این روزها با وجود فضای مجازی و رسانه های اجتماعی به نظر می رسد دیگر نیاز چندانی به تبلیغات کاغذی انتخابات وجود نداشته باشد. شاید بتوان با حذف تبلیغات کاغذی، هم به حفظ محیط زیست کمک کرد و هم به بازار ملتهب کاغذ، شوکی دوباره وارد نکرد تا شاید کاغذها بتوانند کتاب هایی باشند که بی‌شک عمرشان از عمر ریاست جمهوری هر رئیس جمهوری بیشتر خواهد بود.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از روزنامه ابتکار؛ همیشه زمان تبلیغات پیش از هر انتخابات، دیوارهای شهر پر می‌شود از پوسترهای نامزدها. فرقی ندارد، انتخابات ریاست جمهوری باشد، مجلس یا شورای شهر، به هر حال کاغذ همیشه نقش پررنگی در تبلیغات داشته است. اصلا شاید بتوان گفت که کاغذ، سنتی‌ترین راه تبلیغات در انتخابات است. اما این روزها که قیمت کاغذ سر به فلک گذاشته، آیا راه‌های بهتری برای تبلیغات وجود ندارد؟ راه‌هایی که حداقل به اصراف این حجم انبوه کاغذ نینجامد؟
این روزها در فضای مجازی موضوع انتخابات یکی از موضوعات مورد بحث و داغ است. از یکی دو ماه پیش شبکه‌های اجتماعی فرصتی بودند برای گمانه‌زنی درباره انتخابات و نامزدهای احتمالی و حالا با مشخص شدن نامزدها، طرفداران هر نامزد در حال بحث درمورد کاندیدای خود هستند. حالا کاندیداها می‌توانند به صورت رسمی تبلیغات خود را انجام دهند. همیشه تبلیغات کاغذی انتخابات یکی از پایه‌های همیشگی تلاش نامزدها برای جذب نظر مردم بوده است. دیوارهای شهر با پوسترهای رنگارنگ که روی هرکدام فردی با ژستی خاص از برنامه‌هایش می‌گفت، فرش می‌شد. اما از زمانی که قیمت کاغذ رو به افزایش گذاشت استفاده از تبلیغات کاغذی انتخابات مورد انتقاد بود.
حالا اما قیمت کاغذ بسیار بالا رفته است. اوایل بهمن‌ماه سال گذشته بود که خبرهایی از کاهش واردات کاغذ رسید؛ آمار تجارت تا پایان آذرماه سال ۹۹ نشان می‌داد که ۱۵۳.۴هزار تن کاغذ چاپ و تحریر به ارزش ۱۴۲.۶ میلیون دلار وارد شده، این در حالی بود که در مدت مشابه سال ۹۸، ۲۵۳.۴ هزار تن از این نوع کاغذ با ارزش ۲۵۵.۱ میلیون دلار وارد شده بود، که این کاهش ۴۰درصدی واردات کاغذ چاپ و تحریر را در سال ۹۹ روایت می‌کرد.
در همان روزها بود که عباس قبادی، دبیر کارگروه ستاد تنظیم بازار، در جلسه ستاد تنظیم بازار از افزایش قیمت کاغذ در هفته‌های پیش از آن خبر داد و گفت که «واردات این کالا تسهیل خواهد شد و در این زمینه اقداماتی از سوی بانک مرکزی برای تسهیل واردات مواد اولیه تولید کاغذ و خود محصول نهایی انجام شده است».
اما این وعده‌ها نتوانست مانع سرکشی قیمت کاغذ در بازار شود. پس از پایان تعطیلات نوروز و در حالی که ناشران توانایی تهیه کاغذ مازاد بر دریافت دولتی خود را نداشتند، قیمت این کالا در بازار آزاد برای آنها به بندی حدود ۷۰۰ هزار تومان رسید؛ عددی حدودا سه‌برابر زمان مشابه سال گذشته!
البته از هفته سوم فروردین ماه این بخش با کاهش قطره‌چکانی قیمت‌ها مواجه شد، به‌گونه‌ای که قیمت هر بند کاغذ چاپ و تحریر ۷۰ در ۱۰۰ با گرماژ ۷۰ گرمی از ۷۰۰ هزار تومان در هفته سوم فروردین ماه، در هفته دوم اردیبهشت به ۶۱۰ هزار تومان کاهش یافت.
البته این کاهش قیمت‌ها تنها در برند چینی مطرح بود و برند اندونزی و کاغذ روزنامه همچنان روند افزایش قیمت را در پیش داشتند، کاغذ روزنامه هر کیلو ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان و کاغذ تحریر اندونزی نیز بندی ۷۸۰ هزار تومان به فروش رفت.
کاهش قیمت کاغذ در بازار آزاد همچنان ادامه داشت و بعد از چند ماه مانور قیمت‌ها بالای ۶۰۰ هزار تومان، اواخر اردیبهشت قیمت هر بند کاغذ چاپ و تحریر ۷۰ در ۱۰۰ برند چینی در بازار آزاد به ۵۸۰ تا ۵۹۰ هزار تومان رسید. کارشناسان می‌گفتند شکستن سد ۶۰۰ هزار تومانی کاغذ موجب خواهد شد تا کاهش قیمت کاغذ تا ۵۵۰ هزار تومان نیز ادامه داشته باشد.
در این میان حالا زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز فرا رسیده است و قاعدتا تبلیغات کاغذی انتخابات هم بخشی از برنامه تبلیغاتی نامزدها خواهد بود. بعد از برگزاری انتخابات خرداد ۹۲ بود که سید طاهر شبیری، دبیر وقت سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، از کاهش قابل ملاحظه تبلیغات کاغذی انتخابات در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری خبر داد. او معتقد بود افزایش قیمت کاغذ، چند قطبی بودن فضای انتخابات و شفاف شدن هزینه‌های تبلیغاتی کاندیداها باعث کاهش تبلیغات کاغذی انتخابات در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری شده است.
کاهش تبلیغات کاغذی انتخابات
دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا اعلام کرد: اگرچه آمار دقیقی از میزان مصرف کاغذ در تبلیغات کاندیداهای ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ نبود ولی بررسی ها نشان می داد که در تبلیغات کاغذی انتخابات آن سال، مصرف کاغذ ۷۰ درصد نسبت به انتخابات سال ۱۳۸۸ کاهش یافت که شفاف شدن هزینه های تبلیغاتی را در این موضوع اثرگذار می دانست.
در انتخابات سال ۹۶، معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز طی پیامی تلگرامی نسبت به مصرف کاغذ در جریان تبلیغات ریاست جمهوری و شوراها هشدار داد و گفت: «انتخابات را به قطع درختان گره نزنیم. آثار مثبت رشد شتابنده فضاهای مجازی، کاهش استفاده از کاغذ برای هر نوع تبلیغات است. انتخابات ۹۶ را به نقطه عطفی در #انتخابات_بدون_پوستر تبدیل کنیم. مردم ما به آن بلوغ سیاسی رسیده‌اند که به اندیشه و عمل رای دهند، نه به ژست های انتخاباتی.»
تاکید بر تبلیغات در فضای مجازی
همان زمان، حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی وقت رئیس‌جمهوری نیز درباره شیوه تبلیغات انتخاباتی و تاکید بر استفاده از فضای مجازی نوشت: «می‌توان در انتخابات ۹۶ تبلیغاتی دوستدار محیط زیست را تجربه کرد با مصرف هر چه کمتر کاغذ و مواد پلاستیکی. نه به خیابان‌ها و آری به شبکه‌های اجتماعی».
در هنگامه انتخابات سال ۹۸، احسان محمدی، فعال محیط زیست و مدرس دانشگاه، درباره مضرات تبلیغات کاغذی انتخابات گفت: از دو سال گذشته جریانی شکل گرفت که حتی پایان‌‌نامه‌های دانشجویی دیگر روی کاغذ نباشد اما متاسفانه به مرحله اجرا نرسید. توجیه استفاده بی‌رویه در انتخابات از کاغذ، استفاده از کاغذهای بازیافتی است. این در حالی است که حتی برای کاغذهای بازیافتی هم درختانی قطع شده‌اند و انرژی و نیروی انسانی صرف شده است و عملا رایگان نخواهد بود.
او در پاسخ به این سوال که در روند تبلیغات کاغذی انتخابات چقد میزان به منابع طبیعی کشور آسیب وارد می‌شود، گفت: ما اکنون از آسیب به منابع طبیعی حرف می‌زنیم اما بسیاری از کسانی که در حوزه تبلیغات کاغذی انتخابات فعالیت دارند، دوره انتخابات عروسی‌شان است و هرچه بیشتر تبلیغات باشد درآمد آنها نیز بیشتر می‌شود. متاسفانه هیچ برآوردی از میزان خسارت به منابع طبیعی به دلیل تبلیغات کاغذی انتخابات وجود ندارد.
این روزها اما با وجود فضای مجازی و رسانه های اجتماعی به نظر می رسد دیگر نیاز چندانی به تبلیغات کاغذی انتخابات وجود نداشته باشد. بنابراین شاید بتوان با حذف تبلیغات کاغذی، هم به حفظ محیط زیست کمک کرد و هم به بازار ملتهب کاغذ، شوکی دوباره وارد نکرد تا شاید کاغذها بتوانند کتاب هایی باشند که بی‌شک عمرشان از عمر ریاست جمهوری هر رئیس جمهوری بیشتر خواهد بود.
