مدیر داخلی فروشگاه کتاب اسم گفت: تعطیلی دانشگاه و مدارس به واسطه تعطیلی های ناشی از کرونا به صنعت نشر و کتابفروشی و حتی کتابخوانی لطمه زیادی زد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از آنا، کتاب و کتابخوانی پیش از شیوع ویروس جهان‌گیر کرونا هم با مشکلات زیادی مواجه بود و به تبع فروش کتاب هم آنچنان که شایسته جامعه ایرانی باشد، بالا نبود. با توجه به شیوع موج جدید ویروس کرونا خبرگزاری آنا در پرونده «کتابفروشی در روزگار کرونا» به بررسی وضعیت تولید، نشر و فروش کتاب می‌پردازد.
در ادامه گفتگوی تفصیلی علی رکاب، مدیر داخلی فروشگاه کتاب اسم با خبرگزاری آنا درباره شرایط و وضعیت این روزهای صنعت نشر و کتابفروشی های خیابان انقلاب را در ادامه می‌خوانید.
در مورد وضعیت فروش کتاب پس از بازگشایی مجدد کتابفروشی ها بفرمایید؟
از موقعی که بحث کرونا پیش آمد و بعد از اینکه دانشگاه‌ها تعطیل شدند، فضای خیابان انقلاب کلاً تغییر کرده چون خیابان انقلاب به دانشجوها زنده است. نه مرکز خرید خاصی است، مرکز خرید کتاب است. بیشتر محل گذر دانشجویان است. محله‌ای است که دانشجویان خیلی به آن مراجعه می‌کنند، برای خرید کتاب‌هایشان و حتی برای قدم زدن هم دانشجویان اینجا را بیشتر دوست دارند. به همین دلیل هم از آن زمانی که دانشگاه‌ها تعطیل شده، تقریباً رونق خیابان انقلاب هم از بین رفته است.
بازگشایی مجدد هم با رعایت پروتکل ها و حساسیت های خود کتابفروش ها و چیزهایی که ابلاغ شده بود، در این زمینه توضیح دهید.
آن چیزهایی که ابلاغ شد همان چیزهایی بود که در تلویزیون و رسانه‌ها اعلام شد و چیز خاص دیگری به ما ابلاغ نکردند. بعد از بازگشایی هم نکته خاصی به ما متذکر نشدند ولی بچه‌ها خودشان به خاطر حساسیت‌هایی که دارند چه به عنوان کتابفروش که اینجا هستند و چه به عنوان شهروند و در هر جای دیگری هم که باشند، سعی می‌کنند رعایت کنند.
اینکه ما نه‌تنها استفاده از ماسک را برای پرسنل خود اجباری کرده‌ایم بلکه حتی ماسک‌هایی هم اینجا گذاشته‌ایم که با همان قیمت خرید و حتی ارزان‌تر از قیمت خرید می‌فروشیم تا اگر کسی مراجعه کرد و ماسک نداشت، حتی بتوانیم ماسک هم برای عرضه داشته باشیم و حتی یک تعداد ماسک داریم که خودمان در اختیار آنها می‌گذاریم.
مشتریان در مورد دست زدن به کتاب‌ها حساس نیستند؟
مواد ضدعفونی‌کننده همراه همه است و مرتب دست‌های خود را ضدعفونی می‌کنند منتهی چون کتاب یک کالایی نیست که در فروشگاه خیلی دستمالی شود و بیشتر این است که خودمان جستجو کرده و کتاب را برای مشتری می‌آوریم، به همین دلیل در این زمینه مشکلی نداریم اما در هر صورت ما دستکش پلاستیکی هم گذاشته‌ایم که خود مردم بردارند و ما دست نزنیم. تا جایی که می‌شود سعی کرده‌ایم این موارد را رعایت کنیم تا إن‌شاءالله این بحران را پشت سر بگذاریم.
ظاهراً این مشکل فعلاً همراه ما خواهد بود؛ شما به عنوان کسی که مدیریت یک فروشگاه بزرگ را در اختیار دارید، برنامه خاصی برای عبور از این دوران دارید؟ برای مثال فعالیت در فضای مجازی که خیلی‌ها با شیوع کرونا به سراغ آن رفته‌اند؟
ما فروشگاه هستیم. اگر بخواهیم سایت داشته باشیم اصلاً یک کسب و کار دیگری است. طبیعی است که اگر به قول شما این قضیه بخواهد چند سال ادامه پیدا کند، ناخودآگاه تمام فروشگاه‌ها ممکن است از بین بروند. سبک زندگی جدید شرایط زندگی جدیدی به وجود می‌آورد. ممکن است دیگر اصلاً رستورانی در کشور نداشته باشیم. ممکن است جاهایی برای خرید حضوری نداشته باشیم و همه چیز به صورت اینترنتی شود. آن یک سبک زندگی متفاوت است. ولی کار ما در اینجا فروشگاه‌داری است.
الان صفحه اینستاگرام و فروش مجازی هم دارید وضعیت آنها به چه شکل است؟
بله، ما از موقعی که این اتفاق افتاد، ارسال رایگان به سراسر کشور برای کتاب‌هایمان گذاشتیم. شرکت پست طرحی در حمایت از صنعت نشر و کتابفروشی ها گذاشت مبنی بر اینکه هزینه پست را کم کرد و تا دو کیلوگرم تنها ۳ هزار تومان هزینه می‌گیرد که ما حتی آن هزینه را هم از مشتری نمی‌گیریم و اگر بیش از ۲ کیلوگرم هم باشد باز هزینه ارسال را خودمان متقبل می‌شویم و از این نظر تفاوتی ندارد.
اگر کتابی به ما سفارش دهند حتی در صورتی که در فروشگاه هم موجود نباشد سعی می‌کنیم آن را از جای دیگر تهیه کرده و برای مشتری ارسال کنیم. کمااینکه سایت مجموعه هم بالا آمده و می‌توانند خرید اینترنتی در آنجا ثبت کنند منتهی درست است که آن کسب و کار را راه‌اندازی کرده‌ایم ولی در حقیقت یک کسب و کار دیگر است و کار کتابفروشی این‌جوری نیست.
مراجعه کننده‌ها برای حضور در کتابفروشی و خرید موارد بهداشتی را رعایت می‌کنند؟
مردم باید نکاتی را که کارشناسان می‌گویند را رعایت کنند نه آن چیزهای که به صورت شایعه که الان خیلی زیاد منتشر می‌شود چون اینها یک عواقبی هم دارد. مثلاً یکی از مشکلات بزرگی که ما با آن مواجه هستیم چه الان و چه بعد از این دوران، دچار وسواس شدن مردم است که یک بیماری روانی است.
من فکر می‌کنم مواردی را که کارشناسان می‌گویند را مردم رعایت کنند. با توجه به اتفاقات مشابهی که در تاریخ افتاده دل من خیلی روشن است که این بیماری خیلی زود از بین برود.
گفتید به خاطر بسته شدن دانشگاه رونق از خیابان انقلاب رفته است، فکر می‌کنید دلیلش فقط همین است؟
دو نکته کلاً برای کتابخوانی در مقابل کرونا وجود دارد. یکی اینکه کرونا باعث شد مردم فراغت پیدا کنند و این فراغت باعث شد که یک عده ممکن است به کتاب روی بیاورند چون دیگر وقت‌شان باز است و آن بهانه که وقت نداریم و سرمان شلوغ است برداشته شد که البته بهانه بود و چون بهانه بود، خیلی تأثیرگذار نبوده است و ظاهراً مردم باید کتاب‌خوان‌تر شده باشند در صورتی که این‌جور نیست.
تقریباً قشر دانشگاهی، قشر علمی، یعنی اصلاً جامعه علمی ما تعطیل شده است. مدارس به غیر از دانش‌آموزان، معلمان هم هستند، آنهایی که درگیر آموزش بچه‌ها هستند و حتی والدین را هم شامل می‌شود. از آن طرف در دانشگاه هم همین برنامه را داریم.
درست است که شاید یک عده ممکن است فقط به خاطر گرفتن مدرک رفته باشند درس بخوانند ولی یک عده هم هستند که واقعاً در آن مجامع علمی دارند تلاش می‌کنند و پیرامون کتاب‌های درسی‌شان، یک کتاب درسی می‌خوانند، ۲۰ کتاب را در کنارش می‌خوانند تا آن مطالب کتاب درسی‌شان را مخصوصاً در حوزه‌های علوم انسانی یا فلسفه یا ادبیات، اینها کسانی هستند که اگر مثلاً ۱۰ کتاب درسی این ترم دانشگاه‌شان باشد، ۱۰۰ کتاب در کنار آن می‌خوانند.
بنابراین عملاً حذف شدن این جامعه و این قشر، لطمه زیادی برای کتاب، کتابفروشی، صنعت نشر و کتابخوانی دارد و قطعاً سرانه مطالعه را پایین آورده است.
پس عمده‌ترین دلیلش را این موضوع می‌دانید. چون بعضی‌ها می‌گویند که کتاب و کتابخوانی یک مشتری ثابت دارد که آن بخش شاید خیلی دست نخورده است و همچنان هم همان هست.
دانشگاه فعلاً در این ساختار اجتماعی، البته من خودم خیلی با ساختار دانشگاه و تحصیلات آکادمیک با این فرمت خیلی موافق نیستم ولی در این ساختار اجتماعی که الان داریم، این تحصیلات آکادمیک محور فعالیت علمی و مطالعاتی کشور است و نبود این محور قطعاً به فرهنگ کشور آسیب می‌زند و این آسیب در دراز مدت خیلی تأثیرگذارتر است.
بیشتر بخوانید: پارادوکس صنعت نشر در سه ماه نخست امسال چه بود؟
