آمارها نشان می دهد که ورود محصولات چاپی به کشور در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با سال ۹۹، چهار برابر شده و به ۱۶۲ هزار تُن رسیده است.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از تسنیم، صنعت چاپ و بسته بندی در دهه ۹۰ مسیری متفاوت را طی سال های پس از پیروزی انقلاب گذرانده است. در همان سال های ابتدایی دهه ۹۰ عمده نگرانی فعالان این صنف و مسئولان فرهنگی این بود که اساساً این صنعت به‌عنوان یک صنعت در ایران شناخته نمی شود و واردات بی رویه محصولات چاپی و خروج ارز ناشی از آن اجازه نمی داد که این صنعت نفس بکشد.
شرکت های داخلی عمده سفارشات خود را به کشورهایی از جمله ترکیه می دادند و شرکت های ترک که بازار خوبی در ایران داشتند، اقدام به تأسیس شعبه در ایران می کردند. واردات محصولات چاپی در سال های ابتدایی دهه ۹۰ بنا به گفته مدیرکل ارشاد وقت؛ ماهانه سه هزار میلیارد تومان بوده است، اما در یک حرکت ناگهانی و طی چهار تا پنج سال بعد از آن ورق برگشت و واردات محصولات چاپی در کشور به‌شدت کاهش یافت و از واردات یک‌میلیارد دلاری به کمتر از ۵۰ میلیون دلار رسید.
حالا این شرکت های ایرانی بودند که نه تنها عمده محصولات مورد نیاز را در داخل تولید می کنند؛ بلکه چرخ صادرات را نیز اگرچه کند ولی به گردش انداختند.
با آمدن ویروس کرونا صنعت چاپ نیز در ایران و در همه کشورهای جهان تخت تأثیر قرار گرفت. اگر چه در دوره ای حجم سفارشات شرکت های داخلی به ویژه در حوزه بسته بندی افزایش پیدا کرد، اما بسته شدن مرزها موجب شد تا روند صادرات کاهش پیدا کند و ایران از مسیری که در صادرات در حال پیمودن بود تا اندازه ای دور شود.
تغییرات نرخ ارز، تغییر قیمت مواد اولیه، عدم دسترسی آسان و سریع به مواد اولیه و حالا فرسودگی ناوگان چاپ موجب شده تا روند رو به رشد صنعت چاپ ایران در تولید و در صادرت با کندی مواجه شود.
آمارهای دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد از از صادرات و واردات محصولات چاپی در سال ۱۴۰۰ نیز این ادعا را به خوبی نشان می‌دهد. در این گزارش در تلاش هستیم تا با نگاهی به آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از صادرات و واردات محصولات چاپی به بررسی وضعیت بپردازیم.
بیشتر بخوانید: آژیر خطر فرسودگی ناوگان صنعت چاپ ایران به صدا در آمد
صادرات ۱۹ هزار تن محصول چاپی ایران در بهار
بر اساس آمارهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سه ماهه نخست سال جاری بالغ بر ۶۶ مجوز برای صادرات ۱۹ هزار تُن محصول چاپی تولید شده در ایران صادر شده است. با توجه به وضعیت صنعت چاپ در دوران کرونا و عدم دسترسی به مواد اولیه و متغیر بودن نرخ ارز، آمار موجود آمار قابل قبولی در وضعیت فعلی صنعت چاپ به شمار می رود؛ ولی بارو کارشناسان این حوزه این است که ظرفیت این صنعت برای صادرات بسیار بیش از رقم فعلی است.
همچنین در سه ماه نخست سال ۱۴۰۰ نیز۱۳۴ مجوز بری ثبت سفاش ورود ۱۳ هزار تن محصول چاپی به کشور صادر شده است. علاوه بر آن ۱۷۱ مجوز برای ترخیص ۱۳ هزار تن محصول چاپی از گمرک و ورود به کشور صادر شده است.
صنعت چاپ در سال‌های اخیر از حجم واردات محصولات خود به شدت کاسته و بسیاری از نیازها کشور حالا در داخل تولید می‌شود، اما برخی محصولات بسته بندی هم‌چون تتراپک های چند لایه مورد مصرف در بسته‌بندی شیرها و آب‌میوه‌های مدت‌دار در داخل امکان تولید آن‌‌ها وجود ندارد.
تلاش فعلان صنعت چاپ در سال های اخیر این بوده که حجم واردات محصولات چاپی به کشور کاهش پیدا کند، در این میان ایران که در سال های گذشته بازاری مطمئن برای شرکت های تولیدی محصولات چاپی ترکیه بود، حالا خود به یکی از صادرکنندگان به کشورهای همسایه مبدل شده است. به نظر می رسد سرمایه گذاری و سیاست گذاری در زمینه توسعه بیشتر چاپ بسته‌بندی می تواند هم از حجم واردات کاسته و هم بر حجم صادرات اضافه کند.
کاهش آمار صادرات در تابستان
آمارها سه ماهه دوم نیز نشان می دهد که در تابستان ۱۴۰۰ نیز، ۶۲ مجوز بری صادرات دو هزار تن محصول چاپی صادر شده است که در قیاس با فصل بهار آمار صادرات کاهش محسوسی را تجربه کرده است.
همچنین ۱۲۸ مجوز ثبت سفارش برای ورود ۲۵ هزار تن محصول چاپی صادر شده است، علاوه بر آن مجوز ترخیص و واردات ۵۴ هزار تن نیز صادر شده است. آمارها نشان می‌دهند که در تابستان گذشته آمار صادرات کاهش محسوسی را تجربه کرده و در مقابل آمار واردات افزایش ناگهانی داشته است.
در پاییز ۱۴۰۰، صادرات با چند مرتبه افزایش به سه هزار تن با صدور ۸۸ مجوز رسیده است، همچنین ۱۴۵ مجوز نیز برای واردات چهار هزار تن محصول صادر شده است.در عین حال مجوز ثبت سفارش برای وادرات شش هزار تن دیگر نیز صادر شده است.
افزایش حجم واردات محصولات چاپی در زمستان
در زمستان باز شاهد کاهش حجم صادرات محصولات چاپی به هزار تن و افزایش حجم واردات به ۸۹ هزار تن بوده‌ایم. این افزایش ناگهانی واردات محصولات چاپی موجب شد تا در سال ۱۴۰۰ در مجموع ۱۶۲ هزار تن محصول چاپی به کشور وارد شود و در مقابل تنها ۲۴ هزار تن محصول چاپی از ایران صادر شود. علاوه بر این، مجوز ثبت سفارش واردات ۶۵ هزار تن نیز صادر شده است که این رقم واردات محصولات چاپی را افزاش قابل توجهی می دهد.
اما آمار سال ۱۳۹۹ چگونه بود و با صادرات و واردات محصولات چاپی در سال ۱۴۰۰ چه تفاوتی کرده است؟
در سال ۹۹ در مجموع ۲۷۳ مجوز برای صادرات ۲۰ هزار تن محصول چاپی صادر شده است. در قیاس با این آمار، باید گفت در سال ۱۴۰۰ تنها چهار هزار تن یعنی ۲۰ درصد در آمار صادراتی شاهد افزایش بوده‌ایم. در مقابل مجوز ترخیص ۳۹ هزار تن محصول چاپی از گمرک در سال ۹۹، در سال ۱۴۰۰ با مجوز ترخیص ۱۶۲ هزار تن محصول چاپی مواجه بوده‌ایم که افزایش قابل توجهی است.
