امیر‌رضا ستوده، شهریور و مهر را بهترین زمان برای برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌داند؛ چراکه معتقد است، ناشران با کاغذ ۷۰۰ هزار تومانی توان تولید کتاب جدید آن هم بعد از چهار ماه فاصله از نمایشگاه نخست را ندارند.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از ایبنا، بعد از پایان نوروز سال ۱۴۰۰، بحث برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران برسر زبان‌ها افتاد. تامین نقدینگی قابل‌توجه ناشران از حضور در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، ایجاد زیرساخت فنی و نمایان شدن امکان برگزاری مجازی نمایشگاه از‌جمله دلایلی است که ناشران متاثر از آسیب‌های اقتصادی کرونا را چشم‌انتظار دومین نمایشگاه مجازی کتاب قرار داده است.
یکی از مهم‌ترین موضوعات در دور دوم این نمایشگاه، زمان برگزاری است. امیر‌رضا ستوده، از ناشران پیشکسوت و مدیر نشر پنجره، دلیل اصلی ضرورت برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران را تامین نقدینگی می‌داند اما شهریور و مهر را بهترین زمان برای برگزاری دور دوم ارزیابی می‌کند.
وی معتقد است خرداد زمان مناسبی برای دور دوم نمایشگاه نیست؛ چراکه ناشران در فاصله اندک چهار‌ماهه با وجود دشواری تامین کاغذ، از آمادگی کافی برای حضور در این نمایشگاه برخوردار نیستند.
تاکید بر ضرورت برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب
دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران به احتمال زیاد برگزار خواهد شد. چه زمانی برای برگزاری دور دوم این نمایشگاه را مطلوب می‌دانید؟
دست دوستان پیشنهاد دهنده برگزاری نمایشگاه مجازی را می‌‌فشارم و فکر می‌کنم توجه به چند نکته ضروری است. به نظر می‌رسد تامین نقدینگی، موجب شد تا ناشران بر ضرورت برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تاکید کنند. صد در صد با برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران موافق هستم اما نه در اردیبهشت و خرداد‌ماه که فصل امتحانات دانش‌آموزان و دانشجویان است.
به‌نظر می‌رسد، خرداد‌ماه به‌دلیل برگزاری انتخابات نیز زمان مناسبی برای برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیست؛ چراکه اذهان بیشتر مردم به این رویداد سیاسی معطوف است که موجب تضعیف نمایشگاه می‌شود. سومین دلیل مخالفتم با برگزاری نمایشگاه در فصل بهار، فاصله اندک دو نمایشگاه است.
از دی تا خرداد‌ماه، انبار کتاب ناشران در چه وضعیتی قرار دارد؟ کتاب در دست ناشران هست اما نیاز مخاطبان، سه‌چهار ماه قبل در نمایشگاه مجازی نخست، برطرف شده همچنین نقدینگی قابل‌توجهی در نوروز از جیب مردم رفته است؛ بنابراین شهریور یا مهر را بهترین زمان برگزاری دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران می‌دانم.
البته سال ۱۳۷۴ به معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت نیز این پیشنهاد را مطرح کردم، شهریور و یا مهر با توجه به همزمانی فصل بازگشایی مدارس و فروشگاه‌های لوازم‌التحریر جریان فروش کتاب‌های غیر‌درسی هم افزایش پیدا می‌کند؛ اما به دلیل ضرورت رعایت تقویم نمایشگاه‌های بین‌المللی اریبهشت‌ماه به‌عنوان زمان برگزاری این رویداد انتخاب شد.
برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب، قُرُق و مسئله امکان مجازی شدن این رویداد، که چندین سال مطرح می‌شد را شکست. یکی از دلایل اصلی موفقیت برخی ناشران در نخستین دوره نمایشگاه مجازی کتاب، توجه به زیرساخت‌ها در فروش آنلاین کتاب و تجربه فعالیت در فضای مجازی بود.
نخستین نمایشگاه مجازی با وجود اینکه تجربه نخست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، با همه نابلدی‌‌ها و مشکلات، تجربه بدی نبود و چندین حُسن داشت. از‌جمله اینکه دسترسی مردم دور‌ترین نقاط کشور به کتاب را فراهم کرد و در نمایشگاه مجازی مشخص شد، ملاک محاسبه میزان فروش نمایشگاهی، خرید‌های سازمانی و ارگانی نیست. موضوع دیگر مشارکت شرکت پست است.
پُست با وجود اینکه با همه توان وارد میدان شد اما تاخیر در ارسال مرسوله‌ها مساله بسیار جدی بود که بعضا دو تا سه هفته طول می‌‌کشید. مشکلات فنی دو روز نخست نیز وجود داشت. تعداد روز‌های نمایشگاه نیز به اعتقاد من با وجود صرف دو روز زمان، برای رفع مشکل زیرساختی، کافی نبود. فرصت خرید از نمایشگاه، زمانی به پایان رسید که خیلی از مردم با فرآیند مراجعه به سایت، آشنا شده بودند.
تاثیر کمبود کاغذ را در اصل برگزاری و تعیین زمان برگزاری نمایشگاه کتاب چقدر موثر می‌دانید؟
۱۷۰ عنوان کتاب انتشارات «پنجره» در آستانه ورود به مرحله فنی است اما در صف طول و دراز کاغذ مانده. فکر می‌کنم بسیاری از ناشران در وضعیت مشابه‌ای قرار دارند. با توجه به این شرایط، فرض کنید نمایشگاه، اردیبهشت و یا خرداد برگزار شود، داشته‌‌های جدید ناشران در مقایسه با دی‌ماه و نخستین نمایشگاه مجازی چیست؟
مگر ناشران، حتی ناشران بزرگ چقدر توان دارند تا برای نمایشگاه مجازی دوم کتاب تهران، کاغذ ۷۵۰ هزارتومانی بخرند و کتاب تولید کنند؟ با وجود همه مشکلات اگر کاغذ و دیگر ملزومات خریداری هم شود، چاپخانه‌ها به‌دلیل فاصله زمانی اندک بین دو نمایشگاه چندان پذیرای ناشران نخواهند بود و از قبول سفارش سر باز می‌زنند.
با توجه به مشکلات تامین ارز و واردات کاغذ، تخصیص ارز به کتاب‌های خارجی که از سوی نمایندگان این ناشران عرضه می‌شود ـ همان‌طور که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شد ـ تبعیض‌آمیز و جفا به ناشران داخلی است. احتمال بروز رانت را فراهم می‌کند؛ چراکه نمایندگان کتاب‌های به اصطلاح کتاب‌های ته انباری را برای نمایشگاه می‌آورند تا هر‌طور شده، ارز را دریافت کنند.
ناشران، فعالان ضعیف‌ترین بخش اقتصاد کشور هستند. از تولید محتوا تا چاپ و صحافی کتاب، نزدیک به ۴۰ مرحله است و بعد از تولید، مرحله عرضه آغاز می‌شود و کتاب به‌عنوان یک کالای فرهنگی به کتاب‌فروشی‌ها می‌رسد. کاغذ دولتی ۱۵۰ هزار تومانی در بازار آزاد به قیمت ۷۰۰ هزار تومان و قیمت کاغذ گلاسه به کیلویی ۳۰ تا ۳۱ هزار تومان رسیده است.
با وجود برنامه‌ریزی برای اعطاء تسهیلات کرونایی به فعالان حوزه نشر، بسیاری از ناشران موفق به دریافت این وام نشدند. نشر پنجره فقط ۱۰۰ میلیون تومان درخواست کرده بود اما حتی یکبار برای پیگیری درخواست، با دفتر نشر تماس نگرفتند. این رقم‌ها فقط پاسخگوی نیاز چند روزه ناشران فعال است.
