نشست کارگروه آسیب‌شناسی صنعت چاپ و راهکارهای برون‌رفت از مشکلات چاپخانه داران روز دوشنبه ۱۳ بهمن‌ماه در محل اتحادیه چاپخانه‌داران تهران و با حضور جمعی از فعالان و بزرگان صنعت چاپ برگزار شد.
در این نشست که با حضور احمد ابوالحسنی رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران، احمدرضا اعتمادمظاهری مدیرعامل شرکت تعاونی چاپخانه‌داران تهران، رضا رضایی مدیر چاپ آپادانا، اسکندر خمسه‌پور مدیر انجمن پیشکسوتان صنعت چاپ ایران، حمید متواضع مدیر چاپ ابیانه، تقی علیان مشاور عالی هیئت‌مدیره، حسین احمدی مدیر صنایع چاپ مادرول، سعید حاجیلو عضو هیئت‌مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران تهران و مدیرعامل مجتمع چاپ نقش الماس، مجیدرضا اسماعیل‌زاده مدیر کیان چاپ و عزیزالله اعلانی مدیر چاپ حمید برگزار شد؛ مشکلات چاپخانه داران مطرح و راهکارهای مقابله با آن موردبررسی قرار گرفت.
توجه به اهمیت صنعت چاپ در بخش صادرات
احمد ابوالحسنی، رئیس اتحادیه چاپخانه داران تهران یکی از مهم‌ترین مشکلات چاپخانه داران موجود در صنعت چاپ را عدم آگاهی مسئولان مربوط دانست و بیان داشت: متأسفانه تصمیم‌گیران نظام جایگاه صنعت چاپ را نمی‌دانند؛ به همین دلیل برای شروع کار نیاز داریم تا عظمت و ظرفیت این حوزه به افراد مسئول شناسانده شود.
وی با اشاره به اهمیت چاپ در حوزه صادرات اظهار کرد: ارزآوری که صنعت چاپ می‌تواند برای کشورمان داشته باشد غیرقابل‌انکار است. به طور مثال بسته‌بندی شکلات به‌صورت شکیل برای صادرات به‌شدت وابسته به صنعت چاپ است؛ ارزش‌افزوده‌ای که این حوزه در این بخش ایجاد کرده است بسیار مفید بوده و مسئولان باید به این امر توجه داشته باشند که نقش بسته‌بندی تا چه حد می‌تواند در حوزه صادرات نقش تعیین‌کننده ایفا کند.
عدم وجود اطلاعات آماری در برنامه‌ریزی‌ها
در ادامه اسکندر خمسه‌پور، پیشکسوت صنعت چاپ بیان داشت: یکی از مشکلات چاپخانه داران این است که آمار و اطلاعات درستی نداریم تا با توجه به آن برنامه‌ریزی و اقدام کنیم. باید آمار ماشین‌آلات و چاپخانه‌هایمان را داشته باشیم تا بتوانیم حرفهای عمل کنیم. داشتن یک آمار درست و صحیح نیز نیازمند یک کارشناس است، استخدام یک کارشناس حرفهای هم نیاز به بودجه دارد؛ به همین دلیل باید به فراهم‌سازی این بودجه از طریق اعضای اتحادیه فکر کرد. ما باید یک دفتر مشترک نیز برای اتحادیه همه استان‌ها داشته باشیم تا از این طریق و با در دست داشتن آمار و اطلاعات صحیح، سرمایه‌گذاری انجام دهیم.
صدور مجوزهای بی‌رویه در صنعت چاپ
رضا رضایی مدیر چاپ آپادانا و از پیشکسوتان صنعت چاپ کشور نیز بیان داشت: صنعت چاپ در کشور ما شناخته‌نشده است؛ درصورتی‌که این حوزه با تمام حوزه‌های زندگی در ارتباط است. این بخش با سلامت و جان مردم سروکار دارد؛ اگر یک ماه کار نکند کل صنایع کشور می‌خوابد. چاپ پشتوانه‌ی صنایع پایدار است. بر عهده ماست که صنعت چاپ را به مسئولان بشناسانیم. در این ۵۲ سالی که در این حوزه فعال هستم اولین بار است که می‌بینم صنعت چاپ در مسیر درستی حرکت می‌کند.
وی افزود: یکی از شرکای ما قصد داشت در کانادا در حوزه چاپ و رسته‌ی روتوگراور سرمایه‌گذاری کند؛ دولت کانادا مجوز تأسیس این کارخانه را به شرطی صادر کرد که هیچ کاری در این خصوص در خود کشور کانادا فروخته نشود چراکه فعالیت در این رسته در خود کانادا به حد اشباع رسیده بود و آمار و اطلاعات مربوط به این حوزه به‌صورت کامل در اختیار مسئولان آن بخش قرار داشت؛ ولی مجوز چاپخانه را به شرطی صادر کردند که کارها از مناطق دیگر دنیا سفارش داده شود؛ این یعنی دولت کانادا آمار دقیقی در حوزه چاپ در اختیار دارد.
وی افزود: بخش عمده صادرات کشور مدیون صنعت چاپ است اما متأسفانه این اثر در جایی محاسبه نمی‌شود. هر کاری باید تخصصی پیش برود. یک نفر ماشین چهار رنگ چهار و نیم ورقی وارد می‌کند و پشت سر آن افراد دیگر هم این بازار را خوب تشخیص داده و این ماشین را وارد می‌کنند، مگر چه میزان در کشور به این ماشین و خدماتش نیاز دارند؟
ما باید یک آمار درست از ماشین‌آلات واردشده داشته باشیم تا بتوانیم بازار را کنترل و با برنامه‌ریزی درست از ورشکستگی‌های احتمالی مجموعه‌های چاپی جلوگیری کنیم. طبق اصل ۴۴ عمده فرماندهی هر صنعت به دست اتحادیه‌اش است؛ اتحادیه‌های ما از توانایی‌هایشان بی‌اطلاع هستند. به نظر بنده اگر ترنور مالی (حجم معاملات) صنعت چاپ برای دولت مشخص شود متوجه جایگاه این بخش خواهند شد و حتماً از آن حمایت خواهد کرد.
ایجاد کمیسیون برای حل مشکلات چاپخانه داران
احمدرضا اعتمادمظاهری مدیرعامل شرکت تعاونی چاپخانه‌داران تهران در ادامه بیان داشت: در طول این سال‌ها حرفهای زیادی درباره مشکلات بیان‌شده و ما تقریباً می‌دانیم که مسائل صنعت چاپ چیست. اکنون باید یک برنامه‌ریزی مدون انجام دهیم، چک‌لیست تهیه کنیم و با توجه به زمان‌بندی جلو برویم.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلات چاپخانه داران سازمان‌ها و متولیان هستند که به‌جای کمک مشکل ایجاد می‌کنند! وزارت ارشاد به‌عنوان متولی صنعت چاپ با ما بسیار غریب‌وار برخورد کرده است. ما باید راهکار ارائه دهیم، یکی از این راهکارها می‌تواند ایجاد کمیسیون‌های تخصصی باشد تا به کسانی که قصد سرمایه‌گذاری و فعالیت در صنعت چاپ را دارند راه درست نشان داده شود. کمیسیون‌هایی که با داشتن دانش لازم و آمار صحیح بتوانند مسیر صحیح سرمایه‌گذاری‌های پرسود را در اختیار فعالان صنعت چاپ قرار دهند.
اتحادیه خانه‌ای برای چاپخانه‌داران
حمید متواضع، مدیر چاپ ابیانه یکی از مهم‌ترین مشکلات چاپخانه داران این صنعت را نبود همیاری در بین چاپخانه‌داران دانست و افزود: در حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد از چاپخانه‌ها در حال حاضر فعالیت خوب و روبه‌جلویی دارند اما باقی آن‌ها یا در حال بسته شدن هستند و یا در کسادی به سر برده و به‌اصطلاح روز به روز می‌گذرانند؛ با توجه به تجربه و احساسی که دارم واقعیت را این‌گونه می‌بینم.
وی توضیح داد: حقوق کارمندان و کارگران این حوزه بسیار کم است؛ اما به دلیل آشفتگی‌هایی که از زمان گران شدن قیمت ارز در کشور ما به وجود آمده است تنها کاری که توانسته‌ایم انجام دهیم حفظ مجموعه و کارمندان و کارگرانمان بوده است. با وجود همه این مشکلات اما عده‌ای برای گرفتن سفارش، با قیمت‌هایی کار می‌کنند که به ضررشان تمام می‌شود. باید برای این موضوع نیز فکری اندیشیده شود.
متواضع ادامه داد: چاپخانه‌های کوچک در حال حاضر رو به اضمحلال هستند و باید فکری برای آن‌ها اندیشید. مثال ساده‌اش این است که صنعت چاپ مانند انسانی است که قلبش هنوز می‌تپد ورگ‌های اصلی بدنش کار می‌کند اما این مویرگ‌ها هستند که در حال از بین رفتن هستند و اتحادیه باید به این موضوع التفات داشته باشد و برای نجات آنان نیز برنامه‌ریزی کند. اتحادیه باید خانه چاپخانه‌داران باشد و باید این حس به آنان منتقل شود.
توجه به داشته‌های صنعت چاپ در داخل کشور
تقی علیان مشاور ارشاد اتحادیه ضمن تأکید بر جایگاه مهم صنعت چاپ کشور در ادامه بیان داشت: ما در وهله‌ی نخست باید تعریف درستی از صنعت چاپ برای دولت داشته باشیم؛ در حال حاضر صنعت چاپ در کشور ما رشد بسیار زیادی داشته و دستگاه‌های خیلی خوب و به‌روزی توسط یکسری از چاپخانه‌های مطرح وارد کشور شده‌اند که کارهای بزرگ و باعظمتی انجام می‌دهند و مسئولان ما از وجودشان بی‌خبر هستند.
علیان ادامه داد: بسیاری از کارهایی که در بیرون از کشور چاپ می‌شد در حال حاضر در خود ایران انجام می‌شود؛ این یعنی دانش و تجربه این صنعت از حد تصور مسئولان دولتی خارج است. به همین دلیل در نگاه نخست ما باید داشته‌های خود را ببینیم و قدرشان را بدانیم. ما اکنون می‌توانیم صد در صد کار چاپ را با کیفیت مطلوب در خود تهران انجام دهیم.
وی در ادامه یکی دیگر از معضلات صنعت چاپ را عدم سیاست‌گذاری‌های صحیح در امر سرمایه‌گذاری دانست و اظهار داشت: اتحادیه‌ها سندیکاهای خصوصی هستند و باید از موازی کاری در امر سرمایه‌گذاری جلوگیری کنند. هیئت‌مدیره اتحادیه باید عصاره‌ای از افراد موفق صنعت چاپ باشد. مقری باید در اتحادیه وجود باشد که عزیزان قبل از سرمایه‌گذاری و گرفتن مجوز به آن مراجعه کرده و مشاوره و راهنمایی بگیرند. در بخش خصوصی باید آمار و طرح مدون داشته باشیم. یکسری آمار از گذشته در وزارت ارشاد موجود است که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد اما باید به‌روز شوند. مسئولان باید توجیه شوند که چاپ تنها کتاب و مطبوعات نیست.
به عمل کار برآید
حسین احمدی مدیرعامل صنایع چاپ مادرول نیز در همین راستا اظهار داشت: ما به‌عنوان چاپخانه‌دار جایگاهمان را در صنعت چاپ می‌شناسیم؛ اما متأسفانه این مسئولان ما هستند که قدر و منزلت این حوزه را نمی‌شناسند و تابه‌حال هیچ کمکی به این بخش نکرده‌اند که هیچ، بلکه به‌صورت مداوم سنگ‌های بزرگی را سر راه تولید قرار می‌دهند که ما باید به‌سختی آن‌ها را از سر راهمان برداریم.
وی ادامه داد: در مورد یکی از مهم‌ترین معضلات صنعت چاپ یعنی مالیات بر ارزش‌افزوده و تعرفه حرفهای زیادی زده شد؛ اما هیچ کاری صورت نگرفت؛ یعنی وضعیت مالی کشور به‌گونه‌ای است که دولت‌مردان و مسئولین ما اگر این مقدار را زیاد نکنند، مطمئناً کم نخواهند کرد. به همین دلیل و با وجود تمام مشکلات مالی که مجموعه‌ها دارند باید بخش مالیشان را تنظیم کرده و این میزان پول را تهیه و پرداخت کنند وگرنه مشمول جریمه‌های سنگین شده و کلاً کارشان به تعطیلی خواهد کشید. باید گفت در این ورطه برگزاری جلسات و صرفاً حرف زدن هیچ معضلی را حل نمی‌کند و باید وارد عمل شد.
توجه به ظرفیت‌های صادراتی کشور
سعید حاجیلو مدیرعامل مجتمع چاپ نقش الماس و عضو هیئت‌مدیره اتحادیه چاپخانه‌داران تهران نیز در ادامه جلسه یکی از معضلات اساسی صنعت چاپ را نبود آموزش در بخش فروش کالا عنوان کرد و افزود: یکی از مشکلات چاپخانه داران در حال حاضر وجود واسطه‌هایی هستند که قدرت مانور چاپخانه‌داران را گرفته‌اند. چاپخانه‌ها به دلیل نداشتن سرمایه در گردش لازم مجبور هستند در برابر این واسطه‌ها کوتاه بیایند چراکه برای خرید مواد اولیه‌شان به آن‌ها نیاز دارند؛ اگر جناب ابوالحسنی بتوانند با کمک بانک‌ها و یا همکاری یکسری از مؤسسات معضل سرمایه در گردش را حل کنند گام بزرگی برای صنعت چاپ برداشته‌اند.
وی در ادامه بیان داشت: بخش دیگری که باید به آن التفات داشت حوزه صادرات و معرفی ظرفیت‌های صنعت چاپ کشور است. ما ظرفیت بالایی در حوزه صادرات داریم؛ به‌طور مثال ایران در بخش چاپ نرو می‌تواند صادرات بسیار خوبی به کشورهای همسایه و یا کشورهای آفریقایی داشته باشیم. باید توجه کرد که اگر ما بخواهیم در بخش کالای افست صادرات داشته باشیم در اصل فروشنده کاغذهای چینی و کره‌ای خواهیم بود اما در فروش کالای نرو ما می‌توانیم جنس صد درصد ایرانی تولید و صادر کنیم؛ یعنی به‌جای فروش نفت خام می‌توانیم کالای تبدیلی را به قیمت بسیار بالاتر برای عرضه به کشورهای دیگر داشته باشیم.
آموزش نیروی ماهر
مجیدرضا اسماعیل‌زاده، مدیر مجموعه کیان چاپ فاروج در ادامه بیان داشت: یکی از مباحثی که دوستان مطرح کردند در مورد واردات بی‌رویه ماشین‌آلات بود. بنده فکر می‌کنم بهتر است در مورد مجوزهای بی‌رویه‌ای که صادر می‌شود نیز تجدیدنظر کنیم؛ باید یک خط‌مشی ویژه در مورد واگذاری مجوزها در نظر گرفته شود.
وی همچنین بحث آموزش را در بخش چاپ بسیار مهم خواند و افزود: ما نیاز به تکنیسین‌های ماهر داریم. صنعت چاپ در حال حاضر فاقد نیروهای آموزش‌دیده دانشگاهی است. در دانشگاه‌ها به بخش‌هایی که به آموزش صحیح این رشته بپردازند توجه نشده، اتحادیه با تشکیل یک دپارتمان دانشگاهی در بخش‌های تخصصی چاپ می‌تواند تأثیرگذار عمل کند. می‌توانیم فضایی برای آموزش فنی و مهارت‌های زندگی در اتحادیه ایجاد کنیم. آموزش مهارت‌های زندگی از بعد ایجاد همدلی در بین چاپخانه‌داران نکته مهمی است که باید به آن توجه داشته باشیم.
ایجاد حصار امنیتی برای اعضای اتحادیه در برابر دولت
داوود مهرعلیان یکی دیگر از فعالان صنعت چاپ مهم‌ترین مشکل صنعت چاپ را وابستگی آن به سیستم دولتی دانست و بیان داشت: یک مدیر دولتی هیچ‌گاه نمی‌تواند مانند یک سرمایه‌گذار فکر کند. مسئله برای سرمایه‌گذار مسئله مرگ و زندگی است؛ از طرفی ما نمی‌توانیم به هر مدیر یا مدیر کلی که عوض می‌شود صفرتا صد کار چاپ را آموزش بدهیم تا بتواند مشکلات چاپخانه داران را درک کند.
وی افزود: ما نیاز به قوانینی داریم تا با تصویب آن‌ها بتوانیم اختیار صنعتی را که در آن فعالیت می‌کنیم داشته باشیم؛ یعنی باید با یکسری از نمایندگان مجلس که دلسوز هستند رایزنی کرده و بخواهیم تا قوانین و آیین‌نامه‌هایی وضع کنند تا حامی ما در برابر اداره بیمه و دارایی باشند.
وی در ادامه افزود: اتحادیه باید در برابر دولت یک حصار امنیتی برای اعضای خود ایجاد کند. یکی از اقداماتی که اتحادیه می‌تواند انجام دهد ایجاد مراکزی است که در مورد قوانین بیمه و دارایی به چاپخانه‌داران راهنمایی بدهند و البته ما اعضا هزینه‌هایش را پرداخت خواهیم کرد.
مهرعلیان گفت: یکی از نکاتی که جناب حاجیلو به آن اشاره کردند مسئله ایجاد سرمایه در گردش برای فعالان این صنعت است تا به نحوی دست دلالان و واسطه‌ها کوتاه شود؛ در این خصوص باید بگویم متأسفانه بانک‌ها هزار برابر بدتر از دلالان عمل می‌کنند. برای گرفتن وام شما باید خانه و محل کارتان را گروی بانک بگذارید؛ اگر هم بدهکار شوید تمامی دارایی شما مصادره خواهد شد و به خاک سیاه نشانده خواهید شد.
وی در پایان افزود: یکی دیگر از کارهایی که اتحادیه می‌تواند برای ما انجام دهد. ایجاد کنسرسیوم برای این صنعت است تا در آن از تداخل کارهای همکاران جلوگیری کند.
