در جهان مطرح کرده است. بیش از ۱۰ هزار شرکت چاپ و ۱۴۰ هزار نیروی انسانی در بخش صنعت چاپ انگلیس مشغول به کار هستند و توانسته‌اند صنعت چاپ این کشور را به سوی دیجیتالی شدن پیش ببرند.
بیشتر بخوانید: مهاجرت نیروی کار صنعت چاپ و بسته بندی؛ معضلی دیگر!
در کنار این کشور، ایتالیا نیز در صنعت چاپ فعال شده و عمده محصولات خود را در این صنعت به آمریکا ، آلمان، چین و فرانسه صادر می‌کند. بنابر این گزارش، نگاهی به آمار و ارقام نشان می‌دهد که کشورهای اروپایی و آسیایی به ویژه آلمان، ایتالیا و چین و هند توانسته‌اند در این صنعت نسبت به سایر کشورهای جهان گام‌های محکم‌تری بردارند. در این میان می‌توان با الگوبرداری از روند رشد آلمان و چین در صنعت چاپ به عنوان دو نمونه موفق و متفاوت از دو قاره مختلف راهکارهایی را برای رشد در این صنعت یافت.
منابع: Nipa, Opaindia, Drupe
