بازار کتاب ایران یکی از بزرگ‌ترین رکودهای سال‌های اخیرش را تجربه می‌کند. عیدانه کتاب به تعویق افتاد و اقدام‌های پیشگیرانه از گسترش ویروس کرونا نیز خرید کتاب را به‌طور کلی از رونق انداخته است. روایت دست‌اندرکاران نشر و فروش کتاب از احوال این روزهای فروش کتاب، حکایت «اوضاع وخیمی» است که تجربه غیرقابل مقایسه‌ای را نسبت به اسفند سال‌های گذشته در کارنامه ناشران و کتاب‌فروشان ثبت کرده است.
حال وخیم بازار کتاب ایران
به گزارش چاپ و نشر آنلاین؛ منوچهر حسن‌زاده، مدیر نشر مروارید درباره وضعیت عرضه کتاب در روزهای اخیر می‌گوید: اوضاع وخیم است. آن تعداد از مراکز فروش که سفارش داده بودند و برایشان ارسال کرده بودیم، سفارش‌ها را برگشت دادند. آنهایی هم که برنگردانده‌اند، تقاضا کرده‌اند که پرداختشان را سه ماه عقب بیندازند.
وی با بیان اینکه از همه وخیم‌تر، وضعیت ناشران است اظهار می‌کند: ناشران کاغذ و دیگر مایحتاج را نقد خریده‌اند، پول چاپخانه، صحاف و… را هم نقد داده‌اند و کتاب‌ها را به‌خاطر بازار عید و نمایشگاه کتاب در انبارشان گذاشته‌اند، اما حالا روی دستشان مانده است. تقریبا همه دریافتی‌هایی هم که منتظر بودند بگیرند به درخواست کتاب‌فروشی‌ها سه ماه عقب افتاده است. حسن‌زاده با اشاره به اینکه نشر مروارید فروش اینترنتی و غیراینترنتی دارد افزود: فروش اینترنتی و غیراینترنتی، همه چیز به هم ریخته است.
یک ماه پیش کار در حال جان گرفتن بود، پرسنل جدید استخدام کرده بودیم و در حال توسعه کار بودیم، اما یک دفعه همه کار فرو ریخت و پیامدهایش بدتر هم خواهد بود، چون اهل قلم حق‌التالیفشان را می‌خواهند، آنها هم چشم امیدشان به همین بوده است.
کتاب‌فروشی‌های بسته یا در حال بسته شدن
محمود احمدی، مدیر فروش نشر ماهی نیز درباره وضعیت فروش این نشر در روزهای شیوع ویروس کرونا در تهران و دیگر شهرها و بازار کتاب ایران می‌گوید: میزان فروش نسبت به اسفندهای قبلی غیرقابل مقایسه است.
وی در ادامه بیان می‌کند: آنچه از سوی مراکز پخش به ما می‌گویند این است که کتاب‌فروشی‌ها بسته شده یا در حال بسته شدن هستند. این فعال نشر معتقد است فروش کتاب در این روزها نسبت به اسفندماه سال‌های قبل خیلی ضعیف شده است. احمدی می‌افزاید: برخی از مراکز فروش سفارش می‌دهند، اما نمی‌دانم با چه چشم‌اندازی این کار را انجام می‌دهند. با شیوع ویروس کرونا در چین، مردم این کشور بیش از پیش به سراغ خرید اینترنتی برای اقلام موردنیاز خود رفتند. فرهنگ خرید اینترنتی در چنین روزهایی می‌تواند هم نیاز شهروندان را برطرف کند و هم به این نوع کسب‌وکارها رونق بخشد. اما احوال برخی فروشگاه‌های اینترنتی کتاب در ایران از افت فروش بی‌سابقه حکایت دارد.
اسفند همیشه ماه فروش ما بود
زهرا طالبی، مدیر «آژانس کتاب» درباره وضعیت فروش اینترنتی کتاب در روزهای اخیر اظهار می‌کند: اسفند همیشه ماه فروش ما بود، اما در این مدت به حداقل ممکن سال رسید. کتاب‌هایی که ما عرضه می‌کنیم بیشتر دانشگاهی هستند و با تعطیل شدن دانشگاه‌ها عملا کارمان تعطیل شد و فقط حقوق کارمندان برایمان مانده است.
وی در ادامه درباره بازار کتاب ایران در بعد از عید گفت: بعد از عید هم در حالت معمول کار از رونق می‌افتد، چون دانشجویان اول ترم بهتر کتاب می‌خرند و اواخر ترم به کپی کردن از روی کتاب یا جزوه رو می‌آورند.
بیشتر بخوانید: تاثیر مثبت کرونا بر فروش کتاب صوتی
طالبی معتقد است افت فروش «آژانس کتاب» در روزهای اخیر در عمر کاری این مجموعه بی‌سابقه بوده است و می‌گوید: چند ماه قبل که خیابان‌ها شلوغ بود و اینترنت قطع شده بود، کار ما رشد کرده بود، اما این‌بار به ما هم آسیب زده است، و نه فقط بر ما، که بر همه اصناف تاثیر گذاشته است.
افزایش تقاضا
اما محمد صدوقی، مدیر «طاقچه» درباره وضعیت فروش این کتابفروشی آنلاین در روزهای اخیر می‌گوید: عرضه نسخه جدید نرم‌افزار «طاقچه» با شیوع کرونا در ایران همزمان شد. در این مدت میزان مراجعه به طاقچه ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است اما به علت این همزمانی ما نمی‌توانیم متوجه شویم که چون مردم در خانه نشسته‌اند و مصرف اینترنت‌شان بالا رفته، ما شاهد این رشد هستیم یا به‌دلیل امکانات تازه نسخه جدید نرم‌افزار.
