به گزارش چاپ و نشر آنلاین روزنامه ابتکار نوشت، با اینکه بعد از نوسانات بسیار، قیمت کاغذ تقریبا ثابت ماند و شاهدثبات قیمت کاغذ بودیم اما همچنان افزایش قیمت کتاب‌ها متوقف نشد. حالا هم که شنیده‌ها از عدم تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به کاغذ حکایت می‌کند و این به معنی جهش ناگهانی قیمت کتاب خواهد بود.
اگر چرخی در خیابان انقلاب یا کتابفروشی‌های آنلاین بزنید، قیمت بالای کتاب شما را هم شگفت‌زده می‌کند. به گفته نایب رئیس اتحادیه ناشران «در سال ۱۳۹۴ متوسط قیمت کتاب، ۱۴۰۰۰ تومان بود ولی در سال ۹۹ به قیمت ۴۲ هزار تومان رسیدیم». اما این در حالی است که مدتی است قیمت کاغذ ثابت مانده است. اما چرا همچنان قیمت کتاب افزایش داشته است. آموزگار در این رابطه گفته است: قیمت کاغذ نقش بسیار کوچکی در قیمت‌گذاری نهایی کتاب دارد.
هزینه ویراستار و صفحه‌بند به صورت جدی افزایش پیدا کرده است و حتی کاغذ با دو برار قیمت در بازار آزاد به فروش می‌رسد. قیمت کاغذ دولتی حدود ۱۶۰ هزار تومان است. هزینه کاغذ ۱۰ تا ۱۵ درصد قیمت تمام شده کتاب را در بر می‌گیرد؛ خاصه اینکه کاغذ کماکان به‌صورت یارانه‌ای به‌دست مصرف کننده می‌رسد، اما سایر اقلام هزینه‌ای برای تولید کتاب، بر اساس قیمت آزاد است. ثبات قیمت کاغذ به این ترتیب نمی تواند جوابگوی نیازهای تولید کتاب باشد.
نایب رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران همچنین پیش‌بینی کرد قیمت کتاب در آینده نزدیک افزایش یابد و افزود: هم اینک ناشران به دلیل نرخ تورم و زمان طولانی که به اصلِ هزینه‌های خود می‌رسند _که بیش از ۹ ماه پس از فروش کتاب تخمین زده می‌شود_ سود و خواب سرمایه را از دست می‌دهند. به همین‌دلیل در صنف تلاش داریم گردش پول و نقدینگی ناشران را سرعت ببخشیم.
اعظم کیان‌افراز، مدیر انتشارات افراز نیز حذف یارانه کاغذ را باعث نوسان ناگهانی بازار دانست و گفت: به‌طور طبیعی، کاغذ آزاد را به‌طور مرتب می‌خریم و نمی‌توانیم منتظر کاغذ دولتی باشیم چون هرهفته تولید داریم و نیاز به کاغذ داریم. اما مواقعی هم بوده که کاغذ دولتی رسیده و کار را اصطلاحا راه انداخته است. اگر کاغذ یارانه‌ای برسد از آن استفاده می‌کنیم اما سالی یک یا دو بار استفاده از کاغذ دولتی، کفاف چاپ سالانه ناشر را نمی‌دهد.
وی افزود: در حال حاضر هر بند کاغذ ۶۰ در ۹۰ را با ارز دولتی ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان تهیه می‌شود. این‌قیمت در بازار آزاد دو برابر یعنی حدود ۳۰۰ هزار تومان است. کاغذ یارانه‌ای هم که با ارز ۴هزارتومانی خریده می‌شود هم هست ولی محدود است. برای دریافتش باید در سامانه ثبت‌نام کرد و فرایند زمان‌بری هم دارد. کاغذ یارانه‌ای در دوسه‌سال اخیر که قیمت ارز و قیمت کاغذ بالا رفته و نوسان داشته، به ناشران کمک کرده اما همان‌طور که گفتم، به قدری نیست که کفاف کار ناشر را بدهد. به همین‌خاطر هم هست که کاغذ آزاد وارد می‌شود و قیمتش هم نسبت به کاغذ یارانه‌ای دو برابر یا دوبرابر و نیم است.
این‌ناشر در پاسخ به این‌سوال که اگر قیمت کاغذ آزاد از ۳۰۰ هزار تومان بالاتر برود و چندبرابر شود، چه وضعیتی برای بازار نشر و تولید کتاب پیش می‌آید، گفت: آن زمان وضعیت و اعداد و ارقام خیلی غیرمنطقی می‌شوند. اگر قیمت کاغذ آزاد در وضعیت فعلی دوبرابر شود و به بندی ۶۰۰ هزار تومان برسد، باید با کتاب کاغذی خداحافظی کرد. چون قیمت‌گذاری کتاب هم خیلی تخیلی و غیرمنطقی می‌شود.
افراز درباره راه‌حل پیشنهادی خود گفت: خوب است که ثبات قیمت کاغذ داشته باشیم و هربار با تغییر قیمتش روبهرو نشویم. در حال حاضر و در شرایط فعلی که قیمت ارز نوسان دارد و ارزش دلار بالا رفته است، خواه‌ناخواه قیمت کاغذ و مقوا هم بالا رفته و به نظرم تنها راه نجات صنعت نشر کشور، این است که کاغذِ با ارز دولتی به بدنه آن تزریق شود تا تولید ادامه داشته باشد. می‌دانیم که هرچه قیمت کاغذ و مواد اولیه بالا برود، قیمت کتاب هم بالا رفته و قدرت خرید مخاطب پایین می‌آید. بنابراین در شرایط فعلی، بهترین راه‌حل این است که کاغذ دولتی باشدو ثبات قیمت کاغذ تا حدی تامین شود.
اسماعیل حسن‌زاده، مدیر بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه نیز دراین‌باره گفته است: حقیقت این است که با توجه به بحران‌هایی که در کشور وجود دارد و مساله تحریم و حواشی اقتصادی آن، به‌طور معمول و در روندی عادی نمی‌شود کتاب چاپ کرد؛ چه برسد به اینکه شرایط بخواهد بدتر هم بشود.
وی افزود: به‌عنوان مثال، ما در حال حاضر کتاب‌هایی داریم که پیش‌تر چندین بار چاپ شده‌اند ولی به دلیل تعداد صفحات بالا، جلدسازی خاص یا نفیس و پرهزینه بودن، امروز امکان چاپ و فروش آنها وجود ندارد. موضوع این است که تولید آنها بسیار هزینه‌بر شده و هر اندازه هم که کف قیمت و سود را درنظر بگیریم، بازهم قیمتی فوق‌العاده بالا خواهند داشت و از آنجا که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و توان خرید این‌دست کتاب‌ها را ندارند، از چاپ‌شان صرف‌نظر کرده‌ایم.
این ناشر گفت: این‌مشکل، تنها یک‌نمونه از خروار است. حالا فکر کنید، کاغذ یارانه‌ای بخواهد قطع شود. در این صورت قیمت‌گذاری کتاب چگونه خواهد بود؟ و آیا با وضع اقتصادی موجود، خریداری برای آن کتاب داریم؟ این‌جاست که عملا صنعت نشر تعطیل می‌شود. حسن‌زاده گفت: اگر هزینه کاغذ، سه برابر شود، نه‌تنها من ناشر بی‌کار می‌شوم، بلکه مترجم‌ها، مولف‌ها، لیتوگراف‌ها، صحاف‌ها، چاپخانه‌دارها و تمام موسساتی که در آماده‌سازی کتاب نقش دارند، به تدریج کم‌کار و بی‌کار می‌شوند. ناشران همین حالا هم به‌زحمت خود را سرپا نگه داشته‌اند تا بحران فعلی را از سر بگذرانند. ثبات قیمت کاغذ باید حفظ شود.
مدیر بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه افزود: نتیجه‌گیری نهایی من این است که حذف یارانه کاغذ و به طور کلی برداشته شدن سوبسیدها، در اصل مطلوب و به نفع اقتصاد و فرهنگ کشور است، اما در شرایط فعلی، به تعطیلی کار کتاب و نشر می‌انجامد.
آموزگار اما وی از تخصیص ارز نیمایی به کاغذ اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: کاغذ یکی از اقلام مهم و اساسی در کشور است و تصور می‌کنم به‌زودی هرچه در راستای گرانی بر سر سایر ملزومات رفته، درباره کاغذ هم پیش آید.
حالا باید منتظر ماند و دید آیا در نهایت تصمیم مسئولان به خروج کاغذ از لیست کالاهای اساسی می‌انجامد یا خیر و آیا باید با کتاب کاغذی خداحافظی کنیم؟ به این رویه اگر پی بریم عدم ثبات قیمت کاغذ مشکلی بر مشکلات این حوزه خواهد افزود.
بیشتر بخوانید:
