در روزگاری که خیلی از کتاب‌ها به صورت پی‌دی‌اف و یا صوتی در پهنه وب موجود هستند هنوز هم بسیاری از کتاب دوست‌ها ترجیح می‌دهند وقتی کتاب می خوانند دست‌شان پوست کاغذ را لمس و مشام‌شان بوی نوشته‌های روی کاغذ را حس کند. دیجی کالا به عنوان یک پلتفرم در حیطه اقتصاد الکترونیک کارش را چند سال پیش شروع کرد.
در ابتدا، بیشترِ تمرکزِ دیجی کالا روی فروش وسایل ابزارهای الکترونیک و دیجیتال بود اما بازار دیجی کالا به سرعت توسعه پیدا کرد و همان طور که قابل پیش بینی بود بالاخره «کتاب» هم وارد این تجارت شد. اتفاقی که با استقبال علاقه‌مندان به کتاب روبرو شد و با این استقبال روزافزون، دیجی کالا هم باید دامنه فعالیتش در این حوزه را بیشتر گسترش می‌داد.
دیجی کالا
اگر در روزگاری نه چندان دور، میدان انقلاب و خیابان‌های اطرافش تبدیل به مرکز اصلی نمایش و توزیع کتاب شده بود حالا دیجی کالا تبدیل به یک بازار بزرگ و در دسترس برای همه علاقه‌مندان به کتاب شده است. به خصوص که شیوع ویروس کرونا باعث شده خیلی‌ها ترجیح بدهند کمتر از خانه خارج شوند و مایحتاج خودشان را حتی‌المقدور به صورت آنلاین و از فروشگاه‌های معتبر و امتحان پس‌داده تهیه کنند.دیجی کالا
دیجی کالا در این روزگار سخت این فرصت را برای کتاب‌دوست‌ها فراهم کرده که در خانه بنشینند و با فشردن چند دکمه روی تبلت، لپ‌تاپ، کامپیوتر و یا گوشی همراه‌شان کتابی را که دوست دارند خریداری کنند. البته که رابطه کتاب و دیجی کالا یک رابطه جدید و نوپاست و علاوه بر جذابیت‌های فراوانی که دارد، چالش‌هایی هم خواهد داشت. اما در سال‌های اخیر دیجی کالا موفق شده برای بسیاری از این چالش‌ها، راه حل‌های مناسبی پیدا و دسترسی عاشقان کتاب را به این محصول مهم، آسان‌تر کند.
انتشار گزارش کتاب دیجی کالا در سال ۱۴۰۰ نیز نشان داد که ارتباط کاربران دنیای اینترنت با کتاب و خرید آنلاین این موجود دوست داشتنی به چه صورت است. دیجی کالا امیدوار است که با جمع آوری و ارائه این مجموعه گزارش‌ها بتواند قدمی مثبت در مسیر بهبود کیفیت و کمیت مطالعه کتاب در ایران بردارد.
دیجی کالا
در بازار جهانی فروش کتاب آنلاین چه خبر است؟
بازار کتاب در ایران با بازار کتاب در سایر کشورهای جهان متفاوت است و مشکلات خاص خودش را دارد. برای همین برای شروع بهتر است ابتدا نگاهی به وضعیت فروش کتاب در پلتفرم‌های مختلف در کشورهای دیگر بیندازیم و ببینیم کدام پلتفرم‌ها در این عرصه موفق‌تر عمل کرده‌اند. در سال ۲۰۲۰ سایت‌های آمازون، ای‌بِی، تائوبائو، فلیپکارت، اسنپ‌دیل، زی‌واب و آلی‌بریس بیشترین سهم را در فروش آنلاین کتاب دارند. این در حالی است که فقط دو پلتفرم آخر یعنی زی‌واب و آلی‌بریس در حوزه تخصصی کتاب فعالیت می‌کنند و بقیه پلتفرم‌ها، تمام دسته بندی‌های خرده فروشی را عرضه می‌کنند و صرفا مختص به عرضه کتاب نیستند.دیجی کالا
مطابق انتظارات، آمازون که نسبت به سایر پلتفرم‌های این لیست قدیمی‌تر است بیشترین بازدید ماهانه و بیشترین عنوان کتاب را دارد. آمازون در سال ۱۹۹۴ و ای‌بِی در سال ۱۹۹۷ شروع به کار کرده‌اند. آمارهای منتشرشده در این موضوع اطلاعات جالبی را در اختیار مخاطب می‌گذارد.دیجی کالا
مثلا این که آمازون و ای‌بِی، دو صدرنشین جدول عرضه کتاب، در تعداد عنوان کتاب اختلاف زیادی با هم ندارند. آمازون ۴۸.۵ میلیون و ای‌بِی ۴۰ میلیون عنوان کتاب دارند اما آمازون ۵.۲ میلیارد بازدید در ماه دارد و ای‌بِی فقط ۱.۷ میلیارد. حتما هم می‌دانید آمازون و ای‌بِی پلتفرم‌هایی آمریکایی هستند.دیجی کالا
بعد از این دو پلتفرم آمریکایی، پلتفرم چینیِ تائوبائو و دو پلتفرم هندی فلیپکارت و اسنپ‌دیل قرار دارند. البته با اختلافی زیاد و معنادار. به این ترتیب که تائوبائو که در سال ۲۰۰۳ رسما شروع به کار کرده است با ۳۳۰ میلیون بازدید ماهانه، ۲.۸ میلیون عنوان کتاب عرضه می‌کند. فلیپکارت هند که ۱۰۲ هزار عنوان کتاب در ویترینش موجود است ۱۷۷ میلیون بازدید ماهانه دارد. بعد از فیلپ‌کارت هم نوبت به اسنپ‌دیل هندی می‌رسد. اسنپ‌دیل مثل فلیپکارت در سال ۲۰۰۷ شروع به کار کرده است اما فاصله زیادی از فلیپکارت دارد: ۱۸ میلیون بازدید ماهانه و ۹۷ هزار عنوان کتاب. بعد از این دو کشور پرجمعیت آسیایی به اروپا و کشور آلمان برمی‌گردیم. پلتفرم زی‌واب در سال ۲۰۱۰ تاسیس شده.دیجی کالا
۱.۵ میلیون بازدید ماهانه دارد اما تعداد عناوین کتاب‌هایش از مجموع تعداد کتاب‌های ۳ پلتفرم آسیایی بیشتر است! این پلتفرم آلمانی به تنهایی ۴.۸ میلیون عنوان کتاب عرضه می‌کند. عنوان هفتمین پلتفرم برتر در این جدول هم دوباره به یک پلتفرم آمریکایی رسیده است. آلی‌بریس که در سال ۲۰۱۲ تاسیس شده فقط ۱.۵ میلیون بازدید ماهانه دارد اما در بین همه پلتفرم‌های فوق با ۲۵۰ میلیون عنوان کتاب از این نظر با اختلاف اول است. کمی بیشتر از ۵ برابر تعداد عنوان کتابی که آمازون دارد!
بیشتر بخوانید: نظارت بر مبارزه با قاچاق کتاب
پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان
حالا بیایید نگاهی به پرفروش‌ترین کتاب‌های سال ۲۰۲۰ بیندازیم. کتاب‌هایی که قطعا در پلتفرم‌های فوق هم فروش بالایی داشتند. «سرزمین موعود» نوشته باراک اوباما، «خیلی زیاد اما هعیشه ناکافی» نوشته ماری ال ترامپ، «جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند» نوشته دلیا اونز، «مای فرست لرن تو رایت» نوشته کریستال رادکه، «خورشید نیمه شب» نوشته استفان میر، «Untamed» نوشته گلنون دویل، «If animals kissed good night» نوشته آن وایت‌فورد پاول، «بیگ پرسکول» از انتشارات اسکول‌زون و «اتاقی که در آن اتفاق افتاد» نوشته جان بولتون به ترتیب پرفروش‌ترین کتاب‌های سال ۲۰۲۰ بودند. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید کتاب‌های «سرزمین موعود»، «خیلی زیاد اما همیشه ناکافی»، «جایی که خرچنگ‌ها آواز می‌خوانند»، «خورشید نیمه شب» و «اتاقی که در آن اتفاق افتاد» به فارسی هم ترجمه شده‌اند.
دیجی کالا
میزان چاپ کتاب و سرانه مطالعه در ایران
پیش از بحث فروش آنلاین کتاب، باید بدانیم وضعیت نشر کتاب در ایران به صورت کلی چطور است. یعنی باید دید به لحاظ میزان چاپ کتاب در هر سال، تیراژ سالانه کتاب‌ها، تعداد کتاب‌فروشی‌ها در ایران، ارزش ریالی کتاب‌های چاپ شده در یک سال، حوزه و سوژه کتاب‌ها اعم از تالیفی یا ترجمه و غیره، این که چند کتاب مربوط به چاپ اول هستند و در نهایت سرانه مطالعه ایرانیان در چه وضعیتی به سر می‌بریم. آماری که در این بخش می‌خوانید مربوط به سال ۱۳۹۹ است. در این سال ۹۳ هزار عنوان کتاب در ایران چاپ شده است. البته با تیراژهای مختلف که در مجموع تعداد جلد کتاب‌های منتشر شده در این سال را به عدد ۱۱۷ میلیون جلد رساند.
ارزش ریالی کل کتاب‌های منتشر شده در سال ۱۳۹۹، رقمی در حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که در سرتاسر ایران ۸ هزار کتاب فروشی وجود دارد. ۷۲ درصد از کتاب‌هایی که در سال ۱۳۹۹ منتشر شدند تالیفی هستند و سایر موارد در دسته کتاب‌های ترجمه شده قرار داشتند. ۲۴ درصد از کتاب‌های منتشره در سال ۱۳۹۹ مربوط به حوزه کودکان و نوجوانان بود که رقم قابل توجهی است. ۶۰ درصد از همه کتاب‌های منتشر شده در این سال هم کتاب‌های چاپ اول بودند. در نهایت می رسیم به سرانه مطالعه ایران که زمان ۱۱۶ دقیقه در هفته برای هر نفر را نشان می‌دهد.
دیجی کالا
پیچ و خم‌های دسترسی به کتاب در ایران و نقش دیجی کالا در فروش
متاسفانه دسترسی به کتاب در کشور ما به وضوح با دشواری‌هایی روبه‌رو است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، تراکم پایینِ کتابفروشی است. عددی که از تقسیم تعداد کتابفروشی بر جمعیت به دست می‌آید. همان طور که بالاتر خواندید در کل ایران تعداد ۸ هزار کتابفروشی وجود دارد.
به طور میانگین به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر فقط ۱۰ کتابفروشی در کشورمان داریم که همین آمارِ پایین در بعضی استان‌ها تا ۳ کتابفروشی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر نیز کاهش می‌یابد. به طور کلی استان‌های کشور از نظر تراکم کتابفروشی به ۴ دسته تقسیم می‌شوند. که تعداد کتابفروشی در آن‌ها از ۱ تا ۵، ۶ تا ۱۰، ۱۱ تا ۱۵ و در نهایت ۱۶ تا ۲۰ فروشگاه متغیر است. شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید استان‌هایی مثل مازندران، سمنان، همدان، قم، یزد و اصفهان در دسته چهارم قرار می‌گیرند و بیشترین تراکم کتابفروشی را دارند.
تهران، گیلان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی هم در دسته سوم قرار دارند. یعنی در این استان‌ها بین ۱۱ تا ۱۵ کتابفروشی برای هر ۱۰۰ هزار نفر وجود دارد. قرار گرفتن استان پرجمعیت و پایتخت کشور در این دسته هم جای تامل دارد. ۳ استان سیستان و بلوچستان، بوشهر و البرز هم در دسته اول هستند و کمترین تراکم کتابفروشی را دارند. در چنین شرایطی استفاده از بستر فروش آنلاین، بهترین راه برای داشتن دسترسی به کتاب‌هاست.دیجی کالا
نمایشگاه کتاب آنلاین دیجی کالا تا به امروز به مدت هشت دوره برگزار شده است. این نمایشگاه در سال ۱۴۰۱ از ۱۷ اردیبهشت شروع شد و تا ۶ خرداد نیز ادامه دارد. در این نمایشگاه بیش از ۱۰۰ هزار عنوان کتاب تا سقف ۸۰ درصد تخفیف عرضه شده است و ناشران برتر و شناخته شده و همچنین کتابفروشی های محلی در آن حضور دارند. دیجی کالا
