هفته پیش تصاویری از اسکناس های جدید هزار تومانی و دو هزار تومانی، که به تازگی در بازار عرضه شده اند، منتشر شد.
به گزارش چاپ و نشر آنلاین؛ اما در دل همین عکس ها، نکات مهمی پنهان شده است. این اسکناس های جدید هزار و دو هزار تومانی با امضای عبدالناصر همتی، منتشر شده‌اند. در واقع، به نظر می رسد که این اسکناس ها در دولت پیشین چاپ شده و الان وارد بازار شده‌اند.
از طرف دیگر، در قسمت بالای این اسکناس های جدید هزار و دو هزار، صفرهای کمرنگ شده و در پایین آن ها، اعداد بدون صفر نمایش داده شده اند. به نظر می رسد که این اقدام، در جهت آمادگی اذهان عمومی برای حذف چهار صفر از پول ملی بوده است. موضوعی که سال ها است توسط دولت ها مطرح می شود.
براین اساس با هدف حذف چهار صفر هزینه ای روی دست بانک مرکزی گذاشته تا چهار صفر حذف شود و اسکناس ۱ و ۲ تومانی را منتشر کنند و انتظار می رود که بانک مرکزی، در پی انتشار اسکناس های جدید، هزینه های امحای اسکناس های جدید هزار تومانی و دو هزار تومانی قدیمی را اعلام کند.
اما در عین حال این پرسش مطرح است که در حال حاضر این نوع اسکناس فقط برای معرفی تومان کار برد دارد و برای معاملات قابل استفاده نیست زیرا ارزش معاملاتی ندارد و در حال حاضر حتی نان نیز به قیمت ۴ تومان فروش می رود و لذا کسی تمایل به معامله و نگهداری اسکناس ۱ و ۲ تومانی ندارد.
اگرچه با رشد فناوری ها و بانکداری دیجیتال و الکترونیک، سهم اسکناس به کل نقدینگی و پول در گردش به کمتر از ۲ درصد رسیده و از نقدینگی ۵ هزار همتی در گردش اقتصاد، تنها ۶۴۳ همت را اسکناس و مسکوک تشکیل می‌دهد.
از میزان سکه های رایج نیز به دلیل ارزش بالاتر نیکل و کروم به کار رفته در سکه ها، عملا مردم سکه‌ای را مشاهده نمی کنند چون به محض ضرب سکه ها و ورود آن به بازار، چند وقت بعد جمع آوری شده و تبدیل به آلیاژ مورد نیاز صنایع می شود.
در حال حاضر، نقدینگی عمدتا تبدیل به سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت و سپرده دیداری شده و شبه پول سهم بسیار بیشتری از پول کشور دارد. معاملات نقد نیز عمدتا از طریق چک انجام می شود. بقیه پرداخت ها نیز در سیستم پرداخت بانکی و فروشگاهی و عابر بانک ها از طریق کارت خوان ها، کارت های بانکی، حساب‌های الکترونیک، پرداخت با موبایل و انتقال پول از طریق اینترنت انجام می‌شود که بیش از ۹۸ درصد در گردش مالی و انتقال پول و نقدینگی سهم دارند.
هر ماه به میزان دو هزار همت گردش مالی در سیستم پرداخت الکترونیک و حدود ۸۰۰ همت از طریق چک مبادله پول انجام می شود و سهم پول نقد و اسکناس بسیار اندک است و سکه نیز عملا از جریان اقتصاد خارج شده و بلافاصله ذوب می شود و تبدیل به آلیاژ کروم و نیکل می شود.
اما مردم انتظار دارند که پول ملی از طریق اسکناس و به شکل کاغذ و ظاهری خودنمایی کند و البته با تعداد صفرهای کمتر نشانه حاکمیت ملی در اقتصاد باشد و حداقل در مقایسه با پول‌های معتبر جهان مانند دلار، یورو، یوان، ین و روبل و روپیه، اسکناس تومان یا رالد ایران نیز خودنمایی کند.
براین اساس، صرفه اقتصادی در آن است که هر چند سال یک بار اسکناس های با ارزش بالاتر از ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ هزار تومان منتشر شود که نماد پول ارزش کشور باشد. حتی بچه های کوچک، نوجوانان و به خصوص کسانی که در خارج کشور زندگی می کنند علاقه دارند که اسکناس ایرانی را از مادر بزرگ و پدر بزرگ خود عیدی بگیرند و با آن خرید کنند.
علاوه بر این نوستالژی و نیاز روحی و روانی به پول نقد و اسکناس، نیاز به اسکناس همواره در زندگی ما احساس می‌شود و در صورت قطع اینترنت یا کارت خوان یا دردسترس نبودن آنتن ابزارهای الکترونیک و سفر به نقاط دور افتاده، انتظار داریم که اسکناس با ارزش داشته باشیم.
اما متاسفانه با وجود تورم های بالا، ۲ هزار برابر شدن قیمت ها در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۳۵۷، همچنان ۱۰۰۰ تومانی یا ۱۰ هزار ریالی چاپ می شود و خبر از انتشار اسکناس ۱۰۰۰ تومانی داده اند. در حالیکه هیچ کس حاضر نیست برای برداشتن یک ۱۰۰۰ تومانی از روی زمین اقدام کند و کمر خم کند تا پول را بردارد.
کارشناسان معتقدند که نقدینگی اسمی کشور در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۵۷ حدود ۱۳۶۰۰ برابر و تولید ناخالص داخلی حقیقی حدود دو برابر شده و بنابراین پتانسیل تورمی نقدینگی۶۸۰۰ برابر بوده است در حالی که قیمت کالاها و خدمات یا شاخص قیمت مصرف کننده ۲۰۰۰ برابر شده است. از سوی دیگر، یک دلار آمریکا در بازار جهانی معادل ۲۵ سنت ۱۳۵۷ قدرت خرید و ارزش دارد.
بیشتر بخوانید: چاپ مجدد اسکناس و هزینه ۸۰ هزار میلیارد تومانی
همچنین ارزش اسمی ریال در برابر دلار نسبت به ۱۳۵۷ حدود ۴۵۰۰ برابر کاهش ارزش داشته که با توجه به کاهش ارزش دلار جهانی به یک چهارم سال ۵۷ ارزش حقیقی ریال۷ ۱۸۰۰۰ برابر کاهش ارزش داشته است. اما این ۱۸۰۰۰ برابر کاهش ارزش ریال با ۶۸۰۰ برابر شدن نقدینگی سازگار نیست. یعنی ارزش رالت در برابر دلار سال ۵۷ کاهش ارزش بسیار بیشتری نسبت به ۶۸۰۰ برابر شدن نقدینگی و۲ هزار برابر شدن سطح قیمت ها در این ۴۳ سال داشته است.
در چنین شرایطی که در سال های اخیر تورم ۵۰ درصدی داشته ایم و اسکناس ۱۰۰۰ تومانی اصلا توجیه اقتصادی ندارد. سوال این است که با چه توجیه و هزینه‌ای بانک مرکزی اسکناس کم ارزش چاپ می‌کند.
در حال حاضر پرینت یا کپی یک صفحه معمول شناسنامه بین ۲ تا ۴ هزار تومان هزینه دارد اما مشخص نیست که هزینه کاغذ و رنگ و ایمنی اسکناس چقدر است و چرا باید پول خرج اسکناسی کنیم که اصلا ارزش معامله ندارد و مردم در معاملات از آن استفاده نمی کنند؟ اسکناس های جدید هزار
