رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ از رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی تولید دانش بنیان محصولات چاپ طی چهار سال اخیر خبر داد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از تسنیم، صنعت چاپ و بسته‌بندی در دهه ۹۰ مسیری متفاوت را طی سال های پس از پیروزی انقلاب گذرانده است، در همان سال های ابتدایی دهه ۹۰ عمده نگرانی فعالان این صنعت و مسئولان فرهنگی این بود که اساساً این صنعت به عنوان یک صنعت در ایران شناخته نمی شود و واردات بی رویه محصولات چاپی و خروج ارز ناشی از آن اجازه نمی داد که این صنعت نفس بکشد.
شرکت های داخلی عمده سفارشات خود را به کشورهایی از جمله ترکیه می‌دادند و شرکت های ترک که بازار خوبی در ایران داشتند، اقدام به تأسیس شعبه در ایران می کردند. واردات محصولات چاپی در سال های ابتدایی دهه ۹۰ بنا به گفته مدیرکل ارشاد وقت ماهانه سه هزار میلیارد تومان بوده است.
اما در یک حرکت ناگهانی و طی چهار تا پنج سال اخیر ورق برگشت و واردات محصولات چاپی در کشور به‌شدت کاهش یافت و از واردات یک میلیارد دلاری به کمتر از ۵۰ میلیون دلار رسید، حالا این شرکت های ایرانی هستند که نه تنها عمده محصولات مورد نیاز را در داخل تولید می کنند بلکه چرخ صادرات را نیز اگرچه کند ولی به گردش انداخته‌اند.
در دو سال گذشته اما کرونا سایه سنگینی بر سر صنعت چاپ افکنده است، بازارهای صادراتی کمرنگ تر شده و دسترسی به مواد اولیه نیز با دشواری های بسیاری همراه بوده است، بازارهای صادراتی ایران تا حدودی در دو سال اخیر از دست رفته اند، اما در سال ۱۴۰۰ که اندکی از محدودیت ها کاسته شد، آیا تغییری در رشد صادراتی ایران در حوزه چاپ ایجاد شده است؟ برنامه این صنعت برای افزایش صادرات در سال جاری چیست؟…
این پرسش‌ها را با بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ، در میان گذاشتیم. او مهمترین سدّ راه افزایش رشد صادراتی را فرسودگی ناوگان و نبود تسهیلات برای نوسازی عنوان کرد. مشروح گفت‌وگو با این فعال صنعت چاپ را می‌توانید در ادامه بخوانید:
جناب عابدین، صنعت چاپ در دو سال گذشته به واسطه کرونا مشکلات متعددی را تجربه کرد و مهمترین تأثیر بر بازار صادرات این صنعت بود؛ جایگاهی که تلاش شده بود ایجاد شود، تاحدودی از دست رفت. اما در سال جاری محدویت ها کمتر شد. وضعیت صنعت چاپ در حوزه صادرات در سال ۱۴۰۰ چگونه بوده است؟
در بحث صادرات دو نوع صادرات اتفاق افتاده است، یک نوع در نتیجه بازاریابی و ارتباط مستقیم و از طریق حضور مستقیم رو در رو در بازارها و شرکت در نمایشگاه ها و معرفی محصولات ایجاد می شود. اکثر نمایشگاه ها در این زمینه در سال ۱۴۰۰ لغو شد. ما امکان حضور فیزیکی و معرفی توانمندی های بصری را نداشتیم.
روش دیگر صادرات حضور متقاضیان به ویژه از کشورهای عراق و افغانستان در ایران است که البته این متقاضیان چون متوجه شدند، فروش ارز در صرافی ها ریال مناسبی در اختیار آن ها قرار می دهد، تمایل دارند ریالی معامله کنند.
رشد خاصی در زمینه صادرات صنعت چاپ نداشتیم
بنابراین سال ۱۴۰۰ ما رشد خاصی در صادرات صنعت چاپ نداشتیم؛ چرا که واردات مواد اولیه با چالش مواجه شد و ما از نظر تأمین ارز و زمان تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه با چالش مواجه شدیم و در نتیجه در انجام تعهدات صادراتی ناموفق ماندیم.
ما در سال ۱۴۰۰ بیشتر در حوزه مواد انعطاف پذیر صادرات داشتیم. با رشد درخواست در زمینه چاپ لیبل ها مواجه بودیم، با توجه به اینکه ما در زمینه تولید جعبه و مقواهای دارویی و بهداشتی در داخل کشور رشد خوبی داشتیم، افزایش صادرات جعبه داشتیم، اما آنچنان نبود که تغییر خاصی نسبت به سال ۹۹ داشته باشیم.
با توجه به وضعیتی که در سال ۱۴۰۰ داشتیم، برنامه شما برای برون رفت از وضعیت در سال جاری چیست؟
با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و امیدواری برای برداشتن تحریم های ظالمانه پیش بینی می شود که روزنه هایی برای امور اقتصادی باز شود، در خرداد ماه ما پاویون چاپ و بسته بندی را در دبی خواهیم داشت که بستری برای تلاش ما در خصوص افزایش صادرات صنعت چاپ است.
حدود ۱۲ شرکت ایرانی فعال در زمینه های مختلف قطعات یدکی تا ملزومات و مواد اولیه، خدمات چاپ، کارتن، لیبل، محصولات انعطاف‌پذیر، کاغذهای شیرینی، شکلات، چیپس، پفک، بسته بندی های دارویی، آرایشی، بهداشتی، چاپ امنیتی، تولید سلفون های حرارتی و… در این پاویون از ایران حضور دارند و امیدواریم بتوانیم مسیر را مهیا کنیم. برنامه مدونی برای حضور در نمایشگاه های ترکیه داریم، که فروشنده مستقیم به مصرف‌کننده خدمات ارائه می‌دهد.
در افق درازمدت بیش از ۲۰ میلیارد دلار درآمد از صنعت چاپ خواهیم داشت
پیش از این اعلام کرده بودید که سهم ایران از بازار جهانی صادرات چاپ چهار تا پنج درصد است، آیا این سهم افزایش داشته است؟
خیر، همچنان همان سهم پنج درصدی را داریم، اما ظرفیت ما بسیار بالاست. ناوگان صنعت چاپ ایران کمتر از ترکیه نیست. مخصوصاً بخش تولیدات پلیمری که بر پایه مواد اولیه پتروشیمی تولید می شود و ما در این زمینه به دلیل مزایایی که داریم می توانیم با افزایش تولید، جایگاه ترکیه را به دست بیاوریم. ما می توانیم بالای ۲۰ میلیارد دلار درآمد در افق دراز مدت از صنعت چاپ داشته باشیم.
در چند سال اخیر عمده فعالان بازار چاپ ایران از فرسودگی ناوگان اظهار نگرانی کرده‌اند، این فرسودگی چقدر جدی است و چه تاثیراتی بر صادرات داشته است؟
یکی از معضلات ما فرسودگی ناوگان است که در سه تا چهار سال گذشته رخ داده است، با توجه به پیشرفت ها در زمینه چاپ و تلفیق چاپ و تکنولوژی، ما از تکنولوژی جهانی عقب ماندیم و اگر ادامه پیدا کند نمی توانیم درخواست سفارش دهنده های بین المللی را مرتفع کنیم. هر روز استانداردهای جدیدی در جهان ایجاد می شود، به خصوص در اروپا، آمریکا و سایر کشورهای توسعه یافته.
به طور مثال استانداردهای زیست محیطی ایجاد می شود و در بستر چاپ از موادی استفاده می شود که در محیط زیست تخریب پذیری سریعتری دارند. ما باید بتوانیم ماشین آلاتی که آن محصول را می توانند چاپ کنند، تامین کنیم. در کنار این موضوع بسته بندی سلامت خیلی مهم است. ما باید به سمت تولید محصولات سلامت باشیم. باید بتوانیم از مواد اولیه و ماشین آلاتی که به سمت بسته بندی سلامت می روند استفاده کنیم که نیاز به سرمایه گذاری بسیار دارد.
ماشین آلات چاپ از گران ترین ماشین آلات صنایع هستند، چون دقت و ظرافت بسیار دارند، گاهی اوقات قیمت ماشین‌آلات چاپ را با هواپیما مقایسه می‌کنند. اگر ما بتوانیم رفع تحریم داشته باشیم، درآمدهایی از صنعت چاپ و بازار اقتصادی جهان پیدا می‌کنیم که بودجه خوبی را نصیب کشور می‌کند. ما برای خریداری این ماشین آلات نیازمند تسهیلات بانکی هستیم، این ماشین‌آلات می‌توانند به عنوان تضمین برای تسهیلات مناسب برای چاپخانه‌ها در نظر گرفته شوند، این ماشین آلات صنعتی ارزش بسیار زیادی دارند و می‌توانند به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار گیرند.
نوسازی ماشین‌آلات در بخش افست و پاورقی نداشتیم
در بخش افست و چاپ ورقی ما به ندرت توانستیم ماشین آلات را نوسازی کنیم، ۹۰ درصد دستگاه‌های وارداتی تجهیزات دست دوم و استفاده شده بوده است. با توجه به نرخ ارز و گرانی قیمت‌ها امکان سرمایه‌گذاری جدید نبوده است، تسهیلات کم بهره در اختیار قرار نگرفته و نتوانسته‌ایم در زمینه تولید افست و ورقی دستگاه‌های تازه وارد کنیم. در زمینه چاپ دیجیتال با توجه به تکنولوژی‌های بالا و تحریم‌ها وضعیتمان دشوارتر است.
در زمینه تولید چاپ لیبل اما وضعیتمان تفاوت پیدا می‌کند، با توجه به اینکه این فرایند در سرمایه‌گذاری و تولید در ۱۰ سال گذشته در داخل کشور نوپا بوده است، توانستیم ماشین‌آلات نو خریداری کرده و در ارزآوری نیز مفید باشیم.
واردات ۲۰ خط تولید لیبل در سال گذشته به کشور
سال گذشته ما بالغ بر ۲۰ خط تولید لیبل، از تولیدات کشورهای مختلف را وارد کردیم، واردات برخی از این دستگاه ها ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه بر بوده است، متاسفانه نتوانستبم از تسهیلات بانکی هم استفاده کنیم. و با پرداخت سرمایه های خود این کار را انجام دادیم ولی این فعالان صنعت نیاز به حمایت دارند.
دولت اگر نمی تواند ارزی تخفیفاتی قائل شود تا با کاهش هزنیه ها قیمت های رقابتی صادراتی ایجاد کنیم، تسهیلات ریالی در اختیارمان قرار دهد. در بخش لیبل ها ظرفیت صادارتی ما افزایش قابل توجهی یافته است، امکاناتی که ایجاد شده فرصت بسیارخوب و مغتنمی برای صادرات لیبل های برچسبی ایجاد کرده است که اگر دولت بتواند تمهیدات درستی را مهیا کند. ایران صادرکننده قدرتمندی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: افزایش تعرفه های گمرکی به صنعت چاپ آسیب می زند
حرکت در مسیر تولید دانش بنیان محصولات چاپ
صادرات خوبی هم در زمینه لیبل‌های امنیتی در سال‌های گذشته داشتیم، این توانمندی هچنان وجود دارد؟
در بحث لیبل های امنیتی ما چند کارخانه پیشرو داریم، یکی از این کارخانه ها پوکه ای که برای تولید هولوگرام امنیتی نیاز است را تولید می کنند و تولیدشان نیز دانش بنیان است و در خاورمیانه نمونه‌ای ندارد.
به مبحث دانش بنیان اشاره کردید، تا چه اندازه در مسیر تولید دانش بنیان محصولات چاپ حرکت کرده ایم؟
خواه ناخواه یکی از مباحث دانش بنیاد تحقیق و توسعه است و رفتن به سمت استفاده از روش های دانش بنیان برای افزایش کمیت و کیفیت در تولید نیاز امروز صنایع است، من فکر می کنم در چند سال گذشته ما پیشرفت خوبی داشتیم، خیلی از واحدها خود را به سیستم تحقیق و توسعه مجهز کرده اند تا محصولی با کیفیت بالاتر و هزینه پایین تر مقاوم به شرایط محیطی، مقاوم به نور و… تولید کنند. ما در زمینه تولید دانش بنیان محصولات چاپ رشد ۲۰ تا ۳۰ در ۴ سال گذشته داشتیم.
نگرانی فعل شما برای صنعت چاپ در سال ۱۴۰۱ چیست؟
اگر نرخ ارز گمرکی که دولت قول آن را داده است، کاهش پیدا نکند ما به دلیل افزایش دستمزدها و تغییر نرخ ارز از ۴۲۰۰ تومان به ۲۴ هزار تومان با شوک شدیدی مواجه خواهیم شد. امیدوارم برای مدتی کاهش نرخ تعرفه را داشته باشیم که حداقل در زمان کوتاه مدت یا میان مدت ما به تولیداتمان مسلط شویم.
