میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی برگزار شد

میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی با حضور کارشناسان چاپ 

کتاب های درسی و توزیع آن میان دانش آموزان یکی از چالش های جدی دولت ها در تمام جهان است. بر همین اساس میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی در جریان برگزاری سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران امروز (۲۶ اردیبهشت) از سوی اتحادیه لیتوگرافان و چاپ دیجیتال در سرای اهل قلم برگزار شد.

چاپ کتاب های ۶ ساله دوم تحصیل در شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی 

به گزارش چاپ و نشر آنلاین میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی با حضور جلال ذکایی مشاور اتحادیه لیتوگرافان، حمید فریور مدیر روابط عمومی شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی و مهرداد مصدقی مدیر فنی شرکت افست برگزار شد. در ابتدای میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی حمید فریور، اظهار داشت: کتاب های درسی دارای تیراژ ۸۰ میلیون نسخه ای در قطع رحلی و وزیری با بیش از هزار عنوان هستند که این عناوین از تیراژ ۵۰۰ تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه به چاپ می رسند.

وی در میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی ادامه داد: چاپ کتاب های درسی یک تولید بی وقفه است که دو ماه پیش از شروع سال تحصیلی، چاپ سال آینده آن‌ها آغاز می شود. شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی با پیشرفته ترین دستگاه ها بی وقفه در طول سال به چاپ و صحافی کتاب های درسی می پردازد.

فریور در ادامه با بیان اینکه شرکت چاپ کتاب های درسی، پس از تقسیم نظام تحصیلی به دو دوره ۶ ساله ابتدایی و متوسطه، چاپ کتاب های درسی ۶ ساله دوم را بر عهده گرفت، اظهار داشت: شرکت علاوه بر چاپ وظیفه توزیع کتاب های درسی را نیز برعهده دارد. البته تا سه سال پیش توزیع کتاب های درسی میان کتاب فروشی های سراسر کشور انجام می شد که اکنون با تغییر رویه توزیع، در میان مدارس کشور صورت می پذیرد.

وی در رابطه با تغییر رویه توزیع کتاب های درسی در میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی توضیح داد: در بسیاری از کشورها این الگو؛ یعنی توزیع کتاب از طریق مدارس اجرا می شود. ما در تابستان هر سال با مشکل پخش کتاب به علت تعداد بالا مواجه بودیم. از سوی دیگر رقابتی منفی میان کتاب فروشی ها شکل گرفته بود که مجموع این عوامل موجب اتلاف سرمایه ملی می شد، زیرا به کتاب های درسی یارانه تعلق می گیرد و بازگشت کتاب ها به معنای از دست رفتن سرمایه، وقت و انرژی بود.

فریور با اشاره به اینکه از روند تالیف و تولید کتاب های درسی از سال ۱۳۰۰ در سه مرحله تغییراتی داشته، بیان داشت: در دوره اول شکل گیری مدارس، تولید کتاب انحصاری مانند اکنون بود. دوره دوم مربوط به دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد بود که کتاب ها به سمت چند تالیفی پیش رفتند و توسط ناشران مختلف تولید می شدند. دوره سوم نیز مربوط به پیش از انقلاب تا امروز است که به سمت تمرکزگرایی و انحصار در تولید و توزیع رفته است. در بخش تالیف سیاست های کلانی وجود دارد که به یک تالیفی گرایش دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا آینده کتب درسی به سمت دیجیتال و کتاب های E- Book پیش می رود یا به همین شکل ادامه می یابد، پاسخ داد: در این رابطه سه نشانه قابل بیان است که به پیش بینی آینده کتب درسی کمک می کند. نخستین نشانه مربوط به ۱۰ سال قبل است که برخی از کتاب ها به ویژه کتاب های قرآن به همراه یک CD شامل محتوای صوتی، تصویری، انیمیشن و آزمایش به دانش آموزان ارائه می شد که بسیاری از آن ها به دلیل نداشتن کامپیوتر یا لپ تاپ از این محتوا بهره ای نبردند.

به گفته فریور در میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی، نشانه دوم مربوط به سال ۱۳۹۸ با نصب QR COD در کتاب های درسی است. سومین نشانه نیز مربوط به دو سال اخیر و دوران کرونا و راه اندازی پلت فرم های آنلاین مانند «شبکه شاد» است که به صورت دیجیتال آموزش، ارائه و امتحان توسط معلم و دانش آموزان انجام می شد.

وی ادامه داد: این سه نشانه در کنار توضیحات مدیران آموزش و پرورش نشان می دهد سیستم آموزشی از این موضوع که تنها کتاب برای نظام آموزشی موثر نیست، آگاهی پیدا کند. از این رو توجه به ظرفیت دیجیتال و محدودیت کتاب فیزیکی بیشتر شده به طوری که این روند چه کند و آهسته و چه پرشتاب راه خود را ادامه خواهد داد.

مدیر روابط عمومی شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی در رابطه با تنوع در موضوعات کتب درسی گفت: ما این امکان را از نظر نرم افزاری و سخت افزاری داریم اما نظام تالیف کتاب درسی ایران به دلیل نگاه ایدئولوژیکی که دارد به سمت گستردگی در متون نخواهد رفت.

فریور در جریان میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی در پاسخ به این پرسش که شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی در حوزه کاغذ تا چه اندازه از تولیدات داخل استفاده می کند، اظهار داشت: از نظر فنی کاغذهای خارجی می تواند بهره وری کار را افزایش دهد در صورتی که استفاده از کاغذ ایرانی روند و سرعت تولید را مختل می کند. به هر حال نگاه مدیران آموزش و پروش استفاده از کاغذ تولید داخل است که با افتخار هم به سمت کاغذ تولید داخل می روند.

وی در میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی ادامه داد: ما هر سال حدود ۳۰ هزارتن کاغذ مصرف می کنیم که در بهترین حالت توانستیم ۱۲ هزار تن کاغذ از کارخانه چوب و کاغذ مازندارن دریافت کنیم؛ البته با وجود اینکه راندمان کار با کاغذ ایرانی پایین می آید اما ما مشکلی برای استفاده از آن نداریم.

فریور در رابطه با پذیرش سفارش چاپ کتب درسی کشورهای همسایه در شرکت چاپ و نشر کتاب درسی خاطر نشان کرد: در این زمینه تنها مباحث تکنولوژی و فنی در میان نیست بلکه موضوع رقابتی سخت با کشورهایی مانند ترکیه یا امارات مطرح است. همچنین در کشور ما مشکلاتی مانند تحریم، انتقال پول و بحث فرهنگی در حوزه چاپ مطرح است که مشکلاتی را در این زمینه ایجاد می کند.

آمادگی شرکت افست برای چاپ کتب درسی کشورهای منطقه

مهرداد مصدقی مدیر فنی شرکت افست در ادامه میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی اظهار داشت: کنار گذاشتن فرآیند چسب گرم به دلیل تیراژ بالا، فرصت کم و هزینه متفاوت عملی نیست. ما در شرکت افست در مجموع شیفه روز و شب ۲۰ هزار نسخه کتاب تولید می کنیم که این کتاب ها باید در شهریور ماه تولید شوند.

بیشتر بخوانید: نشست چاپ کتاب بر اساس تقاضا (POD) در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد

وی در میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی افزود: میلیونی بودن تیراژ کتاب های درسی، چاپخانه ها را در استفاده از تکنولوژی محدود می کند. در این شرایط تنها چسب گرم پاسخگوی نیازمان خواهد بود اما این شرایط در حوزه کتاب های دانشگاهی که قیمت های بالاتری دارند، متفاوت است. قیمت کتاب های درسی دولتی است و به همین خاطر مقرون به صرفه نیست که با کیفیت دیگری به چاپ برسد.

در ادامه میزگرد تخصصی آینده کتاب های درسی، مصدقی در رابطه با چاپ کتاب های درسی کشورهای منطقه در شرکت افست اظهار داشت: شرکت افست در سال ۲۰۰۴ میلادی کتب درسی افغانستان را به مدت سه سال چاپ کرد اما به دلیل مسائل سیاسی و فشارهای آمریکا بر دولت افغانستان این همکاری ادامه نیافت و در حال حاضر نیز فشارهایی بر کشورهای منطقه برای عدم همکاری در چاپ کتب درسی وجود دارد. البته اگر دستگاه دیپلماسی کشور در این زمینه برنامه ای داشته باشد، این امکان در هر دو شرکت وجود دارد.