با کاهش نزدیک به نود درصدی فروش کتاب در دو ماه اخیر، صنف نشر عملا وارد منطقه قرمز ادامه حیات خود شده است.
قفل کتاب فروشی های کشور یک ماه است که سفت و محکم بسته شده و به نظر نمی‌رسد به این زودی ها بتوان کلیدی برای بازگشایی آن پیدا کرد. بسیاری از ناشران به تناسب فعالیت هرساله خود و برای شرکت در نمایشگاه کتابی که قرار بود همین روزها برپا شود بخش عمده‌ای از نقدینگی خود را صرف تولید کتاب کردند و به‌طبع به بازار شب عید و فروردین برای معرفی آن چشم دوخته بودند. کتاب فروشان نیز به همین سودا برای فروش کتاب و سایر اقلامی که معمولاً در این ایام عرضه می کنند، مهیا می شدند تا اینکه ویروس ناشناخته همه محاسبات را به هم زد و قرنطینه به کتاب فروشی ها هم رسید.
ترفندهای فروش کتاب
گرچه بسیاری از ناشران با ترفند فروش غیرحضوری و اینترنتی و حتی تخفیف در هزینه ارسال کتاب سعی در تعدیل این شرایط کردند. اما واقعیت بسیار دردناک‌تر از آن است که بتوان باور کرد.
هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتاب فروشان کشور در این زمینه به مهر می‌گوید برآوردهای این نهاد صنفی حاکی از کاهش ۹۰ درصدی فروش کتاب ناشران و کتاب فروشان تهرانی است.
او می‌گوید با تداوم این وضع باید فاتحه صنف نشر، کتاب فروش و توزیع کننده را خواند.
حسن‌پور به نمایندگی از صنفی که مسئولیتش را به‌عهده دارد، چندی قبل در نامه ای مفصل به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان امور مالیاتی و رئیس سازمان تأمین اجتماعی درباره مطالبات و حمایت های لازم از صنف خود درخواست هایی کرده بود که شامل کمک هایی در زمینه پرداخت حق بیمه، بررسی حساب های مالیاتی و نیز ارائه تسهیلات به ناشران بود.
به‌دنبال این نامه نگاری، خبرهایی حاکی از شنیده‌شدن این درخواست ها و جواب مثبت به آن ها مخابره شد اما طی روزهای گذشته مدیر مرکز روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد حمایت دولت از ناشران شامل استمهال حق بیمه سهم کارفرما برای دوره سه ماهه منتهی به اردیبهشت سال ۱۳۹۹ و نیز استمهال هزینه های برق و گاز مصرفی برای دوره سه ماهه منتهی به اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹ توسط وزارتخانه نیرو و نفت شده است و این، یعنی برای جبران خسارت های مالی ناشران تنها یک‌سوم از پیشنهادات و تقاضای صنف نشر مورد توجه قرار گرفته است.
حسن‌پور با اشاره به این خبر می‌گوید: با وجود این شرایط، صنف نشر هنوز از موضوع دریافت تسهیلات ناامید نیست و در این زمینه رایزنی‌هایی شده و پاسخ‌های مثبتی نیز دریافت کرده است. امیدواریم هیأت دولت نیز در جلسات آتی خود درباره این اتفاق به زودی تصمیم‌گیری کند.
وی همچنین گفت: صدمات وارد شده به صنف نشر حتی با تخصیص این تسهیلات نیز، بسیار دردناک و حتی جبران ناپذیر است. اعتقاد ما این است که از تقاضای صنف به‌طور کامل و همراه با هم عملیاتی نشود، بدنه این صنف صدماتی جبران ناپذیر خواهد دید. آنچه ما این روزها از طریق همکاران صنف می بینیم و می شنویم حاکی از همین است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز درباره این موضوع موضعی رسمی نگرفته است. برگزاری یا عدم برگزاری نمایشگاه کتاب تهران هم در ابهام باقی مانده است و عملاً امید صنف نشر برای تدبیر این وزارتخانه به منظور عبور از این بحران در حال ناامیدی است.
شاید در این میان، برگزار نشدن نمایشگاه کتاب تهران و تبدیل یارانه های برگزاری آن به تسهیلات برای ناشران، بتواند مرهمی بر دردهای آن ها باشد. هرچند که در سیستم مدیریت فرهنگی کشور چنین تدبیرهایی با سنگ های بزرگ پیش روی خود مواجه است که عملاً اجراشدن آنها را در دم مسکوت می کند.
