تولید کاغذ از پسماندهای نیشکر جنوب؛ کمکی به جنگل های شمال

باگاس به‌ عنوان یکی از پسماندهای جانبی صنعت نیشکر این قابلیت را دارد که جایگزین الیاف استحصال شده از درختان برای تولید کاغذ باشد.

باگاس به‌ عنوان یکی از پسماندهای جانبی صنعت نیشکر این قابلیت را دارد که جایگزین الیاف استحصال شده از درختان برای تولید کاغذ باشد. تفاله ای که پس از استخراج شکر از نیشکر حاصل می شود باگاس نام دارد که می‌تواند نقش پراهمیتی در حفظ درختان شمال داشته باشد.

فائو از سازمان‌های بین‌المللی است که در زمینه توسعه کشاورزی فعالیت دارد. این سازمان در آخرین گزارش خود مساحت کل جنگل‌های جهان را سه میلیارد و ۴۵۴ میلیون هکتار اعلام کرد که سهم کشور ایران از این میزان ۱۱ میلیون و ۷۴ هزار و ۵۵۴ هکتار است.

به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از روابط‌عمومی شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی، طبق آمار جنگل و مراتع کشور در طول پنج دهه گذشته سطح جنگلی ایران از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۴ میلیون هکتار رسیده و این کاهش چشمگیر سطح جنگلی، جنگل‌های کشور را به یک بیابان بدون آب و علف تبدیل کرده است. در سال‌های منتهی به ۸۹ و ۹۰ بیش از ۱.۵ میلیون متر مکعب چوب از جنگل‌های شمال ایران برداشت شد که این حجم از برداشت در کنار برداشت‌های غیرقانونی سبب تخریب جنگل‌ها و کاهش سرانه فضای سبز کشور می‌شود.

برآورد شده سالانه ۶۳ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس و شمال ایران نابود می‌شوند و درهمین راستا سازمان جهانی فائو کشور ایران را یکی از ۷۰ کشور در حال توسعه دنیا عنوان کرده و معتقد است که این کشور پوشش جنگلی کمی دارد که با سرعتی بیشتر از دیگر نقاط دنیا در حال نابودی است.

البته این نعمت خدادادی و کمیاب با چالش قطع درختان برای تولید کاغذ ارتباطی تنگاتنگی دارد و قرن‌هاست که از درختان به عنوان منبع اصلی الیاف کاغذسازی نه تنها در ایران بلکه در جهان استفاده می‌کنند. چنانچه آمارها نشان می‌‌دهد، سرانه مصرف کاغذ در ایران ۲۸ کیلوگرم و برای تولید هر تن کاغذ ۱۵ اصله درخت قطع می‌‌شود.

سطح محدود جنگل‌های صنعتی کشور با کمتر از ۱۰ میلیون هکتار؛ توانایی پاسخگویی به این نیاز(تولید کاغذ) حتی در کوتاه مدت را ندارد و این در حالی است که منبع بالقوه و جایگزینی برای جلوگیری از قطع درختان و تهیه کاغذ مورد نیاز جامعه در قلب مزارع نیشکر خوزستان وجود دارد.

بیشتر بخوانید: جلوگیری از قطع درختان با پویش جمع‌ آوری کاغذ‌های باطله

تولید کاغذ از باگاس نیشکر 

باگاس به‌ عنوان یکی از پسماندهای جانبی صنعت نیشکر این قابلیت را دارد که جایگزین الیاف استحصال شده از درختان برای تولید کاغذ باشد. تفاله ای که پس از استخراج شکر از نیشکر حاصل می شود باگاس نام دارد که می‌تواند نقش پراهمیتی در حفظ درختان شمال داشته باشد. قابل ذکر است هر کدام از کارخانه‌های تولیدی شکر خوزستان در ازای ۱۰۰ هزار تن شکر تولید شده نزدیک به ۳۳۰ هزار تن باگاس تولید می‌کنند.

می‌ توان گفت، دولت می‌تواند به جای قطع درختان جنگل‌های شمال برای تولید کاغذ از این پسماند استفاده کند اما بازدهی باگاس در صنعت کاغذسازی نسبت به حجم بالای آن بسیار پایین بوده است. البته خوشبختانه با تلاش مستمر مسئولین توسعه نیشکر و صنایع جانبی در سال ۱۳۹۸ و سرمایه‌گذاری ستاد اجرایی فرمان امام و شرکت توسعه نیشکر احداث کارخانه کاغذسازی در حال انجام است.

در دنیای امروز بخش عمده کاغذ جهان از مغز چوب و الیاف سلولز تهیه می‌شود و در کشورهایی از قبیل سوئیس، آلمان و ژاپن که در ساخت کاغذ نسبت به سایر کشورهای جهان مقدم هستند؛ انواع و اقسام کاغذهاى سفید و رنگى را با بهره‌گیری از منابع جایگزین سلولزی از جمله باگاس، تولید می‌کنند.

می‌توان گفت، فرآیند قلیایی سودا متداول ترین فرآیند تهیه خمیر کاغذ از منابع لیگنو سلولزی غیر چوبی از جمله باگاس در جهان است.

ما امانت‌دارجنگل‌ها هستیم نه وارث آن‌ها و دست‌اندرکاران می‌توانند با حمایت از صنعت توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان، و اخذ تصمیم‌گیری‌های منصفانه و مدبرانه حامی حفظ جنگل‌های کشورو فرصت تنفس برای آن سرمایه ملی باشند.

توسعه نیشکر با استفاده از باگاس نیشکر در تولید محصولاتی نظیر کاغذ، ام.دی.اف، نئوپان، قدمی موثر در جهت حفظ جنگل‌های شمال ایران برداشته و صنعت سبز نیشکر خوزستان نیز این قابلیت را دارد که زخم‌های کهنه درختان شمال کشور را التیام بخشد.

یکی از راه‌های ساماندهی طلای سبز ایران در قلب استان خوزستان وجود دارد. در خوزستان سالانه یک میلیون تن محصولی با ارزش به نام باگاس از طریق مزارع نیشکر تولید می‌شود که منبع غنی و بسیار مطلوبی برای جایگزینی با درختان برای استفاده در صنایع مختلف است.

تولید کاغذ