نشست نقد و بررسی کتاب «از فرانکلین تا لاله‌زار» زندگینامه همایون صنعتی‌زاده روز پنجشنبه اول اسفند ماه در کافه‌کتاب ققنوس برگزار شد.
عضو اتحادیه ناشران، گفت: ظهور فن و علم ویرایش، افتتاح چاپخانه افست و کارخانه کاغذسازی از میراث گرانبهای همایون صنعتی‌زاده است.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایرنا محمود آموزگار، در نشست نقد و بررسی کتاب از فرانکلین تا لاله‌زار، به نقش مهم صنعتی‌زاده در چاپ و نشر کتاب در ایران اشاره کرد و گفت: از جمله این کارها، ظهور فن و علم ویرایش است که یکی از مهم‌ترین وظایف فرانکلین در ایران بود، آموزگار شاهکار زندگی صنعتی‌زاده را انتشارات فرانکلین می‌داند که در واقع شروع عصر نشر مدرن در ایران است.
مدیر نشر آمه، یکی دیگر از مهم‌ترین خدمات صنعتی‌زاده را چاپ کتاب‌های جیبی با قیمت بسیار مناسب دانست و افزود: همایون صنعتی‌زاده، پشتکار، هوش بالا و خلاقیت بالایی داشت و یکی از میراث گرانبهای او تأسیس چاپخانه افست بود.
آموزگار ادامه داد: که وقتی چاپخانه تأسیس می‌شود، مشکل کمبود کاغذ هم به دنبال آن رخ می‌دهد، بنابراین صنعتی‌زادۀ خوش‌فکر و خلاق به فکر تأسیس کارخانه کاغذسازی می‌افتد و بزرگترین کارخانه کاغذ سازی پارس شکل می‌گیرد. از دیگر فعالیت‌های ارزشمند صنعتی‌زاده در فرانکلین تلاش برای تألیف و انتشار دایره‌المعارف است، که اولین مجلد آن در سال ۱۳۴۵ به سردبیری دکتر غلامحسین مصاحب منتشر می‌شود.
محمود آموزگار، در پایان خاطره‌ای از خود صنعتی‌زاده نقل کرد: این که او شبی دیر به خانه می‌آید و پدربزرگش به جای تنبیه او خودش را تنبیه می‌کند و وقتی همایون اعتراض می‌کند، می‌گوید خودم را ترکه زدم که دل تو بسوزد چون اگر تو را تنبیه می‌کردم دل خودم می‌سوخت و سوختن دل خیلی بدتر از سوختن پاست.
نصرالله حدادی به بخش‌هایی سوال برانگیز زندگی صنعتی‌زاده پرداخت و گفت: در هیچ‌کدام از کتاب‌های مرتبط با او به آنها پرداخته نشده. از جمله موضوعاتی که برای من مهم است انگیزه آمریکا برای انتشارات فرانکلین در ایران، ارتباط صنعتی‌زاده با فرانکلین و دادن مبالغی به مقامات آمریکایی است. موضوع دیگری که برای من شفاف نیست ارتباط صنعتی‌زاده با شاه است، این‌که چرا، به قول مهندس بازرگان، صنعتی‌زاده مأمور می‌شود پیام شاه را به بازرگان برساند.
این تهران شناس بیان کرد: مهم‌ترین سؤال من زندان رفتن صنعتی‌زاده بعد از انقلاب است در بخشی از کتاب از فرانکلین تا لاله‌زار می کند، صنعتی‌زاده در پاسخ به علی‌نژاد می‌گوید که «همونجوری که قبلا بهت گفته بودم» و در ادامۀ جمله سه نقطه گذاشته می‌شود، سوال برانگیز است.
حدادی در ادامه به سرنوشت فرانکلین در ایران پرداخت و گفت: این‌که بعد از صنعتی‌زاده، مدیریت فرانکلین به علی‌اصغر مهاجر می‌رسد که کاملاً مورد اعتماد صنعتی‌زاده بوده و او هم هفت سال بعد اعلام ورشکستگی می‌کند، مایه تعجب است. چرا باید به این فرد مدیریت فرانکلین داده می‌شد و چرا صنعتی‌زاده خود را کنار کشید.
این نویسنده گفت: متأسفانه بخش‌های از زندگی صنعتی‌زاده هنوز شفاف نیست، صنعتی‌زاده که نمی‌توان خدمات بسیار بزرگ او به ایران را نادیده گرفت.
زهره حسین‌زادگان، مسئول روابط عمومی انتشارات ققنوس، دربارۀ چگونگی انتشار کتاب از فرانکلین تا لاله‌زار صحبت کرد. او اظهار داشت: طی مصاحبه‌ای با علی‌نژاد متوجه شدیم که او در حال نوشتن اثری درباره همایون صنعتی‌زاده است بنابراین با علی‌نژاد تماس گرفتیم و پیشنهاد چاپ اثر را به او دادیم که ایشان هم پذیرفتند. به این ترتیب کتاب در سال ۱۳۹۵ چاپ و منتشر شد و امروز به چاپ پنجم رسیده است.
در ادامه، سیروس علی‌نژاد در پاسخ به حضار که علت بعضی از اتفاقات زندگی صنعتی‌زاده را جویا شدند، بیان کرد: فکر نمی‌کردم به همین زودی همایون را از دست بدهیم، و گرنه خود علی‌نژاد هم سؤالات زیادی داشته که متأسفانه فرصت مطرح کردن آنها پیش نیامده.
وی افزود: فایل‌های صوتی مصاحبه موجود است که شاید زمانی منتشرشان کند، هرچند از نظر علی‌نژاد محتوای آنها تفاوتی با محتوای کتاب از فرانکلین تا لاله‌زار ندارد.
در نشست نقد و بررسی کتاب از فرانکلین تا لاله‌زار که در مؤسسۀ فرهنگی‌هنری ققنوس راوی دوران برگزار شد، نصرالله حدادی، محمود آموزگار و نویسندۀ کتاب سیروس علی‌نژاد و جمعی از علاقه‌مندان حوزۀ ادبیات و نیز همایون صنعتی‌زاده حضور داشتند.
زندگینامه همایون صنعتی‌زاده
کتاب از فرانکلین تا لاله زار نوشته سیروس علی نژاد به زندگینامه همایون صنعتی‌زاده می‌پردازد، این کتاب از دو بخش تشکیل شده است که عنوان بخش اول گفتگو با همایون صنعتی‌زاده بوده و عنوان بخش دوم نیز گفتگو با دیگران است. این کتاب در ۲۳۵ صفحه توسط نشر ققنوس به چاپ رسیده است.
همایون صنعتی‌زاده، مترجم و مدیر انتشارات فرانکلین و از پیش‌کسوتان صنعت نشر ایران در سال ۱۳۰۴ در تهران به دنیا آمد، او به جز فعالیت در حوزه فرهنگ و ادبیات در تجارت نیز سرآمد بود و پایه گذار تعدادی از بنگاه‌های تجاری و مراکز صنعتی و کشاورزی معتبر بود که هنوز اسم و رسم بعضی از آنها به گوش ما می‌خورد؛ شهرک خزر شهر در مازندران، کاغذ سازی پارس، کشت مروارید در کیش، رطب زهره، گلاب زهرا و تعدادی دیگر نام تجاری و بازرگانی همه به نوعی با فکر و سرمایه او پایه گذاشته شده‌اند.
صنعتی‌زاده، در دهه سی و چهل با حضور در عر صه نشر تحولی جدی را در این حوزه سبب می‌شود. انتشارات فرانکلین به همت وی فضایی را فراهم می‌آورد تا نشر حرفه‌ای در ایران گام‌هایی اساسی بردارد.از جمله کارهای وی انتشار بیش از ۱۵۰۰ عنوان کتاب است که در میان آنها دائره المعارف مصاحب نام و جایگاهی ویژه دارد. صنعتی‌زاده، ۴ شهریور ۱۳۸۸، درگذشت.
