تولید کاغذ اگر چه سالها است از حمایت های دولتی بی بهره بوده است، اما حالا وقت آن است که جانی به خود بگیرد و توان از دست رفته را بازیابد، به نظر می رسد دولت حمایت هایش را از حرف به عمل نزدیک کرده است، باید دید نتیجه شطرنج دولت در زمین کاغذ چه می شود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هرازچندگاهی در خبرها افتتاح کارخانه جدیدی در حوزه کاغذ به گوش می‌رسد یا مدیر کارخانه‌ای ادعای تولید کاغذ از یک ماده جدید را مطرح می‌کند، اما در نهایت در بازار خبری از کاغذهای داخلی تحریر و روزنامه نیست و کاغذهای وارداتی است که با ارزهای دولتی در سال‌های اخیر در بازار ایران یکه‌تازی می‌کنند.
حالا چند سالی است که اوضاع کاغذ خراب است و کاغذهای وارداتی نیز با قیمت‌های گزافی در اختیار قرار می‌گیرد، این هم قیمت تمام شده خدمات چاپی را افزایش داده، هم کتاب را گران کرده، هم شمارگان را کاهش داده و هم مخاطب را بیش از گذشته از کتاب و کتابخوانی دور کرده است، چرا که در عادی‌ترین حالت ممکن یک ناشر برای چاپ یک کتاب ۱۰۰ صفحه‌ای حداقل ۱۰ بند کاغذ نیاز دارد، اگر قرار باشد این کاغذها از بازار امروز تهیه شود باید چیزی در حدود ۴ میلیون تومان برای کاغذ هزینه کند.
تزریق مُسکّنی از نوع کاغذ فرهنگی
اگرچه دولت در یکی دو سال اخیر مُسکّن‌هایی به بدنه نشر تزریق کرده و یکی از مهم ترین آنها کاغذ فرهنگی بوده است، اما وقتی در کلان ماجرا دقیق شویم، خواهیم دید که اگر بخشی از ۸۰ میلیون یورویی که سال گذشته دولت برای واردات کاغذ تحریر و روزنامه به کشور هزینه کرد، صرف برطرف کردن مشکلات ساختاری کارخانه‌های موجود می‌شد، امروز شاید ظهیرالاسلام مملو از کاغذهای وارداتی نبود و کاغذهای مازندران و پارس و چوکا و… نیز بخشی از فروشگاه‌ها و انبارهای کاغذ را به خود اختصاص داده بود.
اما در واقعیت ماجرا به نظر می‌رسد که دولت حداقل تا پیش از بحرانی شدن اوضاع دوباره ارز در ابتدای سال جاری، چنین تلاش و برنامه‌ای نداشته است، چرا که نه تنها هیچ حمایتی از تولید کاغذ نداشته و بالعکس شرایط واردارت را البته بنا به نیاز کشور هموار کرده است، هم‌چنین با انواع بخشنامه‌های دولتی، با انواع موانع راه را بر سر تولید نیز بسته است.
این البته اختصاصی به این دولت و آن دولت ندارد، چرا که همواره این مواجهه عامه‌پسند وجود داشته است که تولید کاغذ در ایران با توجه به منابع طبیعی و قطع درختان و … هیچ ضرورتی ندارد. حالا هم که چند سالی است طرح تنفس جنگل درست یا غلط اجرایی شده و مهم‌ترین کارخانه تولید داخلی کاغذ که فلسفه تأسیسش در مازندران استفاده از چوب برای تولید کاغذ بوده است، دستش از ماده اولیه خارج شده و واردات چوب نیز که خود قصه مفصلی است، با انواع و اقسام بخشنامه‌های محدودکننده و سخت‌گیرانه.
دولت چه دیر به فکر تولید کاغذ افتاد
حالا البته به نظر می‌رسد که دولت اگرچه دیر اما به فکر تولید کاغذ افتاده است، سرآغاز این موضوع سخنان جهانگیری در جلسه تیرماه شورای اقتصاد است که گفته بود: در حال حاضر با توجه به حذف ارز دولتی برای واردات کاغذ، فشار فراوانی بر صنعت چاپ و نشر و مطبوعات کشور وارد شده که باید با فراهم کردن شرایط تولید داخلی علاوه بر جلوگیری از خروج سالانه میلیون‌ها دلار ارز از کشور، برای واردات کاغذ مانع از هدررفت مواد اولیه باگاس در خوزستان شد که سالانه شاهد آتش گرفتن آنها و ایجاد مشکلات زیست محیطی در منطقه هستیم.
با این همه، حمایت از تولید داخلی کاغذ آن هم در سال جهش تولید تنها به حرف و روی کاغذ شدنی نیست، دولت باید در تمامی ابعاد و سازمان‌ها و نهادهای زیرمجموعه خود تولید کاغذ را در حمایت قرار دهد. نمی‌شود که حرف از تولید بزنیم و تعرفه واردات مواد اولیه برای تولید بالا باشد، نمی‌شود که حرف از تولید زد و سازمان‌های مالیاتی، آب، برق و … عرصه را بر کارخانه تنگ کنند.
تولید کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه که نیاز اصلی امروز ایران در حوزه کاغذ است؛ شدنی است، آن هم با ظرفیت و کیفیت بالا در صورتی که رقابت نابرابر و ناعادلانه میان واردات و تولید نباشد، درصورتی که نسبت به واردات خمیر کاغذ و دستگاه‌های مورد نیاز و … تسهیل صورت گیرد، فکری برای استفاده از باگاس برای تولید کاغذ در جنوب کرد و….
به نظر می‌رسد حمایت دولت برای تولید کاغذ شروع شده است، این را می‌توان از نرمش سازمان جنگل‌ها با کارخانه چوب و کاغذ مازندران تا اندازه‌ای درک کرد، ـ برداشت چوب‌های شکسته و افتاده از جنگل ـ موضوعی که در سال‌های گذشته حتی با ورود جهانگیری و واعظی به ماجرا نیز راه با جایی نبرد، اما بنا به گفته مدیر کارخانه مازندران تا یک ماه دیگر اجرایی می‌شود.
مصطفی سعیدی مدیرعامل کارخانه چوب و کاغذ مازندران با اعلام این خبر به تسنیم از برگزاری جلسات مذاکره با سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور خبر داده و می‌گوید: ما در این جلسات چند موضوع مهم برای کارخانه را مد نظر داشتیم، اول اینکه پس از تصویب قانون طرح تنفس جنگل، کارخانه حتی مجاز به برداشتن چوب‌های شکسته و افتاده از سطح جنگل نیز نبود. ما با مذاکرات توانستیم موافقت سازمان برای جمع‌آوری چوب‌های شکسته و افتاده از سطح جنگل را دریافت کنیم. بنا به وعده رئیس سازمان جنگل‌ها از یک ماه آینده کارخانه مجاز به این اقدام خواهد شد و این برای تولید بسیار خبر خوشی است.
وی ادامه می‌دهد: موضوع دوم تمدید قرارداد حفاظت از جنگل بود، ۴۰۰ نفر از پرسنل شرکت چوب و کاغذ مازندران در حوزه جنگل مشغول به فعالیت‌اند، با اجرایی شدن طرح تنفس جنگل ۳۰۰ نفر از کارمندان ما با سارمان جنگل‌ها قرارداد سالیانه برای حفاظت امضا کردند که این قراردادها امسال به دلایلی تمدید نشده بود. ما با رایزنی موفق شدیم که این قراردادها را نیز تمدید کنیم.
سعیدی تصریح می‌کند: سومین موضوعی که ما در این جلسات پیگیری کردیم مطالبه ۲۰۰ میلیاردی کارخانه مازندران از سازمان جنگل‌ها است که سالهاست مسکوت مانده است، اما در این جلسات مقرر شد که کمیته حقوقی و حسابرسی موضوع را بررسی کرده و طلب ما را پرداخت کند.
وی ادامه می‌دهد: موضوع دیگر نیز بررسی شکایت سازمان منابع طبیعی از ما بود، بر این مبنا که کارخانه برخی از اراضی ملی را تغییر کاربری داده است، ما با مستنداتی ثابت کردیم که این اراضی ملی نبوده بلکه کشاورزی بوده و ما کار غیرقانونی انجام نداده‌ایم.
در اینکه اکنون وقت تولید کاغذ است و تولیدکنندگان داخلی باید بزنگاه موجود را غنیمت بشمارند و تولید تحریر و چاپ و روزنامه را در اولویت قرار دهند، شکی نیست و بارها نیز از آن سخن گفته‌ایم، اما روی دیگر سخن مصرف‌کنندگان داخلی است که اگر در ۱۰ سال گذشته تولید داخل را با همه کم و کاستی‌ها قبول و از آن حمایت کرده بودند، امروز نیاز به این نداشتند که منتظر تخصیص ارز برای واردات کاغذ خارجی باشند و یا کاغذ را به قیمت‌های گزافی از بازار تهیه کنند.
بیشتر بخوانید: تولیدکنندگان کاغذ نیازمند کمک دولت برای عبور از بحران
