این روزها بازار ظهیر الاسلام در سکوت مطلق بسر می برد بازاری که زمانی برو بیایی داشت اکنون خالی از جمعیت است، به گفته کاسبان ناراضی و نا امید که برخی از آنها قصد ترک شغل پدریشان را دارند، جنس هست ولی چون قیمت‌ها بالاست مشتری وجود ندارد اما این بحران کاغذ به ویژه بحران تولید کاغذ چاپ و تحریر از کجا شروع شد!؟
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از جهانی پرس؛ اگر نگاهی به گذشته داشته باشیم درمی‌یابیم که میزان تولید کاغذ چاپ و تحریر در سال ۹۷ به ۱۸.۶ هزار تن رسیده بود که این عدد نسبت به سال ۹۶ معادل ۵۷ درصد رشد داشته؛ این در حالی است که واردات نیز ۲۷۳ هزار تن بوده است؛ در حالی که کل نیاز بازار کشور در حوزه تولید کاغذ چاپ و تحریر به حدود ۳۲۰ هزار تن رسیده است که این اعداد و ارقام نشان می‌دهد که حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تن کسری واردات در سال ۹۷ وجود داشته است.
این موضوع باعث شده در حوزه تولید کاغذ چاپ و تحریر تولید نداشته باشیم، اما در بحث کاغذ تیشو و بسته بندی یا لاینر که مسئولیت به صورت کامل بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است، تولید طی سال‌های اخیر به خوبی پیش رفته و حتی به صادرات نیز منجر شده است؛ این در حالی است که در سال ۹۲، کشور در حوزه تیشو، ۵۰ هزار تن تولید داشته که این رقم در سال ۹۷ به ۱۵۳ هزار تن رسیده است؛ ضمن اینکه در سال ۹۲ در کاغذ تیشو ۸۷ هزار تن واردات داشته که این رقم در سال ۹۷ به ۶ هزار تن واردات و حتی ۱۰ هزار تن صادرات رسیده است.
عدم تولید کاغذ چاپ و تحریر و بحران پیش رو
به گفته مقیمی یکی از مسئولین این حوزه ، تولید تیشو در کشور در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۷ معادل ۳۰۰ درصد افزایش داشته است و این باعث شده بیش از ۱۲ برابر نیز کاهش در واردات را تجربه کنیم.
در کاغذ بسته‌بندی هم ۵۵۰ هزار تن تولید در سال ۹۲ صورت گرفته که همان زمان ۱۸۹ هزار تن واردات و ۵ هزار تن صادرات صورت گرفته است؛ در حالی که در سال ۹۷ به ۷۲۵ هزار تن تولید، ۲۲ هزار تن واردات و ۱۸۸ هزار تن صادرات رسیده‌ایم؛ این در حالی است که تولید کاغذ بسته‌بندی از ۵۵۰ هزار تن سال ۹۲ به ۷۲۵ هزار تن رسیده که بیش از ۲۰۰ هزار تن اضافه شده است.
در عین حال در حوزه کاغذ بسته‌بندی، واردات از ۱۸۹ هزار تن به ۲۲ هزار تن کاهش یافته که نشان از کاهش ۱۶۰ هزار تنی واردات دارد؛ ضمن اینکه صادرات نیز که ۵ هزار تن بوده به ۱۸۸ هزار تن رسیده است؛ این در حالی است که حدود ۱۵۵ هزار تن افزایش صادرات صورت گرفته که این رشد تولید و صادرات به این دلیل بوده که کل سیاستگذاری تولید، واردات و صادرات در وزارت صنعت بوده است؛ در حالی که در حوزه تولید کاغذ چاپ و تحریر که کار بر عهده وزارت ارشاد است، تولید صورت نمی‌گیرد.
وزارت ارشاد تعرفه واردات را بالا می برد!
افزایش تعرفه واردات کاغذ چند سالی است که نهادهای مصرف‌کننده را نگران کرده است. به گفته بسیاری از نمایندگان، اتحادیه‌ها معترض به افزایش تعرفه هستند و معتقدند که کیفیت کاغذ داخلی مناسب نیست و علاوه بر آن از نظر کمیت نیز نمی‌تواند جوابگوی مصرف باشد. سال ۹۵ طرح افزایش تعرفه واردات کاغذ از پنج درصد به ۱۴ درصد به منظور حمایت از تولید داخلی به کمیسیون ماده یک اتاق بازرگانی رفت که با مخالفت نمایندگان اصناف مصرف کننده کاغذ و وزارت ارشاد اجرایی نشد.
اما امسال دوباره زمزمه هایی شنیده می شود که با ورود کارخانه ای به اسم چوب وکاغذ مازندران تعرفه واردات بالا خواهد رفت، مجتمع‌های چوب و کاغذ مازندران، کاغذ پارس و مجتمع کاغذ امیرآباد هم اعلام کردند که توانایی تولید کاغذ چاپ و تحریر را دارند؛ این در حالی است که وزارت ارشاد به منظور تنظیم بازار، سیاست خود را بر این گذاشته تا مالیات بر ارزش افزوده را برای کسانی که واردات این نوع کاغذ را انجام می‌دهند؛ صفر در نظر گرفته و آنها را معاف کند؛ ضمن اینکه حقوق و عوارض و تعرفه‌ها را به ۵ درصد کاهش داده است با این روند باید دید چه پیش خواهد آمد.
تاثیر ارز بر نوسانات قیمت کاغذ
در سال ۹۷ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نوع ارز پرداختی به واردات کاغذ را به ۴,۲۰۰ تومان تغییر داد که این موضوع هم اکنون منجر به تولید نشده است؛ چراکه واردات به صرفه تر است؛ این در حالی است که مواد اولیه وارداتی برای تولید کاغذ چاپ و تحریر باید ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و نیز حقوق ورودی چوب را نیز بپردازد که این شرایط سبب شده تا تولیدکننده داخلی امکان تولید را نداشته باشد.
این در حالی است که بیس کارخانجات چوب و کاغذ مازندران، کاغذ پارس و مجتمع کاغذ امیرآباد بر روی تولید کاغذ چاپ و تحریر نیز متمرکزند؛ اما به دلیل این شرایط آنها بر روی تولید سایر انواع کاغذها متمرکز شده اند و می خواهند بازار را در انحصار خود قرار دهند. در این بین هم رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ از افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی قیمت کاغذ تحریر و مقوا خبر داد.
واردات کاغذ در سال ۱۴۰۰
آمارهای منتشر شده از واردات کاغذ تا پایان پاییز سال گذشته حاکی از کاهش چشمگیر واردات کاغذ تحریر و روزنامه است و در نهایت بعد از نوروز ۱۴۰۰ ناشران با مشکلات جدی در تامین کاغذ مواجه شدند و قیمت این محصول تقریبا نسبت به زمان مشابه سال قبل سه برابر شد.
بیشتر بخوانید: کارگاه های کوچک چاپ مازندران در معرض خطر تعطیلی
بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ هم از افزایش قیمت در سال جدید خبر داد، به گفته او اواخر دی ماه سال گذشته قیمت جهانی پالپ (خمیر کاغذ)، کاغذ و مقوا افزایش داشته و به تبع آن و همچنین به دلیل نوسانات نرخ ارز بر قیمت کاغذ در ایران هم تاثیر داشته، به طوریکه قیمت انواع مقوا و کاغذ تحریر حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش داشته است.
به گفته وی افزایش قیمت جهانی ۱۰ تا ۱۵ درصد بود اما افزایش قیمت داخلی ۲۰ تا ۲۵ درصد که علت آن مشکلات مربوط به واردات و تامین ارز بوده است، اما خبر نگران کننده این است که دولت تصمیم به افزایش نرخ ارز محاسباتی حقوق و عوارض گمرکی از ۴۲۰۰ تومان به ارز نیمایی، یعنی حدود ۲۵ هزار تومان دارد که افزایش قیمت شدید در نقطه فروش به مصرف کننده ایجاد خواهد کرد با این اوصاف بازار کاغذ همچنان با نوسانات قیمت‌ها روبه رو است.
