نادر قدیانی مدیر انتشارات قدیانی با مقایسه دو نمایشگاه فیزیکی و مجازی کتاب گفت: پس از بررسی نقاط ضعف و قوت نمایشگاه مجازی کتاب می توان در چشم‌انداز آینده، نمایشگاه را به شکل بین المللی در بهار برگزار کرد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین به نقل از خبرگزاری فارس؛ نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی درباره نخستین نمایشگاه مجازی کتاب اظهار داشت: در یک سال اخیر در میان موج خبرهای بد، به‌ویژه در حوزه فرهنگ و اندیشه و در بحران روبه‌فزونیِ چاپ و نشر کتاب، از گرانی بی‌رویه کاغذ تا تعطیل‌شدن مؤسسات نشر و کتاب‌فروشی‌ها و کاهش فروش کتاب و تقریباً حذف آن در سبد کالای خانوارها، برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب خبری خوب بود که بارقه‌هایی از امید در دل ناشران روشن کرد. البته هر تجربه اولی در جای خود دارای کاستی ها و نارسایی هاست که با تجربه‌اندوزی و به‌مرورزمان از آنها کم می‌شود.
بهره مندی از فضایی آرام و بدون هیاهو
وی در بخش دیگری از سخنانش به ویژگی ها و مزایای نمایشگاه مجازی کتاب اشاره کرد و گفت: البته که کم در این باب گفته نشده و حتماً بیش از این نیز گفته خواهد شد. شک هم نیست که مسئولین فرهنگ کشور نیز بررسی‌هایی تخصصی‌تر و حرفه‌ای در مورد آن انجام داده و داده‌های آماری بیشتری از چند و چون آن به‌زودی در دسترس قرار می‌گیرد که می‌توان از وضعیت فروش کتاب، استقبال از موضوعات مختلف و توجه بیشتر به برخی عناوین دستاوردهایی برای آینده ساخت.
وی تصریح کرد: نمایشگاه مجازی کتاب نکاتی را به همه یادآوری کرد که شاید تاکنون هم بدنه نشر کشور و هم مسئولین فرهنگی از آن غافل بودند و آن اینکه می‌توان در فضایی آرام و بدون هیاهو از ظرفیت‌های نهفته در نشر کشور (تولیدکننده و مصرف‌کننده) به نحو مطلوبی بهره برد.
کاهش هزینه ها در نمایشگاه مجازی کتاب
قدیانی با بیان اینکه شاید بد نباشد برای دستیابی به تصویری روشن‌تر از نمایشگاه مجازی کتاب به مقایسه‌ای بین آن و نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از چند زاویه خاص بپردازیم، اضافه کرد: نمایشگاه کتاب تهران که در سال ۱۳۹۹ به علت همهگیری کووید ۱۹ برگزار نشد و آنچه در چشم‌انداز کنونی نیز قطعی است، حداقل در بهار ۱۴۰۰ نیز برگزار نمی‌شود. اگرچه برای نشر کشور بسیار مهم و از وجه اقتصادی آن همانند قایق نجاتی برای گذر از بحران بهار و تابستان نشر کشور بود، اما نمایشگاهی پرهزینه، پرمسئولیت و بسیار زمان‌بر بوده است.
در واقع در تمام طول سال بخشی از پیکره فرهنگی کشور درگیر آن بود. از چند ماه به زمان برپایی دست‌اندرکاران و ناشران تقریباً تمام وقت درگیر آن می‌شدند؛ ثبت‌نام، غرفه‌بندی، چاپ کتاب‌های جدید و بازچاپ کتاب‌ها، تبلیغات و اطلاع‌رسانی، تهیه‌ی کاتالوگ و بروشور تا تعیین نفرات حاضر در نمایشگاه و کار فرسایشی تقریباً شبانه‌روزی در ایام برپایی نمایشگاه تا حمل و نقل و جابه‌جایی و فرسایش و خستگی نفرات حاضر در نشر کشور و پس از آن هم البته رکود طولانی‌مدت و نفسگیر بهار و تابستان برای نشر کشور.
وی ادامه داد: نمایشگاه مجازی کتاب تقریباً بخش عمده‌ای از این هزینه‌ها را ندارد؛ نیاز به آن‌همه جابه‌جایی و بار و بارکشی ندارد؛ فرسایش نفرات و فشار فزاینده و اعصاب‌خردکنی بیشتر ساعات شبانه‌روز را ندارد. آسیب دیدن کتاب را ندارد. رودررویی مسئولین فرهنگی با بدنه نشر کشور را به حداقل می‌رساند و از تنش و فشارهای عصبی به دور است.
قدیانی به نکته دوم اشاره کرد و بیان داشت: نمایشگاه کتاب تهران، هزینه‌بری بالایی دارد و تقریباً بخش عمده‌ای از ارگان‌های کشور را درگیر خود می‌کند؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت صنعت و معدن و تجارت، پلیس راهنمایی و رانندگی، پلیس امنیت اخلاقی، شهرداری، سازمان آتش‌نشانی، نهادهای وابسته به حوزه نشر و فرهنگ و تعدادی ارگان و سازمان دیگر.
ترافیک تهران معضل دیگر ایام نمایشگاه کتاب است. در نمایشگاه مجازی کتاب این درگیری‌ها وجود ندارد؛ نه سازمان آتش‌نشانی نگران ناایمن‌بودن محیط است، نه ترافیک شهر به هم می‌ریزد، نه نهادهای امنیتی و اخلاقی دغدغه پیدا می‌کنند و نه نهادهای فرهنگی باید میلیاردها تومان هزینه کنند. تردیدی نیست که مزایای این نمایشگاه بسیار بیش از این است و از نکات بسیار دیگری هم می‌شود یاد کرد.
نمایشگاهی شفاف
قدیانی نکته سوم را به هزینه‌ها اختصاص داد و گفت: به طور طبیعی در هر کار بزرگ و پرهزینه‌ای، مقداری ریخت و پاش، هزینه‌های دورریز و گاه حتی فساد نیز پیش می‌آید و این آفات را نمی‌توان به طور کامل از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دور دانست؛ به‌ویژه اگر همه چیز شفاف نباشد و پاره‌ای مسائل پوشیده بماند. در نمایشگاه مجازی کتاب همه چیز روشن و ثبت شده است و به شکلی شفاف حتی خریداران کتاب هم قابل‌شناسایی هستند، پس تالی فاسدی هم در پی ندارد.
این ناشر، نکته چهارم را با این مطلب آغاز کرد که همه‌ساله نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران حجم عظیمی از جابه‌جایی در سفرهای درون‌شهری تا سفر از شهرها و استان‌های کشور به تهران را پدید می‌آورد که موجب پرتی میلیون‌ها ساعت کاری می‌شود و هزینه‌ای سرسام‌آور نیز به تمام شهروندان علاقه‌مند به کتاب تحمیل می‌کند؛ ضمن اینکه واقعاً برای دستیابی به کتاب‌های موردعلاقه، یک بار بازدید از نمایشگاه کافی نیست.
نمایشگاه مجازی کتاب تمام این رفت و آمدهای زمان‌بر را حذف کرده و به دوستدار کتاب مجال می‌دهد تا در هر نقطه از کشور در خانه خود نشسته و از سر فرصت و دقت به جست‌وجوی کتاب‌های موردعلاقه‌اش پرداخته و آنچه را می‌خواهد سفارش دهد. طبیعی است همکاری نهادهای دولتی در تسریع رسیدن کتاب به دست محاطب بر جذابیت آن می‌افزاید.
تجربه‌ای موفق و کارآمد
این ناشر کودک و نوجوان نکته پنجم را به تزریق خونی در رگ‌های نشر با این نمایشگاه مرتبط دانست و گفت: تجربه اول نمایشگاه مجازی کتاب تجربه‌ای موفق و کارآمد بود که خونی تازه در رگ نشر و دوستداران کتاب به جریان انداخت و میتواند با کارشناسی دقیق، ضعف‌های احتمالی آن را بررسی و با هرس خارها و برگ‌های زائد، به قوت آن افزود؛ حتی می‌توان در چشم‌انداز آینده، در بهار به شکل بین‌المللی آن را به‌جای نمایشگاه در حال حاضر بلاتکلیف کتاب تهران کرد.
قدیانی نکته ششم را به دستاوردها تخصیص داد و ابراز داشت: از دستاوردهای مهم دیگر این نمایشگاه، مخاطب‌شناسی برای ناشر است؛ ناشر میتواند ببیند که مخاطبان او چه کسانی هستند، میانگین سنی آنها چقدر است، در کدام نقاط کشور بیشتر سکونت دارند، به چه عناوین و موضوعاتی توجه دارند، شاید بالاخره زمان آن رسیده که نشر کشور به بررسی آماری و کارشناسی توجه کرده و دست به برنامه‌ریزی حرفه‌ای‌تر برای تولید کتاب بزند.
بیشتر بخوانید: عدم کتاب سازی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران
راهکاری برای سر شوق آوردن علاقه‌مندان کتاب
وی در ادامه نکات برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب مسئله هفتم را به زیرساخت‌ها اختصاص داد و تاکید کرد: بر این باورم که متولی برپایی این نمایشگاه حداقل تا وقتی کاملاً قوت‌ها و ضعف‌های آن شناخته و آشکار شده باشد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد.
البته به‌شرطی که تاحدامکان از گسترش بی‌رویه و بوروکراتیک آن بپرهیزد و بی‌خود وزن حضور افراد را در آن بالا نبرد. وزارت ارشاد توان هزینه‌کردن و راه‌اندازی سامانه‌های ضروری و زیرساختی این کار را دارد و میتواند به‌راحتی برای بهبود در برپایی در نمایشگاه‌های بعدی از آن بهره بگیرد و روند کار را تسهیل کند.
وی در پایان گفت: وزارت ارشاد در دوران همهگیری کمتر از هر نهادی به وضعیت بحرانی نشر کشور بی‌عنایت بوده، در حال حاضر که هزینه‌های بسیاری از نمایشگاه‌ها (در نشر استانی، مناسبتی و بین‌المللی) وجود ندارد، چه خوب است که هزینه تخفیف کتاب در نمایشگاه‌هایی از این دست را ارشاد به نفع بدنه کشور عهده‌دار شود و از این راه حداقل همگامی را با نشر کشور از خود نشان دهد.
به‌هرحال به‌عنوان نخستین تجربه، کاری درخور صورت گرفت و ثابت شد که می‌توان با راهکارهای موجود هم علاقه‌مندان به کتاب را سر شوق آورد و هم کتاب را با حداقل هزینه تا دورترین نقاط کشور رساند. امید که این تجربه بر دوام باشد.
