معاون فرهنگی وزیر ارشاد صبح امروز-سه شنبه ۸ آبان ماه- با حضور در محل تعاونی لیتوگراف با مدیران سه تعاونی لیتوگراف، تعاونی چاپخانه داران و تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران و همچنین برخی از فعالان صنعت چاپ و نشر به گفت وگو نشست. در این دیدار مهمترین دغدغه ها و مسائل مبتلابه تعاونی های چاپ و نشر بیان شد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین حمید غفاری مدیرعامل چاپ و نشر نور حکمت در ابتدای جلسه دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد گفت: در چند دهه گذشته معاونت های متفاوتی در وزارت ارشاد حضور یافته اند، ما هم این را می دانیم که مقدورات چیست و سقف توقعات ما تا کجاست. نباید تصور کنیم که یک مسئول این توانایی را دارد که تمام مشکلات از قبیل مالیات، بیمه و غیره را حل کند. طی چهار دهه اخیر برای ما چهارچوب اختیارات معاونت فرهنگی ملموس بوده است.
وی ادامه داد: درحوزه نشر در زمان تصدی جناب احمدوند بحث اصلی این بود که مقوله فرهنگ را از چاپ خارج کنیم که البته سیاست برعکس بود و اذعان داشتند که چاپ را نباید جدای از فرهنگ دید. دید ما هم این است که وزارت ارشاد خصوصا معاونت فرهنگی را متولی این نکته می دانیم که در امور فرهنگی، چاپ را پررنگ ببیند. درست است که بخش های مختلف صنعتی در چاپ وجود دارد که کار بسته بندی انجام می دهند اما آن هم در واقع یک کار فرهنگی محسوب می شود.
غفاری اذعان داشت: ما از ابتدا اعتقاد بر این داشتیم که زمینه اصلی چاپ، فرهنگی است و بخش صنعتی مکمل کار ماست. پیشرفت تکنولوژی منافاتی با کار ما ندارد و این دیدگاهی است که باید در وزارت ارشاد به آن تخصصی تر پرداخته شود.
این فعال صنعت چاپ و نشر بیان داشت: ما به دنبال دریافت تبصره یا دریافت امکانات صمت نیستیم؛ اینها فرع بر قضیه هستند. مهم مقرراتی هستند که گریبانگیر صنف شده است وگرنه چهارچوب کار مشخص است. همانقدر که وزارت صمت دستش باز است اگر ارشاد بیشتر نباشد کمتر هم نیست. مشکل این است که ما وزارت ارشاد را کوچک دیده ایم. اکنون موقعیت مغتنمی برای نزدیکی بیشتر است و ما همیشه وزارت ارشاد را از خودمان دانسته ایم که ان شاءالله ادامه هم پیدا کند.
تشکیل شورای عالی صنعت چاپ و بسته بندی
ذکایی در دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد بیان داشت: چاپ، یک صنعت میان بخشی است، شاید یک بخشی از غفلت های تاریخی که از آن رنج می بریم معطوف به همین ویژگی صنعت چاپ باشد. در صنایع مختلف، محصول نهایی مشخص است اما در چاپ هیچگاه گفته نمی شود که این محصول صنعت چاپ است بلکه مثلا نام محصول لبنی، آرایشی، بهداشتی و… است؛ در صورتیکه اگر صنعت چاپ نباشد محصولات فاقد هویت خواهند بود.
وی ادامه داد: در طول یک دهه اخیر سوءبرداشتی مبنی بر اینکه چاپ صنعت است یا فرهنگ، شکل گرفت. اساسا این دوگانه به اعتقاد من منطقی نیست، چراکه به لحاظ فرآیند، صنعتی و به لحاظ برآیند، فرهنگی است. در این راستا کشمکش هایی هم ایجاد شد اما نگاه من همواره بینابینی بوده است و به این فکر کردم حد وسطی بوده که ما از آن غفلت کرده ایم.
ذکایی تصریح کرد: در دوره قبلی که جناب آقای صالحی در وزارت ارشاد تشریف داشتند، بنا بر این بود که بخش صنعتی چاپ به وزارت صمت منتقل شود، تا یک جایی هم پیش رفتند اما به خاطر تغییر دولت کار ابتر باقی ماند. در دولت شهید رئیسی به ویژه در یک سال اخیر وزارت ارشاد به این جمع بندی رسید که ظرفیت تکفل بخش صنعتی را ندارد و اساسا مسئولیتی هم در این زمینه ندارد. بنابراین به این رسیدیم که یک قدرت تنظیم گری یا رگولاتوری وجود داشته باشد که بتواند همه این مجموعه را مورد تکفل خود قرار بدهد.
وی با بیان اینکه در یک دهه اخیر صنعت چاپ به شدت به سمت بسته بندی سوق پیدا کرده است، گفت: در حوزه بسته بندی تقریبا هیچ تشکل و سازمان رسمی وجود ندارد و این درحالی است که مقام معظم رهبری بر جلوگیری از خام فروشی تاکید دارند که ابزار این موضوع بسته بندی است. بنابراین صنعت چاپ و بسته بندی با یکدیگر عجین شده است و باید قدرت رگولاتوری به منظور تنظیم گری ایجاد شود.
ذکایی با تاکید بر تشکیل شورای عالی صنعت چاپ و بسته بندی گفت: این شورا تحت نظر معاون اول رئیس جمهور و با حضور وزرای زیرربط می تواند این صنعت را تکفل کند. ما در نقشه جامع علمی کشور هیچ رد پایی از صنعت چاپ و بسته بندی نمی بینیم.
چاپ، صنعتی بین رشته ای
احمد قرنلی عضو هیئت مدیره تعاونی لیتوگراف نیز در ادامه دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد با تعاونی های صنعت چاپ و نشر اذعان داشت: صنعت چاپ در بسیاری از صنایع تاثیرگذار و یک صنعت بین رشته ای است. درحالی که خیلی از صنایع با وجود صنعت چاپ شناخته می شوند اما به خود چاپ آنطور که باید توجه نمی شود.
لزوم اولویت قرارگرفتن تعاونی ها در دولت جدید
محمدرضا طاهری آشتیانی رئیس تعاونی چاپخانه داران تهران در ادامه جلسه دیدار با معاون فرهنگی وزیر ارشاد اظهار داشت: تعاونی ها شاید طی چند سال اخیر که تجارت در سطح دنیا کوتاه تر شده است و منابع مصرف و مشتری به راحتی همدیگر را پیدا می کنند شاید مقداری عملکردهایشان از حیض انتفاع ساقط شده باشد اما اخیرا مخصوصا در صنعت چاپ که واحدهای متکثری که بضاعت و تمکن آنچنانی ندارند و می توانند در قالب تجمیع مبادرت به تامین اقلام کنند، به تعاونی نیازمند هستند.
آشتیانی ادامه داد: در این زمینه اصلی ترین بحث این است که می توانند در صف تخصیص و دریافت ارز از اولویت جلوتری برخوردار شوند و این توافقی بود که با معاونت فرهنگی دولت قبل جناب آقای احمدوند انجام شد. جمع کثیری از اقلامی که تعاونی چاپخانه داران می آورد مصرف کنندگان پایین دست هستند، بنابراین میتوانم بگویم تعاونی ها مجدد در اولویت توجه قرار بگیرند.
وی ادامه داد: موضوع بعد بستر گسترده صنعت چاپ در حوزه بسته بندی است. اگرچه صنعت نشر رو به تقلیل است اما حوزه بسته بندی رو به گسترش است. صنعت بسته بندی منتج به محصولی می شود که می تواند بستر یک فعالیت فرهنگی باشد. تمام چاپخانه دارانی که امروز لفاف اقلامی مانند چیپس، پفک و بیسکوییت را چاپ می کنند برای واردات ماشین آلات خود باید از مسیر وزارت ارشاد عبور کنند. امروز تمام کسانی که صادرات کالای چاپی دارند برای گرفتن مجوز چاپ این کار و باز در هنگام خروج طی دو مرحله از وزارت ارشاد عبور می کنند.
طاهری آشتیانی اذعان داشت: این بستر رو به تکثر و تعدد چاپ در حوزه بسته بندی آیا نمی تواند مورد توجه فعالیت فرهنگی قرار بگیرد؟ ما وقتی در سال حدود حداقل پنج تا شش میلیارد ساشه سس تکنفره، چیزی حدود همین تعداد استیک قهوه، حدود ۸۰۰ میلیون یا یک میلیارد عدد لفاف ماکارونی داریم آیا نمی توانیم در این بسته بندی ها نسبت به اشاعه شعارهای فرهنگی، کم مصرف کردن آب، حفظ طبیعت و … فرهنگ سازی انجام بدهیم؟ بنابراین بسته بندی می تواند یک خاستگاه فرهنگی تلقی شود.
وی خاطرنشان کرد: در بازه زمانی که قرار شد تولی گری صنعت چاپ به وزارت صنعت، معدن و تجارت سپرده شود، بنده به عنوان یکی از فعالان و معمتمدان این صنعت در جلسات حضور داشتم. در آخرین جلسه ای که برگزار شد ما متوجه شدیم که وزارت صمت نیز اشتیاق و آغوش بازی برای پذیرش صنعت چاپ ندارد.
اولویت تعاونی ناشران در تخصیص ارز کاغذ
ارشد عین الهی مدیرعامل تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران نیز در ادامه دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد گفت: شرکت تعاونی ما در دهه ۸۰ بسیار فعال بود به طوری که تقریبا کلیه کاغذ صنعت نشر از طریق کانال ما و با نظارت وزارت ارشاد وارد کشور و توزیع می شد. ما اکنون توقع زیادی از وزارتخانه نداریم و تنها خواستار حمایت ستادی هستیم. ما به حمایت اقتصادی نیازی نداریم چراکه صنعت نشر می تواند روی پای خود حرکت کند.
وی ادامه داد: شرکت تعاونی امسال پنجاهمین سالگرد تاسیس خود را پشت سر گذاشت، شرکت با ۶۰۰ هزارتومان کارش را آغاز کرد و اکنون دارای یک سرمایه خوب است. انشاءالله بتوانیم بعد از یازده سال رکود فعالیت هایمان را گسترش بدهیم؛ البته در دو سال اخیر شرکت از رشد خوبی بخوردار شد و امیدوارم که با کمک و حمایت شما اتفاقات بهتری برایمان رقم بخورد.
عین الهی در رابطه با تخصیص ارز برای واردات کاغذ بیان داشت: اگر دولت قرار باشد ارزی تخصیص بدهد پیشنهاد و خواهش شخصی بنده این است که این ارز به دارو تخصیص پیدا کند. درحالی که بیماران سرطانی دارو و بچه ها شیرخشک ندارند، اختصاص ارز به کاغذ در اولویت نیست اما در عین حال این اعتقاد را داریم که اگر قرار باشد ارزی برای واردات کاغذ درنظر گرفته شود، شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران باید در اولویت قرار بگیرد اگر هم که ارزی نیست همان حمایت ستادی برای ما کافی است.
بیشتر بخوانید:بازدید عبدالحسین کلانتری از خانه کتاب و ادبیات ایران
ضرورت حمایت از تولید کاغذ داخلی
غلامرضا شجاع مدیرعامل تعاونی لیتوگراف در ادامه دیدار معاون فرهنگی وزیر ارشاد بیان داشت: نباید حرف یک عده مبنی بر پیوستن این صنعت به وزارت صنعت و معدن را پذیرفت. طبق آمار ۹۵ درصد از واحدهای چاپ و پیش از چاپ خواهان جدایی از بدنه وزارت ارشاد نیستند چراکه از واحدهای کوچک و متوسط هستند. پنج درصد واحدهای باقی مانده هم که جزء واحدهای صنعتی هستند کاری با وزارت ارشاد، وزارت صمت یا اتحادیه ندارند.
وی در ادامه در جمع بندی این نشست خطاب به معاون فرهنگی وزیر ارشاد گفت: درخواست اول ما ابقای جناب آقای ابراهیمی در سمت فعلی خود یعنی مدیر دفتر چاپ و نشر وزارت ارشاد است. خواسته دیگر ما ایجاد یک بسته حمایتی برای واردات کاغذ است. ۷۰ الی ۸۰ درصد انبارهای ما از نظر کاغذ تامین است اما اگر این بسته ایجاد نشود در پایان سال با کمبود کاغذ مواجه خواهیم شد. همچنین خیلی خوب است اگر بخش کوچکی شاید یک چهلم از این بسته حمایتی به زینک اختصاص داده شود.
حمایت از تولید کاغذ داخلی دیگر درخواستی بود که شجاع آن را مطرح کرد: دولت قبل توجه و حمایت ویژه ای از تولید کنندکان کاغذ انجام می داد. سال گذشته ۳۵ هزارتن از کاغذ داخلی برای کتاب های درسی استفاده شد. کاغذهای ما ۷۶ درصد استانداردهای جهانی را دارد.
شجاع اذعان داشت: صنعت چاپ در زمینه واردات ماشین آلات با مشکل مواجه شده است، حتی در زمینه ماشین آلات پس از چاپ بسیار ضعیف هستیم. در پایان می خواهم بگویم که ما در کنار وزارت ارشاد هستیم و مهمترین خواسته ما نظارت حداکثری و دخالت حداقلی است.
استفاده از ظرفیت تعاونی ها در صنعت چاپ
عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزیر ارشاد بیان داشت: اولین نکته که تمرکز روی آن اهمیت دارد این است که تعاونی های حوزه چاپ و حتی نشر کارشان یک وجه اقتصادی و یک وجه فرهنگی دارد. اساسا حوزه فرهنگ یک حوزه مستقل نیست چراکه در تمام ساحات زندگی جریان داشته است. اقتصادی ترین کارهای ما همیشه در لفافه ای از فرهنگ بوده است. در فرهنگ و تمدن ما اقتصاد با فرهنگ پیوند داشته است. به طریق اولی صنعت چاپ این ویژگی را به صورت آشکاری دارد و لذا کار شما به عقیده بنده یک کار هویتی و فراتر از فرهنگ است.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد در ادامه پیشنهاد یک جشنواره فرهنگی برای صنعت چاپ که جنبه معرفی آثار فاخر با برخورداری از بار فرهنگی و هویتی را ارائه کرد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد اسلامی اذعان داشت: تعاونی همواره یک بخش مهجور بوده است و قوام و شکل خود را نیافته است. ما متاسفانه نتوانستیم در بخش خصوصی و دولتی این بخش را پوشش بدهیم. خیلی از آرمان های انقلاب توسعه بخش مردمی و تعاونی است و من معتقدم حضور تعاونی ها در صنعت چاپ بسیار ذی قیمت است. ما باید بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد ادامه داد: تلقی ما این نیست که بخشهای تعاونی یا اتحادیه ها رقبای ما هستند ما از حیث قانونی وظیفه خود می دانیم که مقررات زدایی به منظور رفع پیچیدگی ها داشته باشیم و همچنین تصدی گری را کاهش بدهیم. مطمئن هستیم بخش های تعاونی، اتحادیه ها واصناف در ایران به بلوغی رسیده اند که می توانند با رعایت چهارچوب ها بسیاری از زحمات فعالیت های این حوزه را به دوش بکشند. ظرفیت های لازم حقوقی هم در این زمینه وجود دارد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد تصریح کرد: در حوزه کارگروه کاغذ هم معتقدم که باید دغدغه ها بررسی و صداها شنیده شود. در حوزه آموزش با روابطی که در وزارت علوم وجود دارد قطعا پیگیری های لازم انجام خواهد شد. حجم بازار کتاب چشمگیر است ودر حوزه فرهنگ منحصر به فرد است اما متاسفانه برای آن نیرو تربیت نشده است و تناسبی با واقعیت موجود ندارد. بنابراین باید رشته های جدید و بدیع در صنعت چاپ و نشر راه اندازی شود.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد با تاکید بر لزوم توجه به شرکت های دانش بنیان گفت: ۵۹ پارک و مرکز علم و فناوری دانشگاهی و نزدیک به هشت هزار شرکت دانش بنیان در کشور وجود دارد که اگر ۵۰ تا ۱۰۰ شرکت مرتبط با صنعت چاپ و نشر وجود داشته باشد می توان با ایجاد فراخوان ایده ها را گرفت و خرید و از آنها حمایت کرد.
معاون فرهنگی وزیر ارشاد بیان داشت: درخصوص نظام حمایتی دغدغه همیشگی من بازنگری در مدل حمایتی است که تا کنون داشته ایم. می توان مدل ها و تجربه های دولت های مختلف را بررسی کرد و بر آن اساس تصمیم گیری کنیم چراکه این تجربیات ذی قیمت است. در مسائل حوزه چاپ و حتی نشر نهادهای مختلفی درگیر هستند و باید برای حل مشکلات مجموعه های مختلف را دعوت کنیم تا با همفکری بتوانیم به نتیجه دقیقی برسیم.
معاون فرهنگی وزیر ارشادمعاون فرهنگی وزیر ارشاد
