فرآیند چاپ در گذر زمان بسیار تغییر کرده است و روش های متفاوتی برای چاپ طرح بر روی کاغذ، مقوا و غیره وجود دارد. یکی از روش های چاپ طرح، چاپ ملخی است.
چاپ ملخی یا چاپ چوبی، یک روش چاپ سنتی است که در آن از برش های چوبی به نام “ملخ” برای چاپ تصاویر و متن ها استفاده می شود. در این روش، تصویر یا متن مورد نظر روی بلوک چوبی حک می شود و سپس با استفاده از رنگ و فشار، روی کاغذ چاپ می شود.
این روش از قدیمی ترین روش های چاپ است و قبل از گسترش چاپگر های دیجیتال، برای چاپ کتاب ها، روزنامه ها و مجلات به کار می رفت. اما در حال حاضر، با توجه به پیشرفت تکنولوژی چاپ، استفاده از چاپ ملخی به شدت کاهش یافته است.
برای چاپ کاتالوگ و چاپ دیجیتال می توان از روش چاپ ملخی بهره برد.
مزایا و معایب چاپ ملخی
مزایا چاپ ملخی :
- قابلیت چاپ روی سطوح نامنظم و غیر صاف مانند پارچه و چوب
- قابلیت چاپ در اندازه ها و تعداد کمتر، که ممکن است در چاپ دیجیتال سخت باشد
- تأثیر بصری و قابل لمس بالای چاپ ملخی، که ممکن است در برخی موارد مطلوب باشد
- قیمت کمتر در مقایسه با روش های چاپ دیجیتال برای حجم کم
معایب چاپ ملخی :
- زمان و هزینه بیشتر برای تولید و طراحی ملخ ها نسبت به چاپ دیجیتال
- تعداد کمتری از رنگ ها و جزئیات دقیق‌تر در چاپ ملخی نسبت به چاپ دیجیتال
- تعداد کمتری از تصاویر و متن ها در یک بلوک چوبی قابل جاگذاری است نسبت به فایل های دیجیتال
- سختی در تکرار کار و تغییر در طرح چاپ، به خصوص در مقایسه با چاپ دیجیتال که قابلیت تغییرات سریع‌تری دارد
به طور کلی، اگر تعداد چاپ کم و اهمیت داشتن قابلیت چاپ روی سطوح نامنظم بالا باشد، چاپ ملخی می تواند یک گزینه خوب باشد، اما در صورتی که تعداد چاپ بیشتر و طرح های پیچیده‌تر باشند، چاپ دیجیتال ممکن است گزینه بهتری باشد.
مراحل چاپ ملخی
مراحل چاپ ملخی عموماً شامل مراحل زیر است:
طراحی: در ابتدا طرح ملخی باید در کامپیوتر طراحی شود. این طرح می‌تواند به وسیله نرم‌افزارهای گرافیکی مثل فتوشاپ، ایلاستریتور یا کرل درست شود.
چاپ ملخی: پس از طراحی، نسخه چاپی طرح بر روی کاغذ درست می‌شود. این نسخه کاغذی، به عنوان الگو برای ساخت بلوک‌های چوبی استفاده می‌شود.
ساخت بلوک چوبی: بلوک چوبی مورد نیاز برای چاپ، با استفاده از تراشکاری روی یک برهه چوب سفید ساخته می‌شود. طرح بر روی بلوک چوبی با دستکاری و حکاکی روی سطح آن ایجاد می‌شود.
چاپ: بعد از آماده سازی بلوک چوبی، رنگ در دستگاه چاپ ملخی قرار می‌گیرد و بلوک چوبی روی سطح کاغذ فشرده می‌شود تا طرح ملخی بر روی کاغذ منتقل شود. این فرآیند برای هر رنگ و بلوک چوبی جداگانه تکرار می‌شود.
پایان دادن: پس از چاپ، کاغذ با طرح ملخی آماده می‌شود و به صورت مربع یا مستطیل برش خورده و به صورت جداگانه برای استفاده آماده می‌شود.
با توجه به سطح دقت و دسترسی به تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر، برخی از مراحل چاپ ملخی ممکن است تغییر کنند.
بیشتر بحوانید: کهن اما روزآمد/ نگاهی به تاریخچه چاپ سیلک، نخ ابریشمی و انواع بافت آن
ویژگی های چاپ ملخی
ویژگی های چاپ ملخی شامل موارد زیر می شود:
تأثیر بصری و قابل لمس بالا: چاپ ملخی به دلیل استفاده از بلوک چوبی برای چاپ، تأثیر بصری و قابل لمس بالایی دارد و می تواند به صورتی که در چاپ دیجیتال به دست نمی آید، احساسی ایجاد کند.
قابلیت چاپ روی سطوح نامنظم: به دلیل استفاده از بلوک چوبی، چاپ ملخی روی سطوح نامنظم و غیر صاف مانند پارچه و چوب نیز امکان‌پذیر است.
ثبات رنگ: در چاپ ملخی، رنگ ها به دلیل استفاده از یک بلوک چوبی به صورت ثابت و یکنواخت چاپ می شوند.
ماندگاری بالا: چاپ ملخی به دلیل استفاده از روش های سنتی، ماندگاری بالایی دارد و ممکن است برای سال ها دوام داشته باشد.
قیمت کمتر: به دلیل استفاده از روش های سنتی و تولید دستی بلوک چوبی، قیمت چاپ ملخی نسبت به روش های دیجیتال معمولاً کمتر است.
با این حال، چاپ ملخی دارای معایبی نیز می باشد، از جمله زمان و هزینه بیشتر برای تولید و طراحی بلوک چوبی، تعداد کمتری از رنگ ها و جزئیات دقیق‌تر در چاپ و سختی در تغییرات در طرح چاپ به مشکلاتی بر خواهیم خورد.
