حل مشکل کاغذ تنها با تصمیم گیری قاطع و صحیح دولتمردان در باب واردات کاغذ دولتی امکان پذیر است.
بازار کاغذ در سال های اخیر تکانه های شدیدی را تجربه کرده است. یکی از مهمترین دلایل طوفانی شدن این بازار بالا رفتن ناگهانی قیمت ارز است. بخش قابل توجهی از این کالای استراتژیک وارداتی است و از همین رو بازار این حوزه نیز به شدت به نوسانات قیمت دلار وابسته است؛ تحریم ها و تب تند گرانی ارز برآشفتگی قیمت کاغذ دامن زده است.
مسئولان امر اما با تدابیر مختلف سعی در حل این گره کور داشتند، استفاده از ارز دولتی برای واردات کاغذ (کاغذ دولتی) یکی از راه حل های پیش رو بود. بسیاری از ناشران و اهالی کاغذ و قلم که به نوعی با این بازار سر و کار داشتند این اقدام دولت را در برطرف کردن این مشکل حرکتی مؤثری توصیف کردند؛ اما به زعم گروهی دیگر این حرکت باعث به وجود آمدن رانت های بزرگی در این حوزه شده که ضربه های جبران ناپذیری را به وارد کنندگان، ناشران، چاپخانه داران و به طور کلی دست اندرکاران این بخش وارد کرد. با شروع سال جدید زمزمه هایی مبنی بر قطع کردن ارز دولتی توسط مسئولان برای واردات کاغذ به گوش می رسید که این مهم نیز باعث به وجود آمدن موج جدیدی از نگرانی ها در بین فعالان این بخش شد.
کاغذ دولتی راه حل نجات صنعت نشر
سمانه رزاقی، مدیر انتشارات نفیر یکی از فعالان در گیر این چرخه درباره لزوم استفاده از کاغذ دولتی بیان داشت: طی این دوسال اخیر نه تنها حوزه چاپ و نشر که اکثر کسب و کارها آسیب دیده و ضعیف شده اند. علاوه برآن عواملی چون گرانی دلار، تحریم ها و کمبود کاغذ شرایط را برایمان دشوار تر کرده است زیرا ما کاغذهای وارد شده را با قیمت های بسیار گزافی در بازار تهیه می کنیم که به دنبال آن قیمت کتاب ها افزایش و تقاضای مردم برای خرید کتاب کاهش یافته است. ما در حدود دو سال پیش کاغذ را از اتحادیه تهیه می کردیم و هر بند کاغذ با مبلغی حدود ۲۵۰ الی ۳۰۰ تومان به صورت یارانه ای به دست ما می رسید اما اکنون قیمت هر بند کاغذ نسبت به دو سال گذشته، ۲ الی ۳ برابر شده است چراکه دیگر اتحادیه کاغذ یارانه ای به فعالان حوزه چاپ و نشر اختصاص نمی دهد و ما به ناچار مجبور به تهیه کاغذ از بازار آزاد هستیم و باعث تأسف است که در این بحران، اتحادیه و وزارت ارشاد برای تخصیص دوباره کاغذ یارانه ای با فعالان حوزه چاپ و نشر همکاری ندارند.وضعیت توزیع کاغذ تعریف چندانی ندارد.
کاغذ دولتی و ایجاد رانت
احمد شریفان، رئیس اتحادیه کاغذ و مقوای تهران از جمله مسئولانی است که با واردات کاغذ با ارز دولتی مخالف است، وی در همین رابطه بیان داشت: معتقدم نباید کاغذ را در بازار دو قیمتی کنیم، یا همه کاغذها با ارز دولتی وارد شود یا اینکه همه با نرخ نیمایی تا قیمتها یکدست شده و کسی منتظر کاغذ دولتی نباشد. اکنون تجار با ارز نیمایی کاغذ وارد کشور کردهاند و ماهها است که کاغذ دولتی برای استفاده به کشور وارد نشده و در بازار توزیع نشده است. همین موضوع سبب استقبال محدود ناشران از کاغذ با نرخ نیمایی شده است. من معتقدم که نباید کاغذ را در بازار دو قیمتی کنیم، یا همه کاغذها با ارز دولتی وارد شود یا اینکه همه با نرخ نیمایی تا قیمتها یکدست شده و کسی منتظر کاغذ دولتی نباشد.
با همه این تفاسیر عده ی زیادی از ناشران معتقد هستند اگر دولت به داد صنعت نشر کشور نرسد باید به زودی شاهد رکود شدید این حوزه باشیم. شرایط اقتصادی این روزها بر مردم فشار زیادی وارد کرده است، این موضوع سبب شده تا قشر عظیمی از مردم دست به اولویت بندی برای خرید کالاهای مورد نیاز خود بزنند، بر اساس طبقه بندی هرم مازلو افراد قبل از هر چیز در پی برطرف کردن نیازهای مادی و سپس نیازهای معنوی خود هستند. برای حفظ کردن بخش معنوی فرهنگمان اما ما نیاز داریم تا به کتاب و کتابخوانی ارج بنهیم. این هدف نیز بیش از هر چیزی در گرو حل مسئله کاغذ است چرا که یکی از مهمترین ملزومات چاپ این کالای فرهنگی به حساب می آید. به جاست تا مسئولان ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در باب این مهم تصمیمات درست و منطقی گرفته و به حل مشکل صنعت نشر یاری رسانند.