صبح روز چهارشنبه (۹ شهریورماه) در آستانه ۱۱ شهریور ماه که مزین به «روز صنعت چاپ» است؛ مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد از ۱۱ چاپخانه شهر تهران بازدید کرد.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد و تقدیر از فعالان صنعت
یازدهم شهریور در تقویم کشور با عنوان «روز ملی صنعت چاپ»؛ همواره یادآور تلاش مکتب معلمان و پیشکسوتانی است که در پس سال‌ها کار شبانه‌روزی، میراث ارزشمندی را خلق کرده‌اند که امروز مایه‌ی فخر و مباهات کشور است.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد در آستانه این رویداد بزرگ، به‌پاس قدردانی از سال‌ها تلاش و ممارست فعالان این صنعت معظم تصمیم گرفت که به دیدار تعدادی از چاپخانههای تهران برود و با اعطای لوحی از زحمات این تلاشگران قدردانی کند. چاپ و نشر نیز به‌عنوان رسانه‌ی همیشه همراه در کنار علی‌اکبر ابراهیمی بود تا بتواند گزارشی درخور از این بازدید را به سمع و نظر مخاطبانش برساند. در گزارش این سفر یک‌روزه به چاپ، با ما همراه باشید.
صبح روز چهارشنبه نهم شهریورماه، آخرین ماه از فصل تابستان با علی‌اکبر ابراهیمی مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد، رضا بشردوست معاون دفتر چاپ و نشر، محسن یگانه کاری مدیر اجرایی بیست و دومین جشنواره ملی صنعت چاپ و محسن شمس رئیس دبیرخانه دائمی جشنواره چاپ، همراه شدیم تا به دیدار تعدادی از چاپخانه‌داران تهرانی برویم. پس از مدتی سفر ما آغاز شد و به‌سوی تعدادی از چاپخانههای اطراف میدان بهارستان، حرکت کردیم.
هما
چاپخانه «هما» نخستین توقفگاه ما در این مجموعه بازدیدها بود. کریم زارع مدیر این مجموعه و پیشکسوت صنعت چاپ با رویی گشاده به استقبالمان شتافت و حق میزبانی را به‌خوبی ادا کرد. وی که در دهه ۶۰ فعالیت رسمی در اتحادیه و تعاونی چاپخانه‌داران داشت در ابتدا به‌مرور خاطرات و عمر رفته بر چاپ پرداخت و به سال‌های دفاع مقدس اشاره کرد، سال‌هایی که به گفته‌ی خودش ریالی از ارائه خدمات چاپ به خود اختصاص نمی‌داد و ترجیحش صرف هزینه برای رزمندگانی بود که جان‌برکف در مقابل دشمن ایستادگی می‌کردند.
وی در ادامه خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد به مشکلات چاپخانههای بخش خصوصی پرداخت و اظهار داشت: چاپخانههای دولتی در ابتدا برای انجام کار و سفارش‌های چاپی مجموعه خود تشکیل شدند اما علاوه بر آن، کار سایر بخش‌های خصوصی را نیز چاپ می‌کنند. اتحادیه چاپخانه‌داران به‌عنوان تشکل صنفی باید پیگیر این مشکل باشد و باید با حمایت از صنف در تعامل با سایر مجموعه‌ها از این موضوع جلوگیری کند.
زارع در ادامه ضمن قدردانی از زحمات مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد برای توسعه این صنعت، خاطرنشان کرد: اگر از دیوان قضا فرصتی برسد در ادامه راه همواره خدمت‌گزار صنعت چاپ خواهم بود.
تندیس برتر
چاپخانه «تندیس برتر» به مدیریت محمدرضا خسروی و محمدرضا حکیمی در خیابان اکباتان میدان بهارستان دومین مقصد ما برای دیدار بود. این مجموعه با داشتن ۱۲ سال سابقه تمامی کارهای چاپ از خدمات سلفون‌کشی، یووی، لترپرس، دایکات و… را به‌طور کامل در مجموعه‌ی خود انجام می‌دهد.
محمدرضا خسروی از گسترش فعالیت‌های این مجموعه در آینده‌ای نزدیک خبر داد و خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد اظهار داشت: با توجه به رشد و شکوفایی بازار بسته‌بندی، تصمیم داریم وارد حوزه جعبه و بسته‌بندی شویم و به‌زودی نیز ماشین‌آلاتمان را به‌روزرسانی خواهیم کرد.
گفتنی است که مجموعه «تندیس برتر» در فضایی با مساحت ۷۵۰ متر برای ۶۰ نفر اشتغال‌زایی ایجاد کرده است. ابراهیمی در پایان از قسمت‌های مختلف این مجموعه بازدید کرد.
اوج نیلی
«مجتمع چاپ و بسته‌بندی اوج نیلی» سومین توقفگاه مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد در این سلسله بازدیدها بود. محمد مشایخ، مدیر اجرایی این مجموعه که میزبانی ما را عهده‌دار بود از ریشه و پیشینه ۱۸ ساله اوج نیلی در بخش چاپ افست سخن گفت و اینکه این مجموعه حدود یک سال است که وارد حوزه چاپ دیجیتال شده است. وی گفت: در مجموعه ما ۸۰ نفر مشغول به کار هستند که ۶۰ نفر در بخش افست واقع در شمس‌آباد و ۲۰ نفر نیز در بخش دیجیتال در دفتر بهارستان ما فعالیت دارند.
وی راه‌اندازی کار تولیدی را سخت و پرزحمت برشمرد و خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد بیان داشت: وضعیت در صنعت چاپ احتیاج به بازگویی ندارد اما در اوضاع اقتصادی کنونی راه‌اندازی یک بخش وسیع تولیدی بسیار مشکل است. ما بدون درخواست وام و مساعده این مجموعه را راه‌اندازی کرده‌ایم و با توجه به بازار بد و گرانی مواد اولیه همچنان ایستادگی کرده‌ایم تا بتوانیم به هدفمان برسیم.
مدیر اجرایی مجتمع چاپ و بسته‌بندی اوج نیلی در ادامه به کمبود نیروی انسانی متخصص و خبره در صنعت چاپ اشاره کرد و گفت: در این زمینه طی یک سال اخیر رایزنی‌هایی برای تأسیس یک مرکز آموزشی یا آموزشگاه صنعت چاپ انجام داده‌ایم تا به این شکل پس از تعلیم نیروهای فارغ‌التحصیل در رشته‌های چاپ، گرافیک، طراحی و بازاریابی و آشنایی با مباحث علمی و عملی چاپ از نزدیک، از آن‌ها به‌عنوان نیروی کارآموز در این مجموعه دعوت به کار کنیم.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد نیز با استقبال از ایده آموزش اپراتور در حوزه چاپ از سوی این مجموعه بیان داشت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای همکاری در این طرح آماده است. کمیسیون آموزش در دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز راه‌اندازی شده است و ما به همین واسطه ایده شما را تا جایی که بتوانیم حمایت می‌کنیم.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد در پایان گفت: برای این مجموعه آرزوی توفیق داریم و با توجه به طرح‌های توسعه‌ای مدیریت اوج نیلی امیدواریم به‌زودی شاهد زمینه اشتغال جوانان در آن باشیم.
هادی
پس از جدایی یگانه کاری از تیم بازدیدکننده به‌اتفاق دیگر همسفران به خیابان ظهیرالاسلام برای دیدار با محمدهادی رمضانی پیر صنعت چاپ و مدیر چاپخانه «هادی» رفتیم و گوش جان به خاطرات وی سپردیم. او که از سال ۱۳۳۵ وارد این صنعت شده بود در سال ۱۳۴۵ با دعوت مرحوم مرتضی نوریانی برای تعلیم برخی از زندانیان به چاپخانه زندان قصر رفت. رمضانی در این رابطه خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد گفت: من آن زمان ۲۰ سال بیشتر نداشتم اما انگیزه و شوق فراوانی برای آموزش افراد حاضر در آنجا داشتم تا بتوانند پس از آزادی وارد بازار کار شوند. من یازده سال از عمر و جوانی خود را در این چاپخانه سپری کردم درحالی که حقوق اندکی می‌گرفتم و سرپرست مادر و خواهرانم بودم.
محمدهادی رمضانی که به گفته‌ی خود پس از مرحوم نوریانی به‌عنوان پدر صنعت چاپ شناخته می‌شود دارای چهار دیپلم صنعت چاپ از کشورهای آلمان و سوئیس است. وی همچنین نخستین واردکننده ماشین یووی به ایران است.
گیلان
پاساژ شقایق در خیابان ظهیرالاسلام جایی است که چاپ «گیلان» در آن قرار دارد. این مجموعه با مدیریت محمدرضا عبدالرزاق از آن چاپخانه‌هایی است که از پدر به پسر رسیده است. چاپ گیلان پنجمین میزبان ما به شمار می‌آمد. چاپ گیلان که ۷۵ سال است در تهران فعالیت دارد، ۱۵ سال پیش از آن نیز در گیلان قرار داشت. دستگاه‌های این مجموعه شامل ماشین‌های پنج و دو رنگ، لترپرس، ملخی، سلفون‌کش حرارتی و… می‌شود. عبدالرزاق به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد از تصمیم خود برای گسترش ماشین‌آلات این مجموعه خبر داد و اظهار داشت: یکی از دغدغه‌های جدی ما به‌عنوان چاپخانه‌دار به‌روزرسانی ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدمان است؛ موضوعی که با عدم همکاری بانک‌ها برای ارائه‌ی تسهیلات به سد خورده است.
عبدالرزاق در ادامه به دغدغه‌های امروز صنعت چاپ اشاره کرد و به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد گفت: در سال‌های اخیر خیلی از چاپخانه‌ها نتوانستند به خاطر شرایط اقتصادی دوام بیاورند. قیمت کاغذ باید ثبات پیدا کند چراکه ما حتی نمی‌توانیم برای یک هفته قیمت ثابتی به مشتری بدهیم. اگر هر چاپخانه سهمیه‌ای برای کاغذ داشته باشد کارها راحت‌تر انجام خواهد شد.
نقش الماس
مجتمع «چاپ نقش الماس» (بخشی از هلدینگ کیمیای نقش الماس) در خیابان ظهیرالاسلام واقع شده و توسط برادران حاجیلو مدیریت می‌شود. سعید حاجیلو از مدیران این مجموعه و عضو هیئت‌مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران تهران در ابتدا ضمن قدردانی از زحمات مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد اسلامی برای صنعت چاپ کشور، اظهار داشت: با حضور شما به عنوان مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد در این قسمت پیوند بسیار خوبی بین وزارتخانه و صنف شکل گرفته است. امیدوارم به‌زودی قدم‌های بزرگ‌تری برداشته شود چراکه این وزارتخانه و صنعت چاپ به یکدیگر گره خورده‌اند.
وی در ادامه یکی از مشکلات صنعت چاپ را واردات ماشین‌آلات چاپ برشمرد و گفت: مدتی است که تصمیم دارم یک ماشین چاپ چهار و نیم ورقی مدل ۲۰۰۷ را خریداری کنم اما برای خرید این ماشین چاپ که ۱۶ سال هم از عمرش گذشته، با احتساب هزینه حمل‌ونقل و مالیات، باید ۲۲ میلیارد تومان هزینه کرد که اصلاً مقرون‌به‌صرفه نیست.
حاجیلو ادامه داد: من حتی به سراغ ماشین‌های موجود در گمرکات کشور هم رفته‌ام اما متأسفانه راه به‌جایی نبرده‌ام. ایران دارد تبدیل به قبرستان ماشین‌آلات چاپ دنیا می‌شود. باید هر چه زودتر به داد این صنعت رسید چراکه صنعت چاپ به‌عنوان خیاط صنایع وظیفه دوخت لباس فاخر بر تمام تولیدات را دارد. به همین دلیل ماشین‌های مستهلک و قدیمی نباید زیاد در این مجموعه‌ها باشد. باید برای به‌روزرسانی این صنعت راهکاری اندیشید، زیرا با توجه به جهش ارز و نوسان نرخ آن در آینده دچار مشکلات عدیده‌ای خواهیم شد.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد در ادامه این دیدار با اشاره به اینکه از سال ۱۳۹۵ بحث واردات و صادرات صنعت چاپ به وزارت صمت واگذار شده است، گفت: نگاه وزارت ارشاد توسعه صادرات و برقراری دیپلماسی فرهنگی با کشورهای دیگر است، در این زمینه بهره‌مندی از دستگاه‌های مدرن و به‌روز ضرورتی است که باید به آن توجه شود. اکنون ظرفیت بسیار خوبی در صنعت چاپ کشور در حوزه صادرات و رقابت با کشورهای منطقه وجود دارد. به همین دلیل باید در بحث نوسازی و صادرات اقداماتی پیش‌بینی شود که صنعت چاپ ایران سرآمد کشورهای منطقه باشد.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد خاطرنشان کرد: علی‌رغم مشکلات، چاپ صنعتی گران، حساس و راهبردی است و تمام صنایع وابسته آن هستند. تمام محصولات برای تکمیل و هویت‌بخشی نیازمند به صنعت چاپ هستند. امیدوارم با همکاری صنف و فعالان بخش هرچه زودتر گام‌های مؤثرتری برای تقویت این صنعت برداشته شود.
هفتم تیر
«هفتم تیر» نام هفتمین چاپخانه‌ای است که ما برای بازدید به آنجا رفتیم. این چاپخانه که در سال ۱۳۶۳ با سهامداری کارگران صنعت چاپ آغاز به کار کرده است اکنون ۶۰۰ سهامدار دارد اما به گفته منوچهر یارعلی از ۱۰۰ سهامدار اولیه این مجموعه که اکنون به سن کهولت رسیده‌اند هیچ خبری در دسترس نیست تا سود سهامشان پرداخت شود! چاپخانه هفتم تیر درزمینه چاپ‌های امنیتی فعال است و در کنار آن چاپ بروشور و کاتالوگ را نیز انجام می‌دهد.
شهریور
هشتمین مقصد ما نیز چاپخانه «شهریور» بود. این چاپخانه با داشتن سابقه‌ای ۲۰ ساله خدمات صفر تا صد چاپ و پس از چاپ را زیر یک سقف به انجام می‌رساند.
خزر
چاپخانه «خزر» با مدیریت حسن قنبرزاده در خیابان لاله‌زار قرار دارد. خیابانی که روزگاری میزبان اهالی هنر بوده اما امروز به‌عنوان مرکز فروش کالاهای برقی شناخته می‌شود. مدیر این مجموعه که حدود نیم‌قرن است در صنعت چاپ فعالیت دارد، از اعضای مؤسس انجمن واردکنندگان ماشین‌آلات صنعت چاپ و همچنین اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ است.
قنبرزاده از آن دست استادکاران قدیمی صنعت چاپ است، فردی بسیار خوشرو و دوست‌داشتنی. وی مجوز تأسیس مجموعه خزر را در سال ۱۳۷۰ دریافت کرده و در حوزه چاپ و بسته‌بندی فعالیت دارد. وی که مهم‌ترین دغدغه خود را صادرات محصولات چاپی می‌داند خطاب به مدیرکل دفتر چاپ و نشر ارشاد گفت: برای توسعه صنعت چاپ باید دست چاپخانه‌داران را باز گذاشت؛ دغدغه من موانعی است که در راه صادرات محصولات چاپی قرار دارد.
ابراهیمی نیز در پاسخ به وی گفت: ما در حوزه صادرات تابع قانون هستیم و هیچ مشکلی هم در این زمینه وجود ندارد. در کمترین زمان مجوزهای مربوط به تولید و مجوز چاپ و پیش از چاپ را ارائه می‌دهیم. برای صادرات سفارشات به خارج کشور که مغایر با شئونات و مسائل شرعی نباشد نیز هیچ‌گونه مانعی وجود ندارد.
نقش گستر
مقصد دهم به میزبانی چاپ «نقش گستر» و سلیمان اسماعیلی در خیابان بهار جنوبی قرار داشت. این بازدید در اصل دیدار دو دوست و همکار قدیمی بود که طبعاً فضای آن گرم‌تر از سایر دیدارها شد. اسماعیلی که خود سال‌ها در وزارت ارشاد اسلامی و در دفتر چاپ و نشر این وزارتخانه فعالیت داشت طی این دیدار برخی از مشکلات عدیده این صنعت را به دوستان و همکاران فعال خود در وزارتخانه یادآور شد و از آن‌ها برای تلاش‌هایشان در این زمینه تشکر کرد.
جامع
توقفگاه بعدی نیز چاپ «جامع» به مدیریت محمود کوچکی بود که در خیابان منوچهری قرار داشت. کوچکی در این دیدار خطاب به علی‌اکبر ابراهیمی گفت: مهم‌ترین مشکل ما در حوزه لوازم یدکی است. مدتی است که پمپ یکی از دستگاه‌های ما خراب شده است و ما متوسل به پمپ‌های داخلی شده‌ایم. مسئله بعدی نیز بازسازی و به‌روزرسانی صنعت است که باید با همکاری بانک‌ها زمینه برای دریافت تسهیلات لازم فراهم شود.
وی ادامه داد: در گذشته که مجوز واردات توسط وزارت ارشاد انجام می‌شد کارها سریع‌تر انجام می‌گرفت و دریافت مجوز با پیچیدگی خاصی همراه نبود اما اکنون‌که این روند در دست وزارت صنایع قرار دارد، در این زمینه با مشکلاتی مواجه هستیم.
ابراهیمی در ادامه صحبت‌های کوچکی گفت: در رابطه با مجوزها گله زیاد است. متولیان ارشاد علاقه‌مند به در دست گرفتن صفر تا صد این موضوع برای جلوگیری از دوگانگی هستند. تدابیری هم انجام شده تا ما در حوزه واردات و صادرات هم ورود کنیم.
وی ادامه داد: در صورت رفع شدن مشکلات مربوط به ارز، خوش‌بین به روی دادن اتفاقات خوبی درزمینه نوسازی ناوگان چاپ هستیم. در حال حاضر مشکلات ارزی، تحریم و حتی نوع واردات در کشور وجود دارد که امیدوارم به‌زودی مرتفع شود زیرا با توجه به شأن و ارزش صنعت چاپ و قدمتی که دارد شایسته است که از امکانات بیشتری برخوردار باشد.
جامی
چاپخانه «جامی» در خیابان حافظ آخرین مقصد ما در این بازدید بود که انجام شد. میریونس جعفری که پذیرایی گرمی از میهمانان خود به عمل آورد، از ورود خود به صنعت چاپ سخن گفت. وی بیان داشت: من در سال ۱۳۴۴ با امضای عبدالعلی شریفی، از متخصصان یگانه و بنام صنعت چاپ به‌عنوان چاپچی مشغول به کار شدم. سند این اتفاق در کتاب صد چهره ماندگار صنعت چاپ منتشر خواهد شد.
وی که اکنون نایب‌رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران و عضو کمیسیون رسیدگی به تخلفات وزارت ارشاد است در سال‌های ۱۳۵۶ تا ۱۳۵۸ توسط مرحوم نوریانی برای گذراندن دوره‌های چاپ و افست به کشور آلمان می‌رود و موفق به دریافت سه دیپلم چاپ از این کشور می‌شود.
بیشتر بخوانید: آیین پاسداشت روز ملی صنعت چاپ؛ یک صنف، یک خانواده
جعفری در این دیدار ضمن قدردانی از حضور علی‌اکبر ابراهیمی در چاپخانه جامی، برای مسئولان دلسوز این صنعت از خداوند توفیق خواست.
نویسنده: شیما عسگری
